Çin, nesli tükenmekte olan ‘Sırt Yüzgeçsiz Yunus’u kurtarmak için mücadele ediyor

Çinli bilim insanları, Yangtze Nehri’nin son büyük hayvan türlerinden biri olan “Sırt Yüzgeçsiz Yunus“u yok olmaktan kurtarmak için yoğun bir çaba sarf ediyor. Bu çabalar, bölgedeki balıkçılığın tamamen yasaklanmasıyla daha da güçleniyor.

Nesli tükenmiş olan nehir yunusu (baiji) ve kürek balığının kaderini paylaşmaması için kalan 1.200 yüzgeçsiz yunus korunmaya çalışılıyor.

Tam balıkçılık yasağı ve ilk olumlu sonuçlar

Wuhan’daki Hidrobiyoloji Enstitüsü’nden Profesör Wang Xi, yüzgeçsiz yunusların nehirdeki kalan tek “üst düzey avcı” olduğunu ve sayılarının tüm ekosistemin sağlığını yansıttığını belirtiyor.

Yüzgeçsiz yunusları kurtarmak amacıyla, beş yıl önce Profesör Cao Wenxuan’ın önerisiyle Yangtze Nehri’nde 10 yıllık tam balıkçılık yasağı başlatıldı. Bu yasak, 220.000 balıkçının işsiz kalmasına neden olsa da, yasağın yürürlüğe girmesinden bu yana balık sayısında ciddi bir artış kaydedildi. Dahası, yunus sayısı son beş yılda yaklaşık dörtte bir oranında arttı.

Barajlar, gürültü kirliliği ve sanayi atıkları tehlikesi

Yüzgeçsiz yunusları tehdit eden tek sorun balıkçılık değil. Üç Boğaz Barajı gibi büyük yapılar, selleri önleyerek olumlu bir etki yaratsa da, kürek balığı ve Çin mersini gibi diğer türlerin yumurtlama alanlarına ulaşmasını engelledi ve bu türlerin neslinin tükenmesine katkıda bulundu.

Uzmanlara göre, bir diğer büyük tehdit ise su altı gürültü kirliliği. Profesör Wang Xi, gemilerden gelen seslerin yunusların beyinleri için tehlikeli olduğunu ve onların sonar sistemlerini kullanarak iletişim kurmalarını engellediğini belirtiyor. Ancak, nehir trafiğinin tamamen durdurulması ekonomik olarak mümkün olmadığı için, çözüm arayışları devam ediyor.

Olumlu bir adım olarak, son on yılda kimyasal üreten binlerce fabrikanın nehirden taşınması veya kapatılması, su kalitesini önemli ölçüde iyileştirdi.

Toplumsal katılım ve umut veren gelişmeler

Yunusların korunmasına yönelik çalışmalara halk da katılıyor. Emekli bir amatör fotoğrafçı olan Yang He, düzenli olarak nehre giderek yunusları gözlemliyor ve çektiği fotoğrafları bilim insanlarıyla paylaşıyor. Bir keresinde ağa takılmış hamile bir yunus gördüğünde yetkilileri uyararak kurtarılmasını sağlamış olması, bu iş birliğinin önemini gözler önüne seriyor.

Profesör Wang Ding, “Yangtze Nehri’ni kurtarmak için yüzgeçsiz yunusu kurtarıyoruz,” diyerek bu hayvanların ekosistem sağlığının bir aynası olduğunu vurguluyor. 1990’larda 3.300 olan yunus sayısı 2006’da yarıya düşmüşken, uygulanan yasak ve iyileştirme çalışmaları sayesinde sayılarındaki artış, nehrin ekolojik sağlığının da iyileştiğini gösteriyor.