Güney Kore’nin Busan kentinde düzenlenen plastik kirliliği anlaşması müzakereleri, küresel bir anlaşma hedefiyle yapılan görüşmelerin başarısızlıkla sonuçlanmasıyla sona erdi. Plastik üretimini azaltmaya yönelik bağlayıcı hedefler, ülkeler arasındaki en büyük tartışma konusu oldu.
Plastik kirliliği ile mücadelede tarihi fırsat
Toplantılara katılan 85 ülkelik bir grup, plastik üretimini sürdürülebilir seviyelere düşürmeyi amaçlayan bağlayıcı hükümlerin, anlaşmanın merkezinde yer alması gerektiğini savundu. Greenpeace’in baş delegesi Graham Forbes, “Tarihi bir kavşaktayız. Etkili bir plastik anlaşması güvence altına alma fırsatını değerlendirmeliyiz” dedi.
Ülkeler arasında derin ayrılıklar
Plastik üretimini azaltmaya yönelik taslak metin, İngiltere, Almanya, Meksika ve AB gibi 100’den fazla ülke tarafından desteklenirken; Suudi Arabistan, İran ve Rusya gibi ülkeler buna karşı çıktı. Suudi Arabistan delegesi Abdulrahman al-Gwaiz, “Plastik üretimi değil, kirlilik sorun. Üretim kesintileri bizim için kırmızı çizgi” ifadelerini kullandı.
Özellikle fosil yakıt üreticisi ülkeler, plastik üretimini sınırlandıracak maddelere karşı güçlü bir direnç gösterdi. Bu durum, müzakerelerde anlaşma sağlanmasını engelledi.
Görüşmelerin önündeki engeller
Müzakerelerdeki başarısızlık, endüstri lobilerinin etkisini bir kez daha gözler önüne serdi. Busan’da düzenlenen görüşmelere rekor sayıda, 220’den fazla plastik endüstrisi lobicisi katıldı. Bu durum, çevreci grupların endişelerini artırdı.
Avrupa Komisyonu Çevre Genel Müdürü Hugo Schally, “Bu sonucu görmekten hayal kırıklığına uğradık. Ancak aynı hedefleri paylaşan ülkelerin desteği bizi cesaretlendiriyor” dedi.
Plastik anlaşması neden kritik?
Plastik kirliliği, küresel biyolojik çeşitliliği, insan sağlığını ve iklimi tehdit ediyor. Birleşmiş Milletler’in öncülüğünde yapılacak bağlayıcı bir anlaşma, plastik atıkların azaltılması ve çevresel etkilerinin kontrol altına alınması için önemli bir adım olacak.
Yüksek hırslı ülkeler, birincil plastik polimer üretiminin sürdürülebilir seviyelere indirilmesini ve tek kullanımlık plastiklerin aşamalı olarak kaldırılmasını şart koşuyor. Ancak müzakerelerdeki anlaşmazlıklar, bu hedeflerin hayata geçirilmesini zorlaştırıyor.
Sonraki adımlar ne olacak?
Müzakerelerin yeniden ne zaman başlayacağı henüz belli değil. Bazı ülkeler, görüşmelerin 2025’ten önce başlamamasını talep ediyor. BM Çevre Şefi Inger Andersen, “Farklı çıkarları uzlaştırmak için daha fazla görüşme gerekiyor” açıklamasında bulundu.
Plastik kirliliğiyle mücadele için somut bir adım atılması, bu tarihi anlaşmanın gelecekteki müzakerelerinde mümkün olabilir.
