Katil balinalar arasında “yosun masajı”: Sosyal bağların yeni bir işareti olabilir

Kuzey Pasifik’te yaşayan katil balinaların, birbirlerine “yosun masajı” yaptığı tespit edildi. Araştırmacılar, insansız hava araçları kullanarak bu deniz memelilerinin birbirlerinin vücuduna deniz yosunu sürdüğünü ve bu davranışın sağlık, hijyen veya sosyal bağ kurma işlevi olabileceğini belirtti.

Current Biology dergisinde yayımlanan çalışmaya göre, balinalar yosunu ağızlarıyla seçiyor, ısırıyor ve ardından tüp şeklinde bir parçayı diğer bir balinanın sırtına yerleştirerek sürtünüyor. Bu gözlemler, hayvanların bu nesneyi belirli ve planlı bir amaç için kullandıklarını göstererek, alet kullanımına dair yeni bir örnek sunuyor.

“Yosun masajı” davranışı 12 günde 30 kez gözlemlendi

Nisan ve Temmuz 2024 arasında, Washington Eyaleti’nin kıyı sularında yaşayan ve “Güney Sakinleri” olarak bilinen bir orka popülasyonu üzerine yapılan gözlemler sırasında, 12 gün boyunca 30 kez yosun masajı davranışı kaydedildi.

Exeter Üniversitesi ve Balina Araştırmaları Merkezi’nden (CWR) araştırma ekibinin bir parçası olan Prof. Darren Croft, ❝Buna yosun masajı diyelim. Yosunları birbirleriyle sürtünerek kullanıyorlar❞ ifadelerini kullandı.

CWR baş araştırmacısı Dr. Michael Weiss ise BBC News’e yaptığı açıklamada, ❝Bunu günde birkaç kez görüyoruz. Drone görüntülerine her baktığımızda, en az bir çift balinanın bunu yaptığını fark ediyoruz❞ dedi.

Alet kullanımı ve sosyal bağların deniz versiyonu

Bu davranışın, primatlar arasında “allogrooming” (karşılıklı tımar) olarak bilinen etkileşimin deniz memelileri versiyonu olabileceği düşünülüyor. Araştırmacılar, bu davranışı tanımlamak için “allokelping” terimini önerdi.

Prof. Croft, hayvanlarda fiziksel temasın sosyal ilişkiler kurmak ve sürdürmek açısından önemli olduğunu belirtti: ❝Ve bu katil balinalar, inanılmaz derecede sosyal hayvanlardır❞ dedi.

Havadan yapılan bu tür gözlemler sayesinde, balinaların su altındaki davranışları ve sosyal etkileşimleri hakkında yeni bilgiler ediniliyor. ❝Bu keşifle ilgili inanılmaz olan şey, yüksek kaliteli videoyla, bu büyük balinalar arasındaki fiziksel temasın çoğunun, nispeten küçük bir yosun parçasının yardımıyla gerçekleştiğini görebilmemizdi❞ şeklinde konuşan Croft, davranışın bilinçli ve amaçlı yapıldığını vurguladı.

Cilt sağlığı işlevi olabilir

Araştırma, “daha soyulmuş deriye” sahip balinaların bu masajlara daha fazla katıldığını ortaya koydu. Bu da davranışın yalnızca sosyal değil, kaşıntı giderme ve cilt sağlığını koruma işlevi taşıyabileceğini düşündürüyor.

Bununla birlikte, bu bakım davranışının sadece Güney Sakinleri’ne özgü olup olmadığı ya da diğer katil balina popülasyonları ve hatta diğer türlerde de görülüp görülmediği henüz bilinmiyor.

50 yılı aşkın izleme çalışmaları

Vancouver ile Seattle arasındaki kıyı sularında yaşayan ve nesli tehlike altında olan bu orka popülasyonuyla ilgili çalışmalar, 50 yıl önce Dr. Ken Balcomb tarafından başlatıldı. Popülasyonun özellikle deniz parkları için yakalanmasının ardından hayatta kalma tehditlerine dikkat çekilmek istenmişti.

Sonraki yıllarda yapılan uzun süreli izleme ve araştırmalar, katil balinaların yaşamı hakkında derin içgörüler sundu. Örneğin, dişi balinaların oğullarını desteklemedeki rolü ya da büyükannelerin aile yapısındaki önemi bu gözlemler sayesinde ortaya kondu.

Dr. Weiss, ❝Yeni bulgu, bu balinaların toplum ve kültürünün benzersiz bir yönünü daha ortaya koyuyor ve Güney Sakinleri’nin korunmasının neden bu kadar önemli olduğunu gösteriyor❞ dedi.

Fotoğraf: Markus Kammermann