Atom bilimcileri ‘Kıyamet Saati’ni rekor seviyeye çekti: Gece yarısına 89 saniye kaldı

Atom Bilim İnsanları Bülteni (Bulletin of Atomic Scientists), küresel felaket risklerine dikkat çekmek amacıyla her yıl güncellediği “Kıyamet Saati”ni (Doomsday Clock) gece yarısına 89 saniye kala olarak ayarladı. Bu, insanlığın teorik yok oluş noktasına şimdiye kadar en yakın olduğu zaman dilimi olarak kaydedildi.

Chicago merkezli kar amacı gütmeyen kuruluş, Rusya-Ukrayna savaşı, Orta Doğu’daki gerilimler, yapay zekanın askeri kullanımı ve iklim değişikliği gibi unsurların küresel istikrarı tehdit ettiğini belirtti.

Nükleer tehditler ve küresel çatışmalar

Özellikle Rusya’nın Ukrayna’yı işgali, dünya çapındaki güvenlik risklerini artırmaya devam ediyor. Bulletin’in Bilim ve Güvenlik Kurulu Başkanı Daniel Holz, Ukrayna’daki savaşın, yanlış hesaplamalar veya aceleci kararlar nedeniyle nükleer bir çatışmaya dönüşme riski taşıdığını vurguladı.

❝Ukrayna’daki savaş, büyük bir nükleer risk kaynağı olarak belirmeye devam ediyor. Bu çatışma, aceleci bir karar veya yanlış hesaplama nedeniyle nükleer silahları içerecek şekilde tırmanabilir.❞

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Kasım ayında nükleer saldırı eşiğini düşürmesi, Batı’ya yönelik ciddi bir uyarı olarak değerlendirildi. Ayrıca, Yeni Stratejik Silahların Azaltılması Anlaşması’nın (New START) sona erecek olması ve Moskova’nın ABD ile yeni bir anlaşma yapmaya yanaşmaması, nükleer gerilimleri daha da tırmandırıyor.

Orta Doğu’daki gerilimler de dünya istikrarını tehdit ediyor. İsrail-Gazze savaşı, İran’ın bölgedeki etkisi ve Kuzey Kore’nin balistik füze testleri, küresel güvenlik açısından riskleri artırıyor. Holz, Tayvan ve Kuzey Kore’nin de potansiyel sıcak noktalar olduğunu ve herhangi birinin nükleer güçleri içeren bir çatışmaya dönüşebileceğini belirtti.

Yapay zeka ve dezenformasyon endişeleri

Bilim insanları, yapay zekanın askeri kullanımı ve bilgi ekosistemini bozma potansiyeline de dikkat çekti. Özellikle yapay zekanın nükleer silahlarla ilişkilendirilmesi ihtimali, gelecekteki en büyük tehditlerden biri olarak değerlendirildi.

❝Yapay zeka savaş alanında endişe verici şekillerde ortaya çıkmaya başladı. Yapay zekanın nükleer silahlarla birleştirilmesi olasılığı, küresel güvenlik için büyük bir tehdit oluşturuyor. Ayrıca, yapay zeka destekli dezenformasyon ve yanlış bilgilendirme, dünya çapında istikrarsızlığa yol açabilir.❞

ABD Başkanı Joe Biden, Ekim ayında yapay zekanın ulusal güvenlik, ekonomi ve kamu sağlığı üzerindeki risklerini azaltmaya yönelik bir yürütme emri imzaladı. Ancak Donald Trump’ın geçen hafta bu kararı iptal etmesi, yapay zeka politikalarında büyük belirsizlik yarattı.

İklim krizi ve küresel ısınma

BM Dünya Meteoroloji Örgütü’ne göre, 2023 yılı, kayıtlı tarihin en sıcak yılı oldu. Holz, fosil yakıt kullanımının sürmesi ve sera gazı emisyonlarının artmasının, iklim değişikliğinin en kötü etkilerini önlemek için atılması gereken adımlardan hâlâ uzak olduğumuzu gösterdiğini belirtti.

❝Rüzgar ve güneş enerjisinde etkileyici bir büyüme yaşansa da dünya, iklim değişikliğinin en kötü yönlerini önlemek için gerekenlerden hâlâ uzak kalıyor.❞

Küresel sıcaklık artışları, fırtınaların şiddetlenmesine, orman yangınlarının artmasına ve deniz seviyelerinin yükselmesine neden oluyor. Ancak hükümetlerin aldığı önlemler yetersiz kalmaya devam ediyor.

Dünya liderlerine çağrı: acil diplomasi şart

Atom Bilim İnsanları Bülteni, ABD, Çin ve Rusya gibi büyük güçlerin dünyayı uçurumdan geri çekme sorumluluğu taşıdığını vurguladı. Nobel Barış Ödülü sahibi ve Kolombiya’nın eski Başkanı Juan Manuel Santos, “Bu kasvetli tablo henüz geri döndürülemez değil” diyerek, iyi niyetli uluslararası diyalog çağrısında bulundu.

Bilim insanları, iklim krizinin azaltılması, nükleer silah kontrolünün sağlanması ve yapay zeka alanında etik kuralların belirlenmesi gerektiğini savunuyor.

Kıyamet Saati: 1947’den bugüne

“Kıyamet Saati” ilk olarak 1947’de Albert Einstein ve J. Robert Oppenheimer gibi bilim insanları tarafından oluşturuldu. Amaç, insanlığın kendini yok etmeye ne kadar yakın olduğunu göstermekti.

• 1953: ABD ve Sovyetler Birliği’nin hidrojen bombası testleri sonrası gece yarısına 2 dakika kaldı.
• 1991: Soğuk Savaş sona erdiğinde en uzak seviyeye, 17 dakika kala çekildi.
• 2020: Küresel siyasi gerilimler, nükleer tehditler ve iklim krizinin etkisiyle 100 saniye kala ayarlandı.
• 2023: 90 saniye kaldı.
• 2024: Rekor kırıldı: 89 saniye kala!

Atom Bilim İnsanları Bülteni, 2024 yılında dünyadaki küresel tehditlerin daha da arttığını ve insanlığın felakete hiç olmadığı kadar yakın olduğunu vurguluyor. Nükleer silahlanma, yapay zeka tehditleri ve iklim değişikliği gibi sorunlara karşı etkili politikalar uygulanmazsa, gelecekte risklerin daha da büyümesi kaçınılmaz görünüyor. Dünya liderlerinin sorumluluk alarak küresel istikrarı sağlamak için harekete geçmesi gerekiyor.