İklim STK’ları: “Türkiye kömüre dayalı enerji üretiminden kademeli olarak vazgeçmeli”

İklim alanında çalışan birçok sivil toplum kuruluşu, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de bugün başlayan COP29 İklim Zirvesi öncesinde ortak bir açıklama yaparak Türkiye’nin acilen “yeni kömürlü termik santral yapmama” kararı alması ve kömürden çıkış sürecini planlaması gerektiğini vurguladı. Yapılan açıklamada, Türkiye’nin güçlü iklim hedeflerine ulaşabilmesi için kömüre dayalı enerji üretiminden kademeli olarak vazgeçmesi gerektiği belirtildi.

Gelişmiş ülkeler, küresel ısınmanın başlıca nedeni olan kömürden hızla uzaklaşırken, Türkiye’de hâlâ yeni kömür santralleri yapımı gündemde. Türkiye’deki kömürlü termik santrallerin yarısının ithal kömüre dayalı olması ve ekonomik teşviklerle sürdürülebilmesi, kamu kaynaklarının verimsiz kullanıldığını gösteriyor. Ülkede, Afşin-Elbistan A Termik Santrali’ne 688 MW’lık ek ünite yapılması planlanırken, bölgedeki halk, 40 yıldır süren kömür kaynaklı çevre ve sağlık sorunlarına yenilerinin eklenmesinden endişe duyuyor.

Kömürden Çıkış: İklim ve toplum için bir zorunluluk

Sivil toplum kuruluşları, Türkiye’nin henüz tam anlamıyla faydalanmadığı büyük bir yenilenebilir enerji potansiyeline sahip olduğunu belirtiyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın 2035 yılına kadar 120 GW güneş ve rüzgar enerjisi kapasitesi hedefi de bu potansiyelin değerlendirilmesi için önemli bir fırsat sunuyor. Ancak bu hedefe ulaşmak ve topluma fayda sağlamak, enerji üretiminde kömürün tamamen sıfırlanmasıyla mümkün olacak.

2021’de yayımlanan “Karbon Nötr Türkiye Yolunda İlk Adım: Kömürden Çıkış 2030” başlıklı rapor da, bilimsel verilere dayanarak Türkiye’nin kömürden çıkmasının mümkün olduğunu ortaya koymuştu.

COP29, Türkiye için kömürden çıkış için bir fırsat

COP29 İklim Zirvesi, Türkiye’ye “yeni kömür santrali yapmama” ve “kömürden kademeli çıkış” kararları alması için önemli bir fırsat sunuyor. Bu kararlar, ülke çapında birçok olumlu sonuca yol açacak:

• Sağlık ve Çevre Üzerindeki Olumsuz Etkiler Azalacak: Kömürün tüm canlılar üzerindeki zararlı etkileri ortadan kalkacak.
• Emisyonlar Azalacak: İklim hedeflerine ulaşmak için emisyonların azaltılmasında büyük bir adım atılmış olacak.
• Yenilenebilir Enerji Gelişecek: Temiz enerji kaynaklarının önünün açılmasıyla elektrik maliyetlerinde düşüş sağlanacak.
• Net Sıfır Ekonomiye Geçiş Hızlanacak: Düşük karbonlu ekonomiye geçiş süreci hız kazanacak.
• Enerji Bağımlılığı Azalacak: Enerjide dışa bağımlılığın azalmasıyla birlikte kendi kendine yeterlilik artacak.
• Yeni İstihdam Alanları Yaratılacak: Güvenli ve sağlıklı yeni iş alanları yaratılarak adil bir geçiş sağlanacak.

Bu adımlar, Türkiye’nin uluslararası yatırım ve finansmana erişimini de kolaylaştıracak. COP29’un bu yılki gündeminde iklim finansmanı konusu ön planda, ve iklim hedeflerinde iddialı olan ülkelere bu alanda öncelik verilmesi tartışılıyor. Türkiye, emisyonlarının %20-25’inin kömürden kaynaklandığı göz önüne alındığında, kömürden çıkış kararıyla önemli bir iklim hedefi belirleyebilir ve bu yöndeki ilk adımı atabilir.

İmzacı kurumlar

• 350 Türkiye
• Avrupa İklim Eylem Ağı
• Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği
• Fosil Yakıtların Ötesi
• Greenpeace Türkiye
• İklim Değişikliği Politika ve Araştırma Derneği
• Sürdürülebilir Ekonomi ve Finans Araştırmaları Derneği (SEFiA)
• TEMA Vakfı
• Temiz Hava Hakkı Platformu
• Türetim Ekonomisi Derneği
• WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı)
• Yeşil Düşünce Derneği
• YUVA