ABD’de bal arısı kolonilerinde rekor kayıp: Akar virüsler ve dirençli kimyasallar sorumlu

ABD’nin en büyük arıcılık işletmelerinden biri olan Bret Adee’ye ait 55.000 kovanın %75’i, 2023-2024 kışında ani bir çöküşle yok oldu. Yaklaşık 2 milyar arının ölümü, ülkedeki en ciddi bal arısı koloni kayıplarından biri olarak kayıtlara geçti. Bu çöküş, ülke genelinde arıcıların ortalama %60’a varan koloni kaybı yaşadığı bir döneme denk geldi. Maddi zararın 600 milyon doları aştığı tahmin ediliyor.

Güney Dakota merkezli arıcı Bret Adee, arılarını Kaliforniya’da kışlatıyordu. Kovanları düzenli kontrol ettiğinde, ❝Her hafta daha az arı vardı. Sonra her hafta daha çok ölü arı…❞ sözleriyle kaybın büyüklüğünü dile getirdi. ❝Bir yıl daha aynı olursa, bu işin sonu gelir❞ diyerek durumun ciddiyetine işaret etti.

USDA: Virüs taşıyan varroa akarlarına direnç gelişti

ABD Tarım Bakanlığı (USDA) tarafından yürütülen bir araştırma, bal arısı kolonilerindeki çöküşte, varroa akarlarının taşıdığı virüslerin merkezi rol oynadığını gösterdi. Araştırmada, söz konusu akarların, koloni içinde kontrol için yaygın kullanılan kimyasal amitraz’a direnç geliştirdiği belirtildi.

Varroa akarları genellikle bal arılarını etkiliyor ancak yaydıkları virüsler, yabani polinatör türleri için de tehdit oluşturuyor. Araştırmacılar, söz konusu akarların, kontrolsüz şekilde çoğalması halinde virülent virüslerin baskın hale geldiğini ve bunun koloni çöküşlerine zemin hazırladığını kaydetti.

113 kovan üzerinde yapılan incelemelerde, yüksek akar yoğunluğu tespit edildi ve tüm örneklerde amitraz’a karşı direnç geliştiği belirlendi. Bu durum, yeni kontrol stratejilerine acil ihtiyaç olduğunu ortaya koydu.

Arı ölümlerinin ardındaki diğer faktörler

Ancak uzmanlar, kolonilerdeki ölümlerden yalnızca varroa akarlarını sorumlu tutmuyor. İklim değişikliği, monokültür tarım, pestisitler ve azalan nektar kaynakları gibi çoklu stres faktörleri arı sağlığını zayıflatıyor. Sussex Üniversitesi’nden Prof. Dave Goulson, ❝Neredeyse tüm arı kolonilerinde bu virüsler zaten var. Ancak koloni stres altındayken virüslerin etkisi ölümcül hale geliyor❞ değerlendirmesinde bulundu.

Neonikotinoid gibi sinir sistemine zarar veren pestisitlerin kullanımı da arıların bağışıklık sistemini baskılayarak kolonilerin çökmesine yol açabiliyor. Uzmanlar, bu süreçlerin Rachel Carson’ın “Sessiz Bahar” (Silent Spring) kitabında anlatılan çevresel felaket senaryolarına benzediğini belirtiyor.

Gıda güvenliği risk altında

Arı ölümlerinin ABD gıda güvenliği açısından kritik sonuçları olabileceği belirtiliyor. Arılar, ülkede 100’den fazla tarım ürününün tozlaşmasında rol alıyor. Özellikle Kaliforniya’daki badem üretimi, ABD’deki bal arılarının %70’ini kullanıyor.

Project Apis m. adlı kuruluşun yöneticisi Danielle Downey, ❝Yemek yemeyi seviyorsanız, tozlaşma yapan sağlıklı arılara ihtiyacınız var. Arıcılar iflasın eşiğine geldiğinde, bu hizmetlerin yerine geçecek başka bir sistem yok❞ uyarısında bulundu.

“Bir hayvancılık sektöründe %30 kayıp kabul edilemez”

Bret Adee, geçmişte %5’lik bir kaybın bile endişe kaynağı olduğunu belirterek, ❝Şimdi her yıl %30 kaybı normal karşılıyoruz. Bu, herhangi bir hayvancılık sektörü için kabul edilemez bir oran❞ dedi. Kayıplar nedeniyle bu yıl yeniden koloni oluşturma yatırımı yapamayan Adee, işletmesini ayakta tutmak için maliyetleri kısmaya çalıştığını ifade etti.

Öne Çıkanlar:

• ABD genelinde ortalama koloni kaybı: %60
• Adee Arıcılık’taki kayıp oranı: %75
• Yıllık ekonomik zarar: 600 milyon dolar
• Ana etken: Amitraz’a dirençli varroa akarları ve taşıdığı virüsler
• Ek nedenler: İklim stresi, pestisitler, monokültür, nektar eksikliği
• Gıda riski: ABD badem, karpuz, salatalık ve soğan üretimi dahil >100 mahsul etkilenebilir