Küresel gıda ve su krizi İstanbul’da masada: Dünya tarım bakanları sıfır atık için buluşuyor

Türkiye, küresel gıda israfı ve su verimliliği sorunlarına çözüm aramak üzere önemli bir uluslararası zirveye ev sahipliği yapıyor. Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’un da dikkat çektiği gibi, Sıfır Atık Hareketi kurucusu Emine Erdoğan’ın himayelerinde, Tarım ve Orman Bakanlığı ile Sıfır Atık Vakfı işbirliğinde yarın İstanbul’da “Gıda ve Su İsrafını Önlemek-Geleceği Sahiplenmek” temalı Yüksek Düzeyli Tarım Bakanları Paneli düzenlenecek. Bu panel, İtalya, İspanya, Azerbaycan, Suudi Arabistan, Meksika, Irak gibi birçok ülkeden bakanları ve Birleşmiş Milletler kuruluşlarının üst düzey temsilcilerini bir araya getiriyor.

Peki, küresel gıda israfının kritik seviyelere ulaştığı bir dönemde, bu panelin İstanbul’da düzenlenmesi ne anlama geliyor? Gıda ve su israfını önlemeye yönelik küresel işbirliğinin güçlendirilmesi, sürdürülebilir tarım politikalarına nasıl yön verebilir? Birleşmiş Milletler (BM) kuruluşlarının katılımı, ele alınacak çözüm önerilerinin bağlayıcılığını ve etkisini ne ölçüde artırır?

İstanbul Zirvesi: Sıfır atık ve sürdürülebilir tarım politikaları

Uluslararası Sıfır Atık Forumu’nun devamı ve tamamlayıcısı olarak tasarlanan Yüksek Düzeyli Tarım Bakanları Paneli’nin temel amacı, gıda ve su israfına karşı küresel işbirliğini güçlendirmek ve sürdürülebilir tarım politikalarına yön vermektir. Sıfır Atık Vakfı Başkanı Samed Ağırbaş, etkinlikte özellikle sıfır atık, gıda israfı ve su verimliliği konularının ele alınacağını belirtti.

Panelin katılımcı listesi, konunun uluslararası ciddiyetini ortaya koymaktadır. Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı ve Emine Erdoğan’ın yanı sıra, İtalya, İspanya, Macaristan, Paraguay gibi hem Avrupa hem de küresel ölçekte tarımsal üretimin önemli olduğu birçok ülkeden bakan ve bakanlık düzeyinde katılım beklenmektedir.

Özellikle, Birleşmiş Milletler Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu (IFAD), Dünya Gıda Programı ve Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) gibi uluslararası kuruluşların üst düzey temsilcilerinin panelde yer alması, burada alınacak kararların ve oluşturulacak yol haritalarının uluslararası programlara ve finansman mekanizmalarına entegre edilme potansiyelini artırmaktadır.

Su verimliliği ve gıda güvenliği bağlantısı

Küresel ölçekte tarım, dünya çapındaki tatlı su kaynaklarının yaklaşık yüzde 70’ini kullanmaktadır. Bu nedenle, gıda israfını önlemeye yönelik her türlü çaba, aynı zamanda doğrudan su kaynaklarının verimli kullanılması anlamına gelmektedir. Panelin “Gıda ve Su İsrafını Önlemek” teması, bu kritik bağlantıyı vurgulamaktadır.

Uzmanlar şu noktaya dikkat çekiyor: Küresel gıda üretiminin yaklaşık üçte biri kayıp veya israf edilmektedir. Bu, sadece israf edilen gıdanın ekonomik kaybı değil, aynı zamanda bu gıdaların üretimi için harcanan milyarlarca metreküp suyun da israfı demektir. İstanbul’daki bakanlar, su verimliliğini artıracak modern sulama tekniklerinin yaygınlaştırılması, kuraklığa dayanıklı ürünlerin desteklenmesi ve su ayak izini azaltacak tarım uygulamaları üzerine çözüm odaklı işbirlikleri geliştirmeyi hedefliyor. Gıda israfının azaltılması ise, küresel gıda güvenliğine katkıda bulunarak, açlık ve yetersiz beslenmeyle mücadelede önemli bir araç haline gelecektir.

Türkiye’nin diplomasideki rolü ve ulusal stratejiler

Türkiye’nin Yüksek Düzeyli Tarım Bakanları Paneli’ne ev sahipliği yapması, ülkenin hem Sıfır Atık Hareketi ile elde ettiği ulusal başarıyı küresel bir platforma taşıma hem de iklim değişikliğiyle mücadele diplomasisinde aktif rol alma isteğini göstermektedir.

Türkiye İçin Anlamı:

1. Deneyim Paylaşımı: Türkiye, Emine Erdoğan’ın himayesinde başlatılan Sıfır Atık Hareketi ile edindiği atık yönetimi ve döngüsel ekonomi deneyimini uluslararası alanda paylaşma fırsatı bulacaktır.
2. Bölgesel Liderlik: İtalya ve İspanya gibi Akdeniz havzasındaki önemli tarım ülkeleriyle birlikte, kuraklık ve su kıtlığı gibi ortak sorunlara yönelik bölgesel işbirliği projelerinin başlatılması için önemli bir diplomatik zemin oluşacaktır. Türkiye’nin bu gibi platformlara ev sahipliği yapması, uluslararası tarım ve çevre politikalarında bölgesel bir lider olarak konumunu güçlendirecektir.
3. Politika Entegrasyonu: Panelin çıktıları, Türkiye’nin kendi Ulusal Gıda İsrafını Önleme Eylem Planı ve su yönetimi stratejilerine uluslararası standartları ve en iyi uygulamaları entegre etmesine yardımcı olabilir. Bu da, ülkenin tarımsal verimliliğini artırırken, su kaynakları üzerindeki baskıyı azaltacaktır.

Acil eylem çağrısı

İstanbul’da toplanacak tarım bakanları zirvesi, gıda ve su israfı gibi iki hayati konunun artık sadece ulusal bir sorun olmaktan çıkıp, küresel bir acil durum haline geldiğinin teyididir. Birleşmiş Milletler kuruluşlarının da katılımıyla bu kadar yüksek düzeyde bir katılımın sağlanması, ülkelerin iklim değişikliğinin tarım ve su kaynakları üzerindeki yıkıcı etkileri konusunda ortak bir farkındalığa ulaştığını göstermektedir.

Ancak, zirveden beklenen etki, sadece niyet beyanlarından ibaret kalmamalıdır. Panelin başarısı, somut hedeflerin belirlenmesi, şeffaf izleme mekanizmalarının oluşturulması ve Arnavutluk’un yaşadığı gibi sınır ötesi krizleri çözmek için mali ve teknik yardım taahhütlerinin hayata geçirilmesine bağlıdır. Türkiye’nin ev sahipliğinde, bu uluslararası platformun, sadece atık oranlarını değil, aynı zamanda gelecek nesillerin gıda ve su güvenliğini garanti altına alan bağlayıcı politikaların başlangıcı olması beklenmektedir. Bu, diplomasinin ötesinde, hayatta kalma mücadelesinin bir gereğidir.

Kaynak: Tarım ve Orman Bakanlığı, Sıfır Atık Vakfı, Uluslararası Kuruluş Açıklamaları