Bilim insanları, Arjantin’in Santa Cruz eyaletinde yer alan Perito Moreno Buzulu’nun, giderek hızlanan erime süreci nedeniyle geri döndürülemez bir gerileme yaşayabileceği uyarısında bulundu.
Patagonya’nın sembolü haline gelen buzul, on yıllardır gösterdiği istikrarıyla dikkat çekiyordu. Ancak son 7 yılda 1,92 kilometrekarelik buz örtüsü kaybı yaşandı ve kalınlığı yılda 8 metreye kadar azaldı.
2018’den bu yana dengesi bozuldu
Arjantin Nivoloji, Buzul Bilimi ve Çevre Bilimleri Enstitüsü’nden Dr. Lucas Ruiz, buzulun 2018 yılına kadar olağanüstü bir denge sağladığını, ancak sonrasında hızla kütle kaybetmeye başladığını belirtiyor. 2022 yılından bu yana, buzul önceki yılki konumuna geri dönemiyor ve her yıl daha da geriliyor.
İklim değişikliği etkisi giderek belirginleşiyor
Son 30 yılda 1,2°C’lik sıcaklık artışı, buz erimesini önemli ölçüde hızlandırdı. 2023-24 yazında bölgede en yüksek sıcaklık 11,2°C olarak ölçüldü. Bu artış, buz kütlesinin kendi ağırlığını taşıyamayacak hale gelmesine yol açtı.
Tavsiye Edilen Haberler
Ruiz’e göre, “Perito Moreno’nun mevcut boyutu artık bu iklime uygun değil. Artık sıcağa dayanamıyor.”
Buzulun altındaki basınç dengesizliği süreci hızlandırıyor
Bir zamanlar göl yatağına oturmuş halde duran buzul, artık eriyerek yüzer hale geldi. Bu durum, ön kısmın hızla çözülmesine ve buzulun yapısal olarak zayıflamasına neden olan geri besleme döngüsünü tetikliyor.
Büyük buz parçalarının kopuşları arttı
Yerel rehberlerin aktardığına göre, buzuldan kopan devasa buz parçalarının sayısı arttı ve bu olaylar daha sık, daha büyük ve daha gürültülü gerçekleşmeye başladı. Nisan ayında yaşanan bir olayda, 20 katlı bina yüksekliğinde bir buz kütlesi, Lago Argentino’ya çöktü.
Uydu verileri ve fotogrametrik ölçümler durumu doğruluyor
Katalonya Politeknik Üniversitesi’nden Prof. Xabier Blanch Gorriz liderliğindeki ekip, buzul cephesinin üç boyutlu modellerini oluşturdu. Ocak-Haziran 2025 arasındaki karşılaştırmalarda, önemli düzeyde buz kaybı tespit edildi. Uydu görüntüleri, sadece 100 gün içinde çarpıcı bir geri çekilmeyi ortaya koyuyor.
Geri çekilmeyi durdurmak zor
Bilim insanları, bu geri çekilmenin durdurulması için daha serin yazlar ve daha yağışlı kışlar gerektiğini, ancak iklim projeksiyonlarının bu yönde olmadığını belirtiyor. Ruiz, buzulun bir noktada Magallanes Yarımadası ile olan bağlantısını kaybedeceğini ve ardından vadinin daha derinlerine kadar geri çekileceğini öngörüyor.
Küresel bir eğilimin parçası
Perito Moreno Buzulu, UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alıyor ve bölgenin turizm, ekoloji ve su kaynakları açısından büyük önem taşıyan doğal miraslarından biri. Ancak artık bu buzul da, Upsala ve Viedma buzulları gibi, son 20 yılda hızla küçülen bölgesel ve küresel buzul gerilemesi eğilimine katılıyor.
Fotoğraf: Martin Sanchez
