Avrupa Komisyonu, askeri işgal, pandemi, doğal afet veya büyük endüstriyel kazalara karşı Avrupa Birliği’nin daha hazırlıklı olması amacıyla ilaç, jeneratör ve stratejik hammaddeleri içeren bir stok sistemi kurulması çağrısında bulundu.
AB’den ilk kapsamlı stok stratejisi
Çarşamba günü açıklanan strateji, Avrupa Birliği tarihinde ilk kez krizlere yönelik stratejik stoklama planını içeriyor. Komisyon, üye ülkelerin su arıtma ürünlerinden insansız hava araçlarına, mobil köprülerden denizaltı kablo onarım ekipmanlarına kadar geniş yelpazede acil durum malzemeleri bulundurması gerektiğini bildirdi.
Strateji, özellikle Covid-19 pandemisinde yaşanan maske ve tıbbi ekipman tedarik sıkıntılarından çıkarılan dersleri temel alıyor. O dönemde, pek çok üye ülke kendi stoklarını koruma amacıyla tıbbi malzeme ihracatını kısıtlamış, bu durum AB genelinde ciddi sorunlara yol açmıştı.
Vatandaşlara da “72 saatlik hazırlık” çağrısı
Bu yılın başlarında AB, vatandaşlarına yönelik de bir çağrıda bulunmuş ve askeri saldırı, doğal afet veya elektrik kesintisi gibi acil durumlara karşı 72 saat yetecek kadar gıda, su ve temel malzeme stoklamalarını önermişti.
Tavsiye Edilen Haberler
Yeni açıklanan strateji, bu çağrıyı kurumsal düzeye taşıyarak, hükümetlerin pandemi, antimikrobiyal direnç, kimyasal, biyolojik ve nükleer tehditlere karşı neleri stoklaması gerektiğini ortaya koymayı hedefliyor.
Kritik hammadde merkezi ve erken uyarı sistemleri geliyor
Komisyon, 2026 yılına kadar:
- Kritik hammaddelerin ortak alımı için bir merkez kurulacağını,
- Stoklamaya öncelik verilecek ilaç ve tıbbi teknoloji listelerinin belirleneceğini,
- Erken uyarı radarı gibi çalışacak kanalizasyon tabanlı hastalık izleme sistemlerinin hayata geçirileceğini duyurdu.
Avrupa Yatırım Bankası tarafından desteklenen, küçük şirketlerin yenilikçi ilaçlar ve teknolojiler geliştirmesini teşvik eden kredi programının bütçesi de 2027’ye kadar 200 milyon avroya çıkarılacak.
Mevcut kapasitelere takviye
Halihazırda AB’nin kullanımında olan yangın söndürme uçakları, helikopterler, sahra hastaneleri ve tıbbi tahliye uçakları, Avrupa Sivil Koruma Mekanizması kapsamında görev yapıyor. Ancak, Komisyon yetkilileri, artan orman yangını riski nedeniyle hafif uçaklar ve ek hava araçlarına duyulan ihtiyacın arttığını belirtiyor.
Lahbib: “Hazırlık artık lüks değil, zorunluluk”
AB Kriz Yönetimi Komiseri Hadja Lahbib, yeni stratejiyi şu ifadelerle savundu:
❝Karşı karşıya olduğumuz tehditler artık uzak riskler değil. Hibrit saldırılar, enerji kesintileri, aşırı hava olayları ve bulaşıcı hastalıklar artık hayatımızın parçası. Bu nedenle hazırlıklı olmak artık sadece savunma hattının değil, aktif stratejimizin bir parçasıdır.❞
Finlandiya ve Estonya gibi örneklerden ilham
Strateji, yıllardır aktif ulusal stoklama politikası yürüten Finlandiya, Estonya ve Çekya gibi ülkelerden ilham alıyor. Bu ülkeler, çeşitli senaryolara karşı önceden planlanmış stratejik stoklarla öne çıkıyor.
Danimarka’dan çağrı: Avrupa kendini savunmaya hazır olmalı
Açıklanan strateji, Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen’in Salı günü Avrupa Parlamentosu’ndaki konuşmasından bir gün sonra geldi. Frederiksen konuşmasında şu ifadeleri kullandı:
❝Rusya’nın yeniden silahlanma süreci, Avrupa ve NATO için iki ila beş yıl içinde ciddi bir tehdit anlamına geliyor. Avrupa’nın 2030’a kadar kendini savunmaya hazır hale gelmesi gerekiyor.❞
