Gergedanları kurtarmak için “boynuz kesme” yöntemi etkili oldu

Science dergisinde yayımlanan araştırmaya göre Güney Afrika’daki gergedan rezervlerinde yedi yıl süresince uygulanan boynuz kesme yöntemi, kaçak avcılığı yüzde 78 oranında azalttı.

Dünyada sayıları giderek azalan gergedanları koruma çalışmaları kapsamında, korumacılar son yıllarda dikkat çeken bir yöntemi daha sık uygulamaya başladı: Gergedanların boynuzlarını kesmek. Bu yöntem, özellikle Güney Afrika’daki rezervlerde kaçak avcılığı büyük oranda düşürdü.

Science dergisinde yayımlanan yeni bir araştırma, 11 bölgedeki sekiz rezervde yürütülen uygulamanın, yedi yıllık süreçte kaçak avcılığı yüzde 78 oranında azalttığını ortaya koydu. Uygulama, gergedanların sakinleştirilerek gözlerinin ve kulaklarının kapatılmasını, ardından keratinden oluşan ve sinir içermeyen boynuzlarının kesilmesini içeriyor. Bu boynuzlar birkaç yıl içinde tekrar uzayabiliyor.

❝Boynuzsuz ama canlı bir gergedan, boynuzlu ölü bir gergedandan daha iyidir❞

Nelson Mandela Üniversitesi’nden doğa koruma uzmanı Dr. Timothy Kuiper, bu uygulamayı ❝gerekli bir kötülük❞ olarak nitelendirirken, “Boynuzları olmayan bir gergedan hâlâ gergedandır mı?” sorusunu gündeme taşıdı.

Rhino Recovery Fund Direktörü Markus Hofmeyr ise ❝Bir kaçak avcıyı yakaladığınızda, yerini almak için bekleyen üç kişi daha vardır❞ ifadeleriyle sorunun derinliğine işaret etti. Uzmanlara göre, bu yöntem tek başına çözüm değil ancak kaçak avcıların hedefini azaltmada kısa vadeli etkili bir önlem.

28 bin gergedan kaldı, kritik eşik aşıldı

Bu gönderiyi Instagram’da gör

GKEPF (@thegkepf)’in paylaştığı bir gönderi

Uluslararası Gergedan Vakfı’na göre dünya genelinde yalnızca 28 bin gergedan kaldı. 20. yüzyılın başında bu sayı 500 bindi. Afrika’daki iki tür hâlâ en büyük popülasyona sahip: Kara gergedanlar kritik tehlike altında (yaklaşık 6.500), beyaz gergedanlar ise neredeyse tehlike altında (yaklaşık 16.800). Asya’daki Sumatra ve Cava türlerinden ise sadece 50’şer birey kaldığı tahmin ediliyor.

Ekonomik ve sosyal etkenler öne çıkıyor

Kaçak avcılık, özellikle statü sembolü olarak kullanılan ve geleneksel Çin tıbbında değerlendirilen gergedan boynuzlarına yönelik yoğun taleple besleniyor. Zirve fiyatlarda bir kilogram boynuz 65 bin dolara alıcı bulabiliyor.

Güney Afrika ormancılık bakanı Dion George, “Koruyucularımız her gün hayatlarını riske atarak gergedanları korumak için çalışıyor. Boynuz kesme programları, diğer önlemlerle birlikte değerlendirilmeli,” dedi.

Ekonomik etki ve etkinlik

Çalışmaya göre, 2.284 gergedanın boynuzu kesildi. Boynuz kesme işlemi, toplam 74 milyon dolarlık koruma bütçesinin sadece yüzde 1’ini oluşturdu ve yılda 70 ila 134 gergedanı kaçak avcılıktan kurtardı. Ortalama maliyet gergedan başına 7.133 dolar olarak hesaplandı.

Doğal yaşam davranışları etkileniyor mu?

Bazı araştırmalar, boynuzları kesilen gergedanların daha dar alanlarda hareket ettiğini ve sosyal davranışlarında değişiklik olabileceğini gösterse de, nüfus artışı üzerinde belirgin bir olumsuz etki gözlenmedi.

IRF İcra Direktörü Nina Fascione, ❝Boynuz kesme tek başına yeterli değil, ancak canlı bir gergedanı kurtarmak her zaman önceliklidir❞ değerlendirmesinde bulundu.

Uzmanlar, kaçak avcılığı tetikleyen unsurların sadece ekonomik değil, aynı zamanda suç örgütlerinin varlığı, yolsuzluk ve yetersiz hukuk sistemiyle de doğrudan ilişkili olduğunu vurguluyor.