Avrupa’daki kamu işleri şirketleri, büyük petrol devlerini destekleyerek kirliliğe zemin hazırlıyor

Avrupa’da faaliyet gösteren az sayıda kamu işleri ve hukuk firması, fosil yakıt endüstrisinin gölgede kalan fakat etkili destekçileri olarak dikkat çekiyor. Bu firmalar, büyük petrol şirketleri adına Avrupa Birliği (AB) politikalarını şekillendirmeye yönelik güçlü lobi faaliyetleri yürüterek, çevresel kirliliğin sürdürülmesine olanak sağlıyor. Good Lobby isimli sivil toplum kuruluşunun AB Şeffaflık Kaydı üzerinden gerçekleştirdiği analiz, bu firmaların görünenden çok daha derin etkilere sahip olduğunu ortaya koyuyor.

Petrol şirketleri için lobi yapan “küçük ama kirli” oyuncular

Good Lobby’nin araştırmasına göre, AB nezdinde en fazla lobi bütçesine sahip firmaların önemli bir kısmı petrol ve gaz şirketlerinin maaş bordrosunda yer alıyor. Ancak dikkat çeken bir diğer unsur, fosil yakıt müşterilerinin bu sektörün toplam gelirlerinin yalnızca %1’ini oluşturması. Bu durum, firmaların düşük ekonomik getirisi olmasına rağmen bu müşterileri neden ellerinde tuttukları sorusunu gündeme getiriyor.

Araştırmanın ortak yazarı ve Good Lobby’nin kurucusu olan Alberto Alemanno, bu durumu “Bu firmalar radar altında uçuyorlar. Müşterileriyle bağlarını koparmak için ekonomik bir zorunlulukları yok çünkü hiçbir kamu denetimine veya hesap verebilirliğe tabi değiller,” şeklinde özetliyor.

Lobi faaliyetleri belgelendi: Gizlilik perdesi kalkıyor

The Guardian ile özel olarak paylaşılan raporda, araştırmacılar 2024 yılına kadar AB Şeffaflık Sicilinde yer alan verileri analiz ederek lobi şirketlerinin ve onların fosil yakıt müşterilerinin ayrıntılı bir veritabanını oluşturdu. Bu analizde sadece petrol ve gaz şirketleri ele alındı; havayolu şirketleri veya otomotiv üreticileri gibi dolaylı kirleticiler çalışmaya dahil edilmedi.

Araştırmada, lobi harcamaları için açıklanan mali aralıkların orta noktaları esas alınarak, firmaların fosil yakıt müşterilerinden tahmini olarak ne kadar gelir elde ettikleri hesaplandı. Veriler, birçok firmanın kamuya açık sürdürülebilirlik taahhütleriyle müşterilerinin eylemleri arasında ciddi tutarsızlıklar olduğunu ortaya koydu.

Lobicilikte öne çıkan firmalar: Söylemlerle gerçekler arasında uçurum

• Burson, Cohn & Wolfe: 2024 yılında ExxonMobil Petroleum and Chemical’dan çevre konularında lobi hizmetleri karşılığında 600.000-699.999 € arasında ödeme aldı. Ancak firmanın web sitesinde, “Enerji müşterilerimizin sürdürülebilir ilerlemeye geçişine yardımcı oluyoruz,” ifadeleri yer alıyor.
• FTI Consulting: 2023 yılında ConocoPhillips’ten 300.000-399.999 € ve ExxonMobil’den 50.000-99.999 € aralığında ödeme aldı. Firma sürdürülebilirlik raporunda “sürdürülebilir bir ekonomiyi desteklemeye” katkı sağladığını belirtiyor.
• Nove: 2024 yılı itibarıyla ExxonMobil ve Equinor’dan toplamda yaklaşık 200.000-400.000 € kazandı. Nove’nin bir vaka çalışmasında, müşterisine Avrupa Komisyonu’nun florlu gaz düzenlemesinden muafiyet kazandırdığı belirtiliyor.

Sürdürülebilirlik söylemi, gerçek eylemle uyuşmuyor

Bu lobi firmalarının bazılarının, kamuya açık çevre taahhütlerinin gerçek faaliyetlerle çeliştiği sıkça vurgulanıyor. Araştırmacılar, bu firmaların ofis içi geri dönüşüm gibi uygulamalarla karbon ayak izini azaltma çabaları sergilediklerini ancak asıl faaliyetlerinin, enerji dönüşümünü sabote eden politikaların şekillendirilmesi olduğunu belirtiyor.

Good Lobby danışmanı Dieter Zinnbauer, bu durumu şöyle özetliyor:
“Ofisinizde toner kartuşlarını geri dönüştürmek harika olabilir. Ancak ana iş kolunuz, gezegeni daha temiz bir enerji geleceğine yönlendirmek yerine yanlış yöne çekmekse, bu yaptığınız geri dönüşüm anlamını yitiriyor.”

Yeşil Gelecek İçin Yükselen Tepkiler ve Alternatifler

Reklam ve iletişim sektöründe olduğu gibi, kamu işleri dünyasında da fosil yakıt şirketleriyle çalışmama yönünde büyüyen bir hareket var. “Clean Creatives” adlı oluşum, 1.300’den fazla ajansın fosil yakıt müşterileriyle iş yapmayı reddettiğini duyurdu.

Clean Creatives’in direktörü Duncan Meisel, kamu işleri firmalarının da benzer bir strateji izlemelerinin hem etik hem de ticari açıdan avantajlı olacağını vurguladı. Genç ve yetenekli mezunların, iklim krizini ciddiye alan firmalarda çalışmayı tercih ettiğini belirterek, bu yaklaşımın firma itibarını artırabileceğini ve düzenleyicilerin baskılarından da kaçınmaya yardımcı olabileceğini ifade etti.

Lobi faaliyetleri ve AB politikaları üzerindeki etkileri

Her ne kadar kamu işleri firmaları bu sürecin yalnızca bir parçası olsa da, büyük enerji şirketlerinin Brüksel’de dev lobi ekipleri çalıştırdığı ve ulusal hükümetlerdeki kilit isimlerle güçlü bağlantılar kurduğu biliniyor. Bu durum, enerji politikasında köklü bir değişim yaratmanın zorluğunu gözler önüne seriyor.

Bazı uzmanlara göre, sadece “isim verip utandırma” kampanyaları, bu şirketlerin iklim politikaları üzerindeki etkisini azaltmak için yeterli değil. Çünkü şirketler, bu lobi hizmetlerini şirket içine taşıyarak yollarına devam edebilir. Ancak bu da başka bir zorluk doğuruyor: Fosil yakıt şirketleri, kendilerini bu işe adamak istemeyen, sayısı azalan ve duyarlı yetenek havuzundan istihdam sağlamak zorunda kalacaklar.

Gerçek değişim şeffaflıkla başlar

Good Lobby’nin araştırması, iklim kriziyle mücadelede sadece enerji devlerinin değil, onların adına hareket eden daha küçük ama etkili aktörlerin de sorumluluğunu sorgulamak gerektiğini ortaya koyuyor. Kamuoyunun daha fazla şeffaflık ve hesap verebilirlik talep etmesi, bu sürecin en önemli adımı olabilir.