Göteborg çevresel hedefi kaçırdığı için para cezasına çarptırıldı

İsveç’in sürdürülebilir şehircilik hedeflerinde öncü şehirlerinden biri olan Göteborg, çevresel hedeflerinden birini tutturamadığı için 150.000 kron (yaklaşık 570 bin lira) para cezasına çarptırıldı.

Şehir, 2022 yılında “Sürdürülebilirliğe Bağlı Kredi” (SLL) alan ilk yerel yönetim olmuştu. Bu finansman modeli, belediyeye belirlenen çevresel ve sosyal hedeflere ulaşması karşılığında mali avantajlar sunarken, başarısız olduğu takdirde cezai yaptırımlar getiriyor.

Göteborg’un sürdürülebilirlik hedefleri ve cezanın nedeni

Belediye, dört temel sürdürülebilirlik alanında ilerleme kaydetmeyi taahhüt etmişti:

1. Yenilenebilir enerjinin şehir ısıtma sisteminin tek kaynağı haline getirilmesi.
2. Belediyeye ait araç filosunun elektrikli hale getirilmesi.
3. Hastane ve okullar gibi kamu binalarında enerji tüketiminin azaltılması.
4. Şehrin en yoksul mahallelerinde yaşam kalitesinin iyileştirilmesi.

Her yıl belirlenen ilerleme seviyelerine ulaşan Göteborg, kredi faizinde %0,1 (yaklaşık 100.000 kron) indirim kazanıyor. Ancak belirlenen hedeflerden biri kaçırılırsa, aynı miktarda para cezası ödemek zorunda kalıyor.

2022 ve 2023’te tüm hedefleri yerine getirerek cezadan kurtulan Göteborg, 2024’te yenilenebilir enerji kullanımında hedefi tutturamayınca 150.000 kron cezaya çarptırıldı. Buna karşın, diğer alanlardaki başarıları sayesinde aldığı indirimlerle bu kaybı telafi edebildi.

Göteborg yetkilileri: İddialı hedefler koyuyoruz

Göteborg Belediyesi portföy yöneticisi Fredrik Block, çevresel hedeflerde yüksek standartlar belirlemenin şehir yönetimi için bir motivasyon kaynağı olduğunu belirtti:

❝Yüksek hedefler koyduğunuzda, tüm organizasyonu bu hedeflere ulaşmaya yönlendirirsiniz. Beklediğimiz kadar hızlı ilerleyemiyoruz, ancak adım adım ilerliyoruz. Hedefimiz, 2030 yılına kadar karbon salınımını minimum seviyeye indirmek.❞

Göteborg’un en yoksul mahallelerindeki yaşam kalitesini artırma hedefleri, her yıl yapılan halk anketleriyle ölçülüyor. Anketlerde, halkın güvenlik ve temizlik algısı değerlendiriliyor.

Şehirdeki sosyal politikalar tartışma konusu

Belediye, düşük gelirli mahallelerde güvenliği artırmak için daha fazla gözetleme kamerası eklemek, suç önleme tedbirlerini artırmak ve polis varlığını güçlendirmek gibi önlemler aldı. Ancak bu adımlar, bazı eleştirileri de beraberinde getirdi.

Göteborg’da sosyal hizmet uzmanı olarak çalışan Faduma Awil, bu politikaların gençleri yanlış yönlendirebileceğini ve ırksal ayrımcılığı artırabileceğini düşünüyor:

❝Hjallbo’daki çocuklar her yerde kamera gördüğünde, ancak İsveç mahallelerinde hiç görmediğinde ne düşünecekler? Sürekli polis gözetimi altında olduklarında nasıl hissedecekler?❞

Awil ayrıca, şehir yönetiminin çevresel hedeflere orantısız şekilde ağırlık verdiğini ve dezavantajlı mahallelerdeki sosyal sorunların geri planda kaldığını savunuyor:

❝Bu mahallelerde yaşayan insanlar çevre politikalarını umursamıyor. Onların öncelikli ihtiyacı eğitim, iş ve gıda.❞

Sürdürülebilirliğe bağlı krediler: Zor ama ödüllendirici

Göteborg’un sürdürülebilirlik kredisi, en az altı büyük İskandinav bankasıyla yapılan karmaşık müzakereler sonucunda kabul edildi. Ancak bu tür kredilerin sayısı dünya genelinde azalıyor. 2023 yılında, küresel çapta verilen SLL kredileri %56 oranında düştü.

İsveç bankası SEB’in kıdemli sürdürülebilirlik danışmanı Mats Olausson, bazı şirketlerin ve şehirlerin sürdürülebilirlik hedeflerini yeterince iddialı bulmadıkları için kredi başvurularını reddettiklerini söylüyor. Ancak aşırı iddialı hedefler belirlemenin de riskli olabileceğini ekliyor:

❝Eğer bir şirket veya belediye, SLL’ye uyum sağlamak için büyük kaynaklar harcarsa ve sonunda yalnızca olumsuz bir tanıtım elde ederse, bu moral bozucu olabilir.❞

Bu kredilerden memnun olan şirketler de var. Danimarkalı danışmanlık şirketi Emagine, 2021 yılında aldığı SLL kredisiyle kadın lider sayısını artırma ve çalışan devir oranını düşürme hedeflerini başarıyla uyguladı.

Göteborg’un gelecekteki planları

Şehir, mevcut çevresel ve sosyal hedeflerini 2030’a kadar sürdürmeyi planlıyor. Fredrik Block, SLL’nin yıllık raporlamasının Göteborg’u yatırımcılar için cazip hale getirdiğini vurguluyor:

❝Bankalar sürdürülebilir şehirlere para vermek istiyor. Biz de SLL raporlamamız sayesinde, yatırımcıların şehirdeki gelişmelere yaptığı katkıyı somut bir şekilde görmelerini sağlıyoruz.❞

Göteborg, çevresel hedeflerine ulaşmak için çalışmaya devam ederken, sosyal politikaları ve sürdürülebilirlik yaklaşımı üzerindeki tartışmalar da sürüyor.

Fotoğraf: Damir K .