2024 yılında, iklim krizi dünya genelinde insanları ortalama 6 hafta daha tehlikeli sıcaklıklarla karşı karşıya bıraktı. Bu, fosil yakıtların neden olduğu küresel ısınmanın etkilerinin sadece bir örneği. Özellikle sıcak hava dalgalarının ölümcül etkileri, iklim değişikliğinin aciliyetini bir kez daha gözler önüne seriyor.
İklim krizi nedeniyle tehlikeli sıcaklıkların arttığı bölgeler arasında Karayipler ve Pasifik ada devletleri başı çekiyor. Bu bölgelerde insanlar, küresel ısınma olmadan yaşayacaklarından yaklaşık 150 gün daha fazla tehlikeli sıcaklığa maruz kaldı. Dünya genelinde ülkelerin yaklaşık yarısı, 2024 yılında en az iki ay boyunca yüksek riskli sıcaklıklarla mücadele etti.
Daha az etkilenen Birleşik Krallık, ABD ve Avustralya gibi ülkelerde bile, fosil yakıt yakmanın neden olduğu karbon kirliliği nedeniyle üç hafta daha fazla sıcak gün yaşandı.
Sıcaklık artışlarının sağlık üzerindeki etkileri
Artan sıcaklıklar, halk sağlığı üzerinde ciddi etkiler yaratıyor. Özellikle sıcak hava dalgaları, ısı çarpması ve kalp hastalıkları gibi sağlık sorunlarını tetikliyor. İklim acil durumunun en ölümcül sonuçlarından biri olan sıcak hava dalgaları, dünya genelinde milyonlarca insanın hayatını tehdit ediyor. Ancak uzmanlar, sıcak hava dalgalarından kaynaklanan ölümlerin yeterince raporlanmadığını ve bu durumun gerçek etkilerin görünürlüğünü azalttığını belirtiyor.
Imperial College London’dan Dr. Friederike Otto, fosil yakıtların neden olduğu küresel ısınmanın etkilerinin 2024 yılında daha önce hiç olmadığı kadar açık ve yıkıcı olduğunu söyledi. Otto, bu durumun yalnızca sıcak hava dalgaları değil, aynı zamanda sel ve kuraklık gibi diğer aşırı hava olaylarında da görüldüğünü belirtti.
En çok etkilenen bölgeler
Yeni analizlere göre, Endonezya, Singapur ve Orta Amerika gibi bölgeler yılın neredeyse yarısında tehlikeli sıcaklıklarla karşılaştı. Özellikle Endonezya’da, insanlar 122 gün boyunca ekstra sıcak hava yaşadı. Suudi Arabistan gibi Ortadoğu ülkelerinde ise aşırı sıcaklar nedeniyle yıllık sıcak gün sayısı 70 gün arttı. Bu durum, en az 1.300 hacı adayının hayatını kaybetmesine yol açtı.
Dünya nüfusunun üçte ikisini oluşturan yaklaşık 5 milyar insan, yalnızca 21 Temmuz 2024’te iklim değişikliği nedeniyle sıcaklıkların artma ihtimalinin en az iki katına çıktığı bir gün yaşadı.
Kasırga ve tayfunlar güçleniyor
Artan sıcaklıklar yalnızca sıcak hava dalgalarını değil, aynı zamanda kasırga ve tayfunların şiddetini de artırıyor. 2024 yılında tüm Atlantik kasırgalarının iklim değişikliği nedeniyle daha da güçlendiği tespit edildi. Beryl ve Milton kasırgaları, küresel ısınma olmasaydı beşinci kategoriye ulaşamayacaktı.
Filipinler’de yalnızca bir ay içinde meydana gelen altı tayfun, 13 milyon kişiyi etkiledi. Bu tayfunların daha olası ve daha şiddetli hale gelmesinde küresel ısınmanın doğrudan etkisi olduğu belirtildi.
Çözüm önerileri: Fosil yakıtları bırakmak
Bilim insanları, iklim değişikliğinin daha da kötüleşmesini önlemek için en etkili çözümün fosil yakıtların yakılmasını sonlandırmak olduğunu vurguluyor. Climate Central’dan Joseph Giguere, iklim değişikliğinin her yerde insan sağlığını tehdit eden yüksek sıcaklıkları daha yaygın hale getirdiğini belirtti.
Araştırmacılar, aynı zamanda sıcak hava dalgalarından kaynaklanan ölümlerin daha iyi raporlanması gerektiğini ifade ediyor. Bu raporlar, erken uyarı sistemlerinin iyileştirilmesine ve hayat kurtaran önlemlerin daha etkin bir şekilde uygulanmasına olanak sağlayabilir.
İklim krizine karşı uluslararası fonlama
Kızılhaç ve Kızılay İklim Merkezi, ülkelerin iklim değişikliğine uyum sağlama çabalarını hızlandırması gerektiğini belirtiyor. Özellikle zengin ülkelerin, gelişmekte olan ülkelere dayanıklılıklarını artırmak için fon sağlaması gerektiği vurgulanıyor.
Program direktörü Julie Arrighi, 2025 yılında iklim değişikliğine uyum için küresel çabaların yoğunlaşmasının hayati önem taşıdığını söyledi. Bu çabalar arasında, sıcak hava dalgalarına karşı daha iyi erken uyarı sistemlerinin oluşturulması ve yenilenebilir enerji kaynaklarına geçişin hızlandırılması bulunuyor.
Gelecek için harekete geçme zamanı
2024 yılı, iklim değişikliğinin yıkıcı etkilerinin dünya genelinde her zamankinden daha net hissedildiği bir yıl oldu. Bilim insanları ve çevre örgütleri, dünyanın bu krize karşı hızla harekete geçmesi gerektiğini vurguluyor.
Daha fazla fosil yakıt kullanımının durdurulması, sürdürülebilir enerji kaynaklarına yatırım yapılması ve uluslararası işbirliğinin artırılması, küresel sıcaklık artışlarını durdurmanın ve insanlığı gelecekteki felaketlerden korumanın tek yolu olarak görülüyor.
