Brezilya’nın en umut verici petrol sahalarından biri olan Amazon Nehri ağzı açıklarında (Foz do Amazonas havzası) yapılması planlanan petrol arama çalışmalarına, Brezilyalı seçmenlerin büyük çoğunluğu karşı çıkıyor. Kurumsal hesap verebilirlik grubu Eko’nun yaptırdığı Datafolha anketine göre, katılımcıların yüzde 61’i devlet kontrolündeki Petrobras’ın bu hassas ekosistemde petrol arama çalışmalarını yasaklaması gerektiğini düşünüyor. Özellikle genç Brezilyalılar (16-24 yaş arası), yüzde 73 ile projeye en güçlü şekilde karşı çıkan yaş grubunu oluşturuyor.
Bu anket sonucu, Brezilya’nın uluslararası toplumu fosil yakıtlardan uzaklaşmaya çağırma rolünü üstleneceği, bu yıl Amazon’un Belem kentinde düzenlenecek olan Birleşmiş Milletler iklim zirvesi COP30 öncesinde, Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva üzerinde büyük bir baskı yaratıyor. Kendisini iklim değişikliğiyle mücadelede küresel bir savunucu olarak konumlandıran Lula, bir yandan da Brezilya’nın bölgenin petrol potansiyelini değerlendirme hakkını savunarak bir ikilem yaşıyor. Eko kampanya koordinatörü Vanessa Lemos’un belirttiği gibi, “Önümüzdeki aylar Lula’nın mirası açısından belirleyici olacak.”
Amazon’un petrol ikilemi ve Petrobras’ın harcamaları
Petrobras, yeni bir keşif sahası oluşturmak amacıyla Amapa eyaleti açıklarındaki derin sularda petrol rezervleri aramayı hedefliyor. Şirket, bu keşif kuyusu için çevre onayı ararken, bir sondaj gemisini hazırda tutmak için şimdiden Brezilya reali (
dolar) harcamış durumda.
Haftalık Çevre Bültenine Kaydolun
En önemli haberleri anında alın
- Çevresel Hassasiyet: Foz do Amazonas havzası, Amazon Nehri’nin Atlantik Okyanusu’na karıştığı, biyoçeşitlilik açısından kritik bir ekosistemdir. Petrol arama ve çıkarma faaliyetlerinin potansiyel çevresel zararları, sivil toplum grupları ve bazı hükümet yetkilileri tarafından şiddetle eleştirilmektedir.
- Hükümetin Tutumu: Lula hükümeti, Brezilya’nın petrol potansiyelini değerlendirme hakkını savunarak projeye karşı çıkan çevreci vekillerin ve federal çevre ajansı Ibama’nın direnişiyle karşılaşıyor. Ibama, sondaj sahası için Eylül ayında acil durum simülasyonunu onaylamış, ancak nihai ruhsat verilmeden önce bazı ayarlamalar talep etmiştir.
- Yüksek İlgi: Muhalefete rağmen havzaya olan ticari ilgi yüksek kalmaya devam ediyor. Haziran ayında Petrobras, ExxonMobil, Chevron ve CNPC gibi devler, bölgede teklif edilen 47 arama bloğundan 19’unu satın alarak havzanın küresel enerji aktörleri için ne kadar çekici olduğunu gösterdi.
İklim gündemine geniş halk desteği
Datafolha anketi, Brezilya kamuoyunun sadece petrol sondajına karşı çıkmakla kalmayıp, aynı zamanda çevre korumaya yönelik geniş bir desteğe sahip olduğunu gösteriyor:
TAVSİYE EDİLEN
- Ormansızlaşmayla Mücadele: Katılımcıların yüzde 77’si Lula’nın yasa dışı ormansızlaşmayı 2030 yılına kadar sona erdirme hedefini destekliyor. Ancak sadece yüzde 17’si bu hedefin ulaşılabilir olduğuna inanarak, halkın hükümetin uygulama gücüne dair şüphelerini ortaya koyuyor.
- İklim Değişikliği Algısı: Katılımcıların yüzde 60’ı iklim değişikliğinin olumsuz etkilerini bildirdiğini belirtirken, yüzde 81’i hükümetin yerli ve dışlanmış toplulukları korumak için daha fazla şey yapması gerektiğini ifade ediyor.
Türkiye için petrol/çevre ikilemi bağlantısı
Brezilya’daki bu ikilem, Türkiye’nin de zaman zaman karşılaştığı ekonomik kalkınma ile çevresel sürdürülebilirlik arasındaki denge arayışını yansıtmaktadır. Karadeniz’deki doğalgaz arama çalışmaları veya Ege ve Akdeniz’deki potansiyel rezervler, bir yandan ülkenin enerji bağımsızlığı hedefine hizmet ederken, diğer yandan hassas deniz ekosistemleri ve turizm üzerindeki çevresel riskleri artırmaktadır.
Brezilya’daki anket sonuçları, hükümetlerin ekonomik kararlar alırken kamuoyunun çevre korumaya verdiği desteği göz ardı edemeyeceğini gösteriyor. Türkiye’deki benzer projelerde de çevre koruma ve yerel halkın hassasiyetlerinin göz önünde bulundurulması, sürdürülebilir bir enerji politikası için hayati önem taşımaktadır.
Yorum
Brezilyalıların Amazon kıyılarında petrol sondajına gösterdiği güçlü muhalefet, Başkan Lula’nın iklim liderliği söylemini test eden en büyük iç meydan okumadır. Bir yandan yasa dışı ormansızlaşmayı bitirme sözü veren ve COP30’a ev sahipliği yaparak küresel olarak fosil yakıtlardan çıkışın savunuculuğunu yapan Lula’nın, diğer yandan ülkenin ekonomik geleceği için yeni petrol sahalarını desteklemesi büyük bir tezat oluşturuyor.
Kamuoyunun yüzde 61’inin, hele ki gençlerin yüzde 73’ünün petrol arama çalışmalarına karşı çıkması, Brezilya’da çevresel bilincin ne kadar yükseldiğini ve seçmenlerin artık ekonomik getiriyi ekolojik bedelin önüne koymak istemediğini gösteriyor. Lula’nın bu süreçteki kararı, sadece Brezilya’nın karbon emisyonu geleceğini değil, aynı zamanda Amazon Nehri ağzının hassas ekosisteminin kaderini de belirleyecek ve COP30’da vereceği mesajların samimiyetini tayin edecektir. Bu durum, siyasi liderler için, kısa vadeli ekonomik kazanç ile uzun vadeli ekolojik miras arasında yapmak zorunda oldukları zorlu seçimin somut bir örneğidir.
Kaynak: Eko, Datafolha, Ibama, Petrobras, Reuters
