Okyanuslar 1,7 milyar atom bombasına eşdeğer ısı emiyor

Birleşmiş Milletler Okyanus Konferansı’nın Fransa’nın Nice kentinde sona ermesinin ardından bilim insanları, Paris Anlaşması’nın imzalanmasından bu yana okyanusların yaklaşık 1,7 milyar atom bombasına eşdeğer ısı emdiği konusunda uyarıda bulundu.

Konferans süresince paylaşılan bu çarpıcı veri, okyanuslardaki ısınmanın deniz seviyesinin yükselmesine, deniz buzunun erimesine ve deniz sıcak hava dalgalarının artmasına yol açtığını ortaya koydu.

“Her saniye 5 atom bombası kadar enerji okyanusa aktarılıyor”

New South Wales Üniversitesi’nden Doç. Dr. Alex Sen Gupta, “Son 10 yıldaki küresel ısınma yaklaşık 1,7 milyar atom bombası patlamasına eşdeğer. Her saniye yaklaşık beş atom bombası kadar enerji okyanusa aktarılıyor. Bu da deniz seviyesinin yükselmesine, buz sistemlerinin erimesine ve hem atmosferin hem okyanusların ısınmasına neden oluyor” dedi.

Konferansın açılışında BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, “Dünya okyanusları korumaya geçmeli” çağrısında bulunmuştu.

Zirve boyunca öne çıkan uyarılar arasında, 2024’te deniz yüzeyi sıcaklıklarında kırılan rekorlar, deniz buzullarında tüm zamanların en düşük seviyeleri ve mercan resiflerinin %84’ünü etkileyen şimdiye kadarki en geniş çaplı beyazlama olayı yer aldı.

İngiltere Deniz Biyolojisi Derneği’nden Dr. Kathryn E. Smith, deniz sıcak hava dalgalarının ekosistemlere zarar verdiğini, kitlesel ölümlere ve balıkçılık çöküşlerine neden olduğunu, karada ise fırtınaları tetikleyerek milyarlarca dolarlık kayıplar ve ölümlere yol açtığını belirtti. “Bu etkilerin çoğu, 1,5°C sınırına ulaşılmadan önce gerçekleşti” diye ekledi.

100’den fazla ülke katıldı

Zirve, Fransa ve Kosta Rika’nın ortak ev sahipliğinde düzenlendi. 100’den fazla ülke temsil edildi. Konferans, okyanus koruma hedeflerini hızlandırmayı, kirlilik, aşırı avlanma, derin deniz madenciliği gibi konularda gönüllü taahhütleri sonuçlandırmayı amaçladı.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Açık Denizler Anlaşması’nın 2026’da yürürlüğe girebileceğini söyledi. Zirve sonunda 18 ülkenin daha anlaşmayı onayladığı ve toplam imza sayısının 49’a ulaştığı açıklandı. Kabul için yalnızca 11 ülkenin daha onayı gerekiyor.

Macron ayrıca, “Okyanuslar satılık değildir” diyerek derin deniz madenciliğine moratoryum çağrısını yineledi.

İngiltere, geç onaylama nedeniyle eleştirildi. Denizcilik Bakanı Emma Hardy, yıl sonuna kadar Açık Denizler Anlaşması’nın onaylanacağını açıkladı. Hardy, “Okyanuslarımız ölüyor. Acil eylem olmazsa, geri dönüşü olmayacak şekilde yok olacaklar” dedi.

Batı Avustralya Üniversitesi’nden Dr. Karen Filbee-Dexter, iklim değişikliğinin okyanusları bilinmeyen bir geleceğe ittiğini, birçok ekosistemi ve türü yok olma riskiyle karşı karşıya bıraktığını belirtti.

Woodwell İklim Araştırma Merkezi’nden Dr. Jennifer Francis ise Arktik’teki deniz buzunun kaybını, iklim krizinin en açık göstergelerinden biri olarak nitelendirdi. “Buz hacmi dörtte üç oranında azaldı. Açık su alanları, deniz yosunlarının anormal çoğalmasına neden oluyor” dedi.

Konferans sonunda yayımlanan Nice Okyanus Eylem Planı ve siyasi bildiride, deniz koruma politikalarının daha somut adımlarla desteklenmesi gerektiği vurgulandı. Bilim insanları, sivil toplum kuruluşları ve ada devletleri temsilcileri, iklim politikaları ile deniz koruma çabaları arasında daha güçlü bir entegrasyon çağrısında bulundu.

Dr. Smith, “Okyanusta gözlemlenen etkilerin büyük kısmı insan kaynaklı iklim değişikliğinin sonucudur. Emisyonlar ve fosil yakıt kullanımı azaltılmadıkça, bu etkiler artarak devam edecek” uyarısında bulundu.

Fotoğraf: Francesco Ungaro