Deniz buzundaki erime, ışık dengesini değiştiriyor: Su altı ekosistemleri tehdit altında

Bilim insanları, iklim değişikliği nedeniyle deniz buzunda meydana gelen erimenin, okyanusa giren ışık miktarını değiştirdiğini, bunun da suyun renginde değişimlere yol açarak fotosentetik organizmaları etkilediğini belirtiyor.

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu, 2008 yılında aldığı kararla, okyanusların karşı karşıya kaldığı çevresel tehditlere dikkat çekmek amacıyla 8 Haziran’ı “Dünya Okyanus Günü” ilan etti. Her yıl farklı bir temayla kutlanan bu günün 2024 teması “HARİKA: Bizi Ayakta Tutanı Ayakta Tutmak” (WONDER: Sustaining What Sustains Us) olarak belirlendi.

Nature Communications dergisinde yayımlanan yeni bir bilimsel çalışmaya göre, küresel ısınmaya bağlı olarak kutup bölgelerinde artan deniz buzu kaybı, yalnızca ışık geçişini artırmakla kalmıyor, aynı zamanda deniz suyunun optik özelliklerinde de değişikliklere yol açıyor. Araştırmada, buz yosunları ve fitoplankton gibi fotosentetik canlılar üzerindeki etkiler ele alındı.

Işık spektrumu değişiyor, fotosentez bozuluyor

Araştırmaya göre, deniz buzu normalde güneş ışığını güçlü biçimde yansıtıyor ve yalnızca sınırlı miktarda ışığın suya geçmesine izin veriyor. Buna karşılık deniz suyu, kırmızı ve yeşil ışığı emerken, mavi ışığın daha derinlere ulaşmasına olanak tanıyor. Bu durum, okyanuslara mavi rengini veren temel optik süreci oluşturuyor.

Ancak deniz buzlarının erimesiyle birlikte, su altındaki ışık ortamı değişerek daha dar ve mavi ağırlıklı bir spektruma dönüşüyor. Bilim insanları, bu değişimin fotosentez yapan organizmalar için önemli sonuçlar doğurduğuna dikkat çekiyor.

Çalışmanın başyazarı Monika Soja-Wozniak, şu değerlendirmede bulundu:

“Deniz buzunun altında yaşayan alglerin fotosentetik pigmentleri, buz ve kardan geçen sınırlı ışıkta bulunan geniş renk yelpazesini en iyi şekilde kullanmak üzere evrimleşmiştir. Ancak buzlar eridiğinde, bu organizmalar aniden mavi ışığın baskın olduğu bir ortama maruz kalıyor. Bu, pigmentleri açısından daha az elverişli bir koşuldur.”

Fitoplankton ve algler risk altında

Araştırmacılar, deniz buzunun kaybının su altı fotosentetik sistemler üzerinde derin etkiler yaratabileceğini ve özellikle buz yosunları ile fitoplanktonların büyüme, üreme ve hayatta kalma oranlarını azaltabileceğini ifade etti. Bu durum, deniz ekosistemlerinin ilk halkası olan bu organizmalar üzerinden besin zincirinin tamamını etkileyebilir.

Uzmanlar, iklim değişikliğinin deniz buzu üzerindeki etkilerinin yalnızca fiziksel değil, aynı zamanda biyolojik sistemler üzerinde de kapsamlı sonuçlar doğurduğunu ve bu değişimlerin kutup ekosistemlerinin geleceğini tehdit ettiğini vurguluyor.

Fotoğraf: Annie Spratt