BM’den, Dünya Buzullar Günü’nde dikkat çeken veri: Almanya kadar buzul eridi

Birleşmiş Milletler (BM), 21 Mart’ı Dünya Buzullar Günü ilan ederek hızla eriyen buzulların yarattığı küresel tehditlere dikkat çekti.

Dünya Buzul İzleme Servisi’ne (WGMS) göre, buzullar, kayıtların tutulmaya başlandığı 1975 yılından bu yana 9 milyar ton buz kaybetti.

Hizmetin yöneticisi Prof. Dr. Michael Zemp, “Bu, 25 metre kalınlığında, Almanya büyüklüğünde devasa bir buz bloğuna eşdeğer” dedi.

Son 3 yılda rekor buz kaybı yaşandı

BM Dünya Meteoroloji Örgütü’nün (WMO) Küresel İklim Durumu raporuna göre, 2022-2024 yılları arasında buzullar tarih boyunca yaşanan en büyük üç yıllık kaybı yaşadı.

WMO Genel Sekreteri Celeste Saulo, “En yüksek buz kayıplarının yaşandığı 10 yılın 7’si 2016’dan sonra gerçekleşti” diyerek buzul erimesinin hızlandığını vurguladı.

Buzulların erimesi, yalnızca doğayı değil, insan yaşamını da tehdit ediyor:

• Deniz seviyesinin yükselmesi
• Su kıtlığı ve sellerin artması
• Gıda güvenliğinin tehlikeye girmesi

Saulo, “Buzulların korunması yalnızca çevresel, ekonomik ve toplumsal bir zorunluluk değil, bu bir hayatta kalma meselesi” dedi.

Buzulların küresel önemi ve insan hayatına etkileri

Dünya genelinde 275.000’den fazla buzul bulunuyor ve yaklaşık 700.000 km² alanı kaplıyor. Küresel tatlı su rezervlerinin %70’i buzulların içinde yer alıyor.

Buzullar, özellikle yüksek dağlık bölgelerde yaşayan milyonlarca insan için hayati su kaynakları sağlıyor. Ancak, hızlı erime, ani seller gibi felaketleri artırırken, uzun vadede su rezervlerinin azalmasına neden oluyor.

Glacier Mass Balance Intercomparison Exercise (GlaMBIE) adlı küresel araştırmaya göre, buzullar 2000-2023 yılları arasında deniz seviyesinin 18 mm yükselmesine sebep oldu.

Prof. Dr. Michael Zemp, “Bu küçük bir rakam gibi görünebilir ancak deniz seviyesindeki her milimetrelik artış, yılda 200.000 ila 300.000 insanın sel riskiyle karşı karşıya kalmasına neden oluyor” dedi.

En büyük risk altında olan bölgeler

WMO ve WGMS’nin raporuna göre, Batı Kanada, ABD, İskandinavya, Orta Avrupa, Kafkaslar, Yeni Zelanda ve tropikal bölgelerdeki buzullar tamamen erime riski taşıyor.

2024 hidrolojik yılı, üst üste üçüncü kez tüm buzul bölgelerinde net buz kaybı yaşanan yıl oldu. Özellikle İskandinavya, Svalbard ve Kuzey Asya’daki buzullar, kayıtlardaki en büyük yıllık kayıplardan birini yaşadı.

Dünya Buzullar Günü ve ‘yılın buzulu’

Dünya Buzullar Günü, BM’nin buzul erimesine yönelik farkındalığı artırmak amacıyla ilan ettiği bir gün. Aynı zamanda, buzulların bilimsel takibini yapan araştırmacıların özverisini de öne çıkarıyor.

Bu yıl, ABD’nin Washington eyaletindeki South Cascade Buzulu, ‘Yılın Buzulu’ ödülünü kazandı. 1952’den bu yana düzenli olarak izlenen bu buzul, Batı Yarımküre’de buzul kütlesindeki değişimlerin en uzun süreli takip edildiği yerlerden biri.

ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu’ndan buzul bilimci Caitlyn Florentine, “South Cascade Buzulu, bilim insanlarının özverili çalışmalarıyla buzulların önemini gözler önüne seriyor” dedi.

BM ve iklim bilimciler, Dünya Buzullar Günü’nü buzulların hızla yok oluşuna karşı küresel bir uyarı olarak değerlendiriyor. Küresel ısınmanın önüne geçilmezse, buzullar birkaç on yıl içinde tamamen yok olabilir ve bu da su kıtlığı, seller ve deniz seviyesinin yükselmesi gibi felaketleri tetikleyebilir.

Bilim insanları ve çevreciler, acil eylem planları oluşturulmazsa insanlığın büyük bir krizle karşı karşıya kalacağı konusunda uyarıyor.