İngiltere kıyılarında devasa buzdağlarının izleri bulundu: Antarktika’ya dair ipuçları sunuyor

Bilim insanları, İngiltere kıyılarında 18.000 yıl önce dolaşan dev buzdağlarının bıraktığı izleri ortaya çıkardı. Nature Communications dergisinde yayımlanan yeni araştırma, bu devasa buz kütlelerinin Kuzey Denizi tabanında bıraktığı çizik izlerini tespit etti.

Araştırma, Britanya ve İrlanda’yı kaplayan eski buz tabakasının, Antarktika benzeri buz rafları oluşturduğuna dair ilk somut kanıtları sunuyor. Bu keşif, iklim değişikliğinin Antarktika’daki etkilerini daha iyi anlamaya katkı sağlayabilir.

3D sismik verilerle buzdağı parmak izleri

Çalışmayı yürüten bilim insanları, petrol, gaz ve rüzgar türbini projeleri için toplanan yüksek çözünürlüklü 3 boyutlu sismik verileri kullanarak deniz tabanında oluşmuş eski çizik ve olukları analiz etti. Bu çizikler, büyük buzdağlarının okyanus tabanında sürüklenerek bıraktığı işaretler olarak değerlendirildi.

British Antarctic Survey’den deniz jeofiziği uzmanı Dr. James Kirkham, “Masa şeklinde, düz ve geniş tepeli buzdağlarının izlerini bulduk,” diyerek keşfin büyüklüğüne dikkat çekti.

Şehir büyüklüğünde buzdağları

Araştırmalara göre, bu buzdağlarının genişliği 5 ila 10 kilometre, kalınlığı ise 50 ila 180 metre arasında değişiyor. Bu ölçüler, İngiltere’deki Norwich veya Cambridge gibi şehirlerle karşılaştırılabilecek kadar büyük olduklarını gösteriyor.

Dr. Kirkham, bu tip buzdağlarının oluşması için buz sahanlıklarının varlığının şart olduğunu vurguluyor. Bu, aynı zamanda İngiltere’nin tarih öncesi dönemlerde yüzen buz platformlarına sahip olduğunun kanıtı.

Antarktika’nın geleceğine ışık tutabilir

Bugün Antarktika’nın çevresinde bulunan yüzlerce buz rafı, kara üzerindeki dev buzulların okyanusa akmasını yavaşlatan bir tampon görevi görüyor. Ancak bu buz rafları çökerse, okyanusa daha fazla buz akışı olur ve bu da küresel deniz seviyelerinde artışa yol açabilir.

Dr. Kirkham, “Bu süreç, deniz seviyesi artışıyla ilgili modellerdeki en büyük belirsizliklerden biri,” diyerek bu tür araştırmaların önemine vurgu yaptı.

Buz raflarının çöküşü ve etkileri

Bilim insanları, yaklaşık 18.000 yıl önce yaşanan iklim ısınması döneminde, büyük buzdağlarının üretiminin durduğunu ve yerine daha küçük buzdağlarının daha sık oluştuğunu tespit etti. Bu durum, buz sahanlıklarının ani şekilde parçalanmış olabileceğini gösteriyor.

Bu parçalanma, daha büyük bir sürecin habercisi olabilir: Arkadaki buzulların hızla geri çekilmeye başlaması. Ancak hala cevapsız kalan kritik bir soru var: Bu çöküşler buz tabakasının doğal bir sonucu mu, yoksa bu yüzen platformların kaybı mı buzulların çöküşünü tetikledi?

Bu “tavuk mu yumurtadan çıkar, yumurta mı tavuktan?” ikileminin çözülmesi, Antarktika’da yaşanabilecek benzer senaryoların nasıl gelişeceğini anlamamız açısından hayati önem taşıyor.

Bilim insanlarından tepkiler

California Üniversitesi Irvine’den buzul bilimci Prof. Eric Rignot, bu araştırmayı “büyüleyici” olarak nitelendirerek, “Bu çalışma, buz raflarının kara buzullarını tutmadaki rolünü açıkça ortaya koyuyor,” dedi. Ancak asıl riskin sıcak hava ve sıcak okyanus akıntıları olduğunu vurguladı.

Fotoğraf: wirestock