Doğu ve Karadeniz’de 8 derece sıcaklık düşüşü, fırtına ve yoğun yağış

Meteoroloji Genel Müdürlüğü (MGM) tarafından yayınlanan son hava durumu tahminleri, Türkiye’nin kuzey, iç ve doğu kesimlerinde sert bir hava değişimi yaşanacağını işaret ediyor. Ülkenin büyük bir bölümü yağışlı havanın etkisi altına girerken, özellikle Karadeniz’in doğu kıyıları ve Doğu Anadolu Bölgesi’nde şiddetli yağış ve fırtına uyarıları verildi. Bu bölgelerde hava sıcaklığının aniden 6 ila 8 derece arasında düşmesi bekleniyor.

Bu gelişme neden önemli? Yağışların İskenderun Körfezi’nden Doğu Karadeniz’e kadar uzanan geniş bir coğrafyada yer yer kuvvetli olması ve Doğu Karadeniz kıyılarında rüzgarın çok kuvvetli ve fırtına 50-80 km/saat şeklinde esmesi, ani sel, su baskını, çatı uçması ve heyelan gibi ciddi tehlikeleri beraberinde getiriyor. Bu ani sıcaklık düşüşü ve şiddetli yağış/rüzgar kombinasyonu, Marmara ve İç Anadolu’nun bazı bölgelerinde görülecek yoğun sis ve pus hadiseleriyle birleşince, kara ve deniz ulaşımında büyük aksaklıkların yaşanabileceğine dair net bir alarm oluşturuyor.

Türkiye için ne anlama geliyor? Türkiye’nin mevsim geçişlerindeki bu keskin hava hareketleri, özellikle Karadeniz ve Doğu Anadolu’nun coğrafi yapısı göz önüne alındığında, bölgesel afet risklerinin yönetimini bir kez daha öncelik haline getiriyor.

Hava durumu analizi: Doğuya yağış ve sıcaklık şoku

Ülke genelinde parçalı ve çok bulutlu bir hava hakim olacak olsa da, yağışlar ülkenin doğu ve iç kesimlerine odaklanmış durumda. MGM verilerine göre, yağışlı hava kütlesi İç Anadolu’nun güney ve doğusu, Karadeniz Bölgesi’nin tamamı, Doğu Anadolu’nun büyük bir kısmı (Hakkari hariç) ve Akdeniz’in bazı kuzey ve doğu ilçelerinde etkili olacak.

Kuvvetli yağışın beklendiği kritik bölgeler

Kuvvetli yağış uyarısı verilen bölgeler, genellikle yüksek heyelan ve sel riskinin bulunduğu alanlardır. Vatandaşların ve yetkililerin özellikle dikkat etmesi gereken bu bölgeler şunlardır:

• Doğu Karadeniz: Bu bölge, coğrafi yapısı gereği ani ve yoğun yağışlarda heyelan riski taşır.
• Doğu Anadolu’nun Kuzeyi (Iğdır hariç): Yüksek rakım nedeniyle ulaşımda aksamalar ve zorlu hava koşulları bekleniyor.
• İskenderun Körfezi, Ordu, Tokat ve Sivas Çevreleri: Bu alanlar, sağanak yağışların su baskınlarına yol açabileceği yerlerdir.

Yağışın türü de bölgelere göre farklılık gösteriyor: Doğu Karadeniz’in iç kesimlerinin yüksekleri ile Doğu Anadolu’nun kuzeydoğusunun yükseklerinde karla karışık yağmur ve kar bekleniyor. Bu, özellikle ulaşım açısından yüksek rakımlı geçitlerde erken tedbir alınması gerektiğini gösteriyor.

