İklim değişikliği uykusuzluğa bağlı ölüm riskini artırıyor!

Lancet İklim ve Sağlık Raporu’na göre, birçok bölgede gece sıcaklıkları, gündüz sıcaklıklarından daha hızlı artıyor. Gece saatlerinde aşırı ısınma yalnızca uyku düzenini bozmakla kalmıyor, aynı zamanda vücudun gün içindeki sıcaktan sonra soğuyup dinlenmesini engelliyor. Bu durum, özellikle kalp ve solunum rahatsızlıkları olan bireylerde, sıcak hava dalgası kaynaklı ölüm riskini artırıyor.

İklim değişikliği, insanların uyku düzenini giderek bozuyor. Lancet’in son iklim ve sağlık raporuna göre, yüksek gece sıcaklıkları nedeniyle dünya genelinde uykusuz geçirilen saatler, 1986-2005 dönemine kıyasla son 5 yılda %5 arttı. Bu çalışma, prestijli tıp dergisinin uyku kaybını ilk kez incelediği araştırma olarak dikkat çekiyor. 2023 yılı, kaydedilen en sıcak yıl olurken, uyku kaybında %6’lık bir artış yaşandı.

Sıcaklık kaynaklı ölümler rekor seviyede

Küresel çapta 122 uzmanın katkılarıyla hazırlanan 8’inci yıllık Lancet İklim ve Sağlık Raporu’na göre, yüksek sıcaklıklar, kuraklık ve şiddetli yağışlar insanların sağlığını daha fazla tehdit ediyor. 2023 yılında, aşırı sıcaklar nedeniyle dünya genelinde 512 milyar saatlik iş gücü kaybı yaşandı. Ayrıca, 65 yaş üstü bireylerde sıcaklık kaynaklı ölümler 1990’lı yıllara göre %167 artarak rekor seviyelere ulaştı.

Dünya Sağlık Örgütü’nün baş bilimcisi Jeremy Farrar, “Bu yalnızca aşırı hava olayları ile ilgili değil, bu durum yılın her haftasında, her ayında sağlığımızı etkiliyor” dedi.

Aşırı sıcaklar vücudun soğuyup dinlenmesini engelliyor

Birçok bölgede gece sıcaklıkları, gündüz sıcaklıklarından daha hızlı artıyor. Gece saatlerinde aşırı ısınma yalnızca uyku düzenini bozmakla kalmıyor, aynı zamanda vücudun gün içindeki sıcaktan sonra soğuyup dinlenmesini engelliyor. Bu durum, özellikle kalp ve solunum rahatsızlıkları olan bireylerde, sıcak hava dalgası kaynaklı ölüm riskini artırıyor.

Klima kullanımı 2050’ye kadar 3 kat artacak

Rapor, yüksek gece sıcaklıklarının uyku üzerindeki etkilerini incelemek amacıyla geçmiş yıllara ait uyku takip ve sıcaklık verilerini analiz etti. En yüksek uyku kaybı artışı Orta Doğu ve Sahra Altı Afrika’da yaşandı. Daha ılıman iklimlerde bile gece aşırı ısınma, iç mekan sıcaklıklarının dışarıya göre daha yüksek kalmasına yol açan kötü bina tasarımlarından etkilenebiliyor. Binaların gün boyunca ne kadar ısındığı ve bu ısıyı ne kadar tuttuğu, daha iyi havalandırma veya gölgeleme yöntemleriyle azaltılabilir. Öte yandan, klima kullanımının 2050 yılına kadar 3 katına çıkmasıyla enerji talebinin de önemli ölçüde artması bekleniyor.

Uykusuzluk, dikkat süresini ve yaşam kalitesini olumsuz etkiliyor aynı zamanda diğer sağlık sorunları üzerinde de dolaylı etkileri bulunuyor. Loughborough Üniversitesi’nden ve ısı-uyku ilişkisini araştıran Prof. Kevin Lomas, İngiltere’de yatak odası sıcaklıklarının 27°C’yi (80.6°F) aşmasının, insanların vücut ısısını düşürmesini zorlaştırdığını belirtiyor. Lancet çalışmasında yer almayan Lomas, “Kalitesiz uykunun sonuçları basit sorunlarla sınırlı kalmaz, uzun vadede ciddi sorunlar doğurabilir” diyerek uyarıyor.