Atmosferik nehirler Antarktika’daki sıcaklık rekorlarını ve buzul erimelerini tetikliyor

Bilim insanları tarafından yürütülen iki yıllık araştırma, Antarktika’daki sıcaklık rekorları ve ani buzul erimelerinin ana nedenlerinden birinin atmosferik nehirler olduğunu ortaya koydu.

Nature Reviews Earth & Environment dergisinde yayımlanan çalışmada, atmosferik nehirlerin kıtanın kıyı bölgelerinde sıcak hava dalgalarını tetikleyerek buzulların hızla erimesine ve buna bağlı olarak deniz seviyesinin yükselmesine yol açtığı belirtildi. Aynı zamanda iç kesimlerde yoğun kar yağışlarına neden olduğu tespit edildi.

Atmosferik nehir nedir? Neden oluşur?

“Yılda 3-4 kez meydana gelmesine rağmen etkileri büyük”

Araştırmalara Türkiye’den katılan bilim insanları, elde ettikleri bulguları Anadolu Ajansı’na değerlendirdi.

İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü Ziyaretçi Araştırmacısı ve Şili Valparaiso Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Deniz Bozkurt, atmosferik nehirleri şu şekilde tanımladı:

❝Atmosferik nehirler, tropikal bölgelerden kutuplara doğru su buharı taşıyan uzun ve dar hava akımlarıdır. Yılda sadece 3-4 kez oluşmalarına rağmen etkileri çok büyük olabilir.❞

Bu doğa olaylarının kıyı bölgelerde sıcak hava dalgalarını tetikleyerek buzulların hızla erimesine neden olduğunu vurgulayan Bozkurt, şunları kaydetti:

"İç kesimlerde ise yüksek topografya nedeniyle yoğun kar yağışlarına sebep olabiliyor. Bu da iklim değişikliği açısından büyük önem taşıyor."

Bozkurt, iklim değişikliğinin atmosferik nehirlerin etkisini artırabileceğine dikkati çekerek, buharlaşma arttıkça atmosferdeki su buharı miktarının da yükseldiğini ve bunun atmosferik nehirleri daha güçlü hale getirdiğini belirtti.

“Gelecek projeksiyonları, atmosferik nehirlerin daha sık ve güçlü olabileceğini gösteriyor. Bu durum, deniz seviyesinin yükselmesini hızlandırabilecek bir etken.”

Antarktika’nın Yağışları Atmosferik Nehirlerden Geliyor

İTÜ Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü Doktora Öğrencisi Burcu Boza, atmosferik nehirlerin Antarktika için benzersiz etkiler oluşturduğunu belirterek, bu çalışmanın gelecekteki hava olaylarını anlamak açısından kritik olduğunu söyledi.

❝Antarktika, düşük yağış miktarı nedeniyle çöl özellikleri taşısa da, kıtaya ulaşan yağışların büyük bir kısmı atmosferik nehirler sayesinde geliyor. Ancak bu hava akımlarının taşıdığı nem miktarı ve izlediği yollar diğer bölgelerden farklı.❞

Boza, atmosferik nehirlerin etkilerinin küresel deniz seviyelerindeki değişimleri doğru tahmin edebilmek için dikkate alınması gerektiğini vurguladı.

Tahmin Modeli Geliştiriliyor

İTÜ Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü Araştırma Görevlisi Emir Toker, atmosferik nehirlerin aşırı hava olayları arasında yer aldığını ve bu doğa olaylarının önceden tahmin edilmesinin zor olduğunu belirtti.

v❝Antarktika’nın hassas ekosistemi ve doğası düşünüldüğünde, bu tür süreçlerin önceden bilinmesi büyük önem taşıyor. Yaptığımız çalışmada, atmosferik nehirlerin 3 ila 5 gün öncesinden tahmin edilebilir olduğunu ortaya koyduk. Bu, bölgedeki hava olaylarını öngörmek için kritik bir gelişme.❞

Olumlu etkileri de var

Atmosferik nehirlerin yalnızca buz erimesini hızlandırmadığını, aynı zamanda iç kesimlerde yoğun kar yağışı sağlayarak buzul kütlelerini artırabildiğini belirten Bozkurt, “Bu nedenle bu doğa olaylarını sadece olumsuz yönleriyle değil, bütüncül bir bakış açısıyla ele almak gerekiyor.” dedi.

Atmosferik nehirlerin yalnızca Antarktika’da değil, dünya genelinde de önemli hava olaylarını tetikleyebildiğini kaydeden bilim insanları, bu mekanizmaların küresel iklim modellerine dahil edilmesi gerektiğini vurguladı.