Fırtına alarmı: Doğu Karadeniz kıyıları tehlikede

Rüzgarın yönü genellikle kuzey ve kuzeybatı olsa da, Doğu Anadolu’nun doğusunda 30 ila 50 km/sa hızında kuvvetli rüzgar beklenmektedir. En ciddi uyarı ise Doğu Karadeniz kıyıları için yapılmıştır: Burada rüzgarın çok kuvvetli ve fırtına 50-80 km/saat şeklinde esmesi tahmin ediliyor. Bu şiddetteki bir fırtına, deniz ulaşımını tamamen durdurabilir, kıyı yapılarında hasara neden olabilir ve çatı uçması, ağaç/direk devrilmesi gibi olumsuzluklara yol açabilir.

Uzmanlar uyarıyor: Yerel afetlere karşı hazırlık şart

MGM’nin uyarısı, ani sel, su baskını ve heyelan gibi olumsuzluklara karşı dikkatli ve tedbirli olunması gerektiğini defalarca işaret ediyor. Uzmanlar, Doğu Karadeniz gibi eğimli arazilerde kuvvetli yağışın toprak kaymalarını tetikleme olasılığının yüksek olduğuna dikkat çekiyor. Ayrıca, Doğu Anadolu’da beklenen karla karışık yağış ve sıcaklık düşüşü, zeminde buzlanma ve don riski oluşturarak özellikle tır ve ağır vasıtaların geçişlerinde aksamalar yaratabilir.

Sis ve pus ulaşımı zorlayacak

Sabah ve gece saatlerinde Marmara, İç Ege, İç Anadolu’nun kuzeybatısı, Karadeniz’in iç kesimleri ile Doğu Anadolu’nun doğusunda yoğun sis ve pus görüleceği tahmin edilmektedir. Bu durum, karayolu ulaşımında görüş mesafesini düşürerek kazalara davetiye çıkarabilir; bu bölgelerde seyahat edecek sürücülerin hız limitlerine uyması ve sis farlarını kullanması hayati önem taşımaktadır.

Coğrafi hassasiyet ve erken tedbir

Türkiye’nin kuzey ve doğu coğrafyası, meteorolojik olayların etkilerine karşı yapısal olarak hassastır. Doğu Karadeniz’deki dik yamaçlar ve yoğun yerleşim, kuvvetli yağışın beraberinde getirdiği heyelan riskini sürekli canlı tutmaktadır. Bu bölgede 50-80 km/sa hızındaki fırtına uyarısı, sadece deniz trafiği için değil, aynı zamanda kıyı şeridindeki yaşam alanları için de yüksek tehlike arz etmektedir. Doğu Anadolu’daki erken kar ve buzlanma ise, bölgenin hayvancılık ve tarım faaliyetlerini olumsuz etkileme potansiyeli taşımaktadır. Dolayısıyla, yerel yönetimlerin ve afet ekiplerinin fırtına ve yağışın en şiddetli olacağı saatler için erken müdahale planlarını devreye sokması gerekmektedir.

Yorum

MGM'nin son tahmini, ülkenin önemli bir bölümünün kısa sürede yoğun ve zorlu hava koşullarına gireceğini net bir şekilde gösteriyor. Batıda başlayan serinleme, şimdi kuzey ve doğu kesimlere 8 dereceye kadar varan sıcaklık düşüşleriyle sirayet ediyor. Ancak bu haberin en kritik noktası, Doğu Karadeniz kıyılarını tehdit eden çok kuvvetli fırtına 80 km/saat ve Doğu Anadolu’daki karla karışık yağışın yol açabileceği ulaşım sorunlarıdır. 
Lodos ve deniz fırtınalarının yarattığı riskler iyi bilinirken, bu kez kuzey ve kuzeybatı yönlü kuvvetli rüzgarların Karadeniz’de yaratacağı etkilere karşı azami dikkat şarttır. Vatandaşların, uyarılarda belirtilen ani sel, su baskını ve çatı uçması gibi olumsuzluklara karşı kişisel ve maddi tedbirlerini gecikmeden almaları, bu keskin hava dönüşümünü en az hasarla atlatmanın tek yoludur.

Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlüğü (MGM)