Atlantik akıntılarının bu yüzyılda çökmesi olası değil, ancak büyük zayıflama bekleniyor

Yeni bir araştırmaya göre, hayati öneme sahip Atlantik Meridyen Devrilme Dolaşımı (AMOC) bu yüzyılda tamamen çökme olasılığı düşük görünüyor. Ancak bilim insanları, sistemin ciddi şekilde zayıflamasının küresel iklim, tarım ve deniz seviyeleri üzerinde büyük etkiler yaratabileceğini vurguluyor.

AMOC nedir ve neden önemli?

AMOC, sıcak ve tuzlu suyun Güney Atlantik’ten Arktik’e taşınmasını, ardından soğuyarak batmasını ve güneye geri akmasını sağlayan dev bir okyanus akıntı sistemidir. Küresel iklimin dengesi için kritik bir rol oynayan bu akıntılar, dünya genelinde hava olaylarını ve deniz seviyelerini doğrudan etkiliyor.

Ancak küresel ısınma, Grönland buzullarının erimesi ve okyanus sıcaklıklarının yükselmesi nedeniyle sistem giderek zayıflıyor. Bilim insanları, AMOC’un istikrarsızlaştığını ve çöküşün geri dönüşü olmayan bir noktaya yaklaştığını gösteren bulgular elde etti.

Çöküş ne zaman gerçekleşebilir?

Nature dergisinde yayımlanan son çalışma, 34 ileri seviye iklim modeli kullanarak AMOC’un geleceğini inceledi. Araştırmacılar, 2100’den önce bir çöküşün olası olmadığını, ancak AMOC’un %20 ila %80 arasında yavaşlamasının beklendiğini belirtti.

Çalışmayı yürüten İngiltere Meteoroloji Ofisi’nden Dr. Jonathan Baker, şu ifadeleri kullandı:

❝ Küresel ısınma altında AMOC’un zayıflaması çok muhtemel, ancak bu yüzyılda tamamen çökmesi pek olası değil. Ancak yine de sel, kuraklık ve deniz seviyelerinin hızla yükselmesi gibi büyük iklim sorunlarına yol açacak. ❞

AMOC’un zayıflaması küresel etkiler yaratacak

AMOC’un tamamen çökmesi durumunda, Hindistan, Güney Amerika ve Batı Afrika’da yağmur düzenleri bozulacak, milyonlarca insanın gıda güvenliği riske girecek. Kuzey Amerika’nın doğu kıyısındaki deniz seviyeleri yükselecek, Avrupa’da sıcaklıklar düşecek ve Amazon yağmur ormanları büyük zarar görebilecek.

Potsdam İklim Etkisi Araştırma Enstitüsü’nden (PIK) Prof. Niklas Boers, AMOC’un büyük ölçüde zayıflamasının bile küresel tropikal yağış sistemlerini değiştirebileceğini ve dünya çapında iklim dengesizliklerine yol açabileceğini vurguladı.

PIK’den Prof. Stefan Rahmstorf ise, “Bir AMOC çöküşü her ne pahasına olursa olsun önlenmeli” diyerek sera gazı emisyonlarını acilen azaltmanın önemine dikkat çekti.

Bilim insanlarından uyarı: Rehavete kapılmayın!

Araştırmaya göre, Pasifik ve Hint Okyanusu’ndaki yeni aşağı akış alanları AMOC’un tamamen çökmesini engelleyebilir. Ancak bu etki, zayıflamayı durdurmak için yeterli değil.

ABD Küresel İklim Dinamikleri Laboratuvarı’ndan Dr. Aixue Hu, “Güçte sadece %50’lik bir azalma bile dünya genelinde iklimi kökten değiştirebilir. Bu yüzden AMOC’un zayıflaması konusunda rehavete kapılmamalıyız.” dedi.

Bilim insanları, AMOC’un ne kadar zayıflayacağını anlamak için Güney ve Pasifik Okyanusları üzerine daha fazla gözlem ve modelleme yapılması gerektiğini belirtiyor.

Sonuç olarak, AMOC’un bu yüzyılda tamamen çökmesi düşük bir ihtimal olarak görülse de, ciddi şekilde zayıflaması iklim değişikliğinin etkilerini daha da artırabilir. Uzmanlar, sera gazı emisyonlarının hızla azaltılması gerektiğini ve AMOC’un gelecekteki değişimlerini takip etmenin hayati önem taşıdığını vurguluyor.

Fotoğraf: Belle Co / Pexels