Artık mercan mezarlığı! Büyük Set Resifi’nden üzücü haber: 3’te 1’i yok oldu!

Avustralya’nın Büyük Set Resifi, iklim değişikliği kaynaklı sıcaklık artışları, kasırgalar ve sellerin ardından büyük bir ekolojik kayıpla karşı karşıya. Avustralya Deniz Bilimleri Enstitüsü (AIMS) tarafından yapılan araştırmalara göre, Cooktown ve Lizard Adası çevresindeki resiflerde, canlı sert mercanların üçte birinden fazlası yok oldu.

Bu kayıplar, 39 yıllık izleme sürecinde kaydedilen en büyük düşüş olarak değerlendiriliyor. Araştırmalar, mercan beyazlaması olaylarının artık daha sık gerçekleştiğini ve resif sisteminin dayanıklılığının sınırlarına yaklaştığını gösteriyor.

Kitlesel mercan beyazlaması alarmı

Araştırmalar, Cairns ve Cooktown arasındaki 19 resif üzerinde yapılan incelemelerde, mercan örtüsünde %11 ile %72 arasında düşüş yaşandığını ortaya koydu. Özellikle dallanan ve plaka oluşturan Acropora mercanları, beyazlamaya karşı yüksek hassasiyetleri nedeniyle büyük zarar gördü. Lizard Adası açıklarında bir “mercan mezarlığı” tespit edilirken, bu durum resifin güneyinde daha ciddi kayıpların yaşanabileceği endişesini doğurdu.

AIMS Uzun Vadeli İzleme Programı lideri Dr. Mike Emslie, “Bu kadar geniş çaplı bir tahribat görmek oldukça sarsıcı. Mercanların büyük bir kısmı ölü, sahne yosunlarla kaplı bir karmaşadan ibaret,” dedi.

İklim krizinin etkileri artıyor

Mercan beyazlaması, genellikle fosil yakıtların yakılmasıyla artan okyanus sıcaklıklarından kaynaklanıyor. Son yıllarda, beyazlama olayları 1990’ların sonlarına kıyasla çok daha sık gerçekleşmeye başladı. 2024 yılındaki bu olay, 2016’dan bu yana yaşanan beşinci küresel beyazlama olayı olarak kayıtlara geçti.

Richard Leck, Dünya Doğayı Koruma Vakfı Avustralya Okyanuslar Başkanı olarak, “Büyük Set Resifi toparlanabilir, ancak dayanıklılığının sınırlarına yaklaşıyoruz. Resif tekrar tekrar bu şekilde zarar görmeye devam ederse, bir dönüm noktasına hızla ulaşabiliriz,” diyerek uyarıda bulundu.

Mercan resifi için harekete geçme zamanı

Lizard Adası-Cooktown bölgesindeki mercan örtüsü %31’den %19’a düşerken, Cairns çevresinde de üçte bir oranında bir kayıp yaşandı. Ancak bazı dış resifler ve mercan türlerinin daha az zarar gördüğü belirtildi. Araştırmalar, 2025 yılının Temmuz ayına kadar 80 ila 100 arasında resifin daha incelenmesini öngörüyor.

Dünya Miras Komitesi, Avustralya hükümetini mercan ölümlerine ilişkin verileri en kısa sürede açıklamaya çağırırken, Leck, “2035 yılına kadar emisyonları 2005 seviyelerinin %90 altına düşürme hedefi belirlenmeli. Ayrıca, yeni fosil yakıt projeleri onaylanmamalı ve fosil yakıtların aşamalı olarak kaldırılması için küresel çabalar artırılmalı,” dedi.

Büyük Set Resifi: Dünyanın iklim sistemi için kritik bir alan

Büyük Set Resifi, okyanus sıcaklıklarını düzenleyen ve gezegenin iklim sistemi üzerinde önemli bir rol oynayan en büyük mercan resifi sistemi olarak kabul ediliyor. Ancak, artan sıcaklıklar, orman yangınları ve sel baskınları, bu eşsiz ekosistemi ciddi bir tehdit altına sokuyor.

Resifi koruma çabaları, yalnızca bölgesel değil, küresel emisyon azaltma hedefleriyle desteklenmedikçe, bu ekolojik harikanın geleceği tehlikede olmaya devam edecek.