Daha hızlı ve daha yoğun! Uzmanlardan şehirler için ağaçlandırma çağrısı

Uzmanlar, gelecekteki ölümcül sıcak hava dalgaları öncesinde şehir merkezlerinin serin kalmasına yardımcı olmak için ağaçlandırma çalışmalarının “daha hızlı ve daha yoğun” yapılması gerektiğini vurguladı. Sorun üzerinde çalışan bilim insanları, daha fazla ağaç dikilmesinin hava sıcaklığını 5 santigrat dereceye (9°F) kadar düşürebileceğini belirtiyor.

Cardiff Üniversitesi’nden ekