Dünya 1.5 trilyon dolarlık plastik kirliliği kriziyle karşı karşıya: Rapor, bebeklerden yaşlılara sağlık üzerindeki etkilerine dikkat çekiyor

Yeni yayımlanan bir uzman incelemesi, plastiklerin hem insan sağlığı hem de gezegen için “ciddi, giderek artan ve yeterince fark edilmeyen bir tehlike” oluşturduğu konusunda uyardı. Rapor, dünyanın bir “plastik krizi” içinde olduğunu ve bu krizin bebeklikten yaşlılığa kadar uzanan bir yelpazede hastalıklara ve ölümlere neden olduğunu belirtiyor. Bu durumun, yıllık en az 1.5 trilyon dolarlık bir sağlık maliyeti yarattığı vurgulandı.

Krizin temelinde, 1950’den bu yana 200 kattan fazla artan plastik üretimi yatıyor. Bu üretimin 2060 yılına kadar neredeyse üç katına çıkarak yılda bir milyar tonun üzerine çıkması bekleniyor. Özellikle içecek şişeleri ve fast-food kapları gibi tek kullanımlık plastiklerdeki hızlı artış dikkat çekiyor. Sonuç olarak, gezegenin dört bir yanına yayılan plastik kirliliği, Everest’in zirvesinden okyanusların en derin noktalarına kadar 8 milyar ton plastikle çevreyi kirletiyor. Bu plastiğin %10’undan daha azı geri dönüştürülüyor.

Plastiklerin sağlık ve çevre üzerindeki çok yönlü etkileri

İncelemeye göre plastikler, üretiminden bertarafına kadar her aşamada insanları ve gezegeni tehlikeye atıyor.

• Toksik Kimyasallar: Plastiklerde dolgu maddeleri, boyalar ve alev geciktiriciler gibi 16.000’den fazla kimyasal bulunuyor. Bu kimyasalların birçoğu, insan yaşamının her aşamasında sağlık sorunlarıyla ilişkilendiriliyor ve kimyasalların içeriği konusunda şeffaflık eksikliği yaşanıyor.
• Hava Kirliliği: Plastik üretimi ve bertarafı, hava kirliliğine neden oluyor. Yönetilmeyen plastik atıkların yarısından fazlası açık havada yakılarak hava kirliliğini daha da artırıyor.
• Hastalık Taşıyan Canlılar: Plastik atıklarda biriken sular, hastalık taşıyan sivrisinekler için ideal üreme alanları oluşturarak salgın riskini artırıyor.

Boston Üniversitesi’nde çocuk doktoru ve raporun baş yazarı olan Prof. Philip Landrigan, bu durumun en çok bebekler ve çocuklar gibi en savunmasız kesimleri etkilediğini belirtti.

TAVSİYE EDİLEN

Antarktika sahanlıklarının yarısı 2300’e kadar çökebilir! Deniz seviyesinde 10 metre geri dönülmez artış

Brezilya’dan umut veren veri: Amazon ormansızlaşması rekor yangınlara rağmen %11,1 azaldı

Plastik poşet ücretlendirmesiyle 2,6 milyon ton plastik atık engellendi, 20 milyar lira tasarruf sağlandı

İnsan vücuduna sızan mikro ve nanoplastikler

Plastik atıklar, zamanla daha küçük parçacıklara, yani mikro ve nanoplastiklere dönüşüyor. Bu parçacıklar, solunum ve beslenme yoluyla insan vücuduna giriyor. Yapılan araştırmalarda bu parçacıklar, kandan beyne, anne sütünden plasentaya kadar birçok vücut dokusunda tespit edildi. Bu durumun insan sağlığı üzerindeki etkileri tam olarak bilinmese de felç ve kalp kriziyle ilişkilendirildiği belirtiliyor.

Ekonomik maliyetler ve politik çıkmazlar

Plastik krizi, sadece çevresel bir sorun değil, aynı zamanda büyük bir ekonomik yük de oluşturuyor. 38 ülkede sadece üç plastik kimyasalın neden olduğu sağlık hasarının yıllık 1.5 trilyon dolar olduğu tahmin ediliyor.

Rapor, plastik krizini çözmek için yasal olarak bağlayıcı bir küresel plastik anlaşmasının şart olduğunu vurguluyor. Ancak, bu konuda yapılan müzakereler, plastik üretiminin kısıtlanmasını destekleyen 100’den fazla ülke ile öneriye karşı çıkan petrol devletleri arasında yaşanan derin anlaşmazlık nedeniyle tıkandı. Plastik endüstrisi ve petrol devletleri, üretimi azaltmak yerine geri dönüşüme odaklanılması gerektiğini savunsa da, rapor “dünyanın plastik kirliliği krizinden geri dönüşümle çıkamayacağının artık açık olduğunu” belirtiyor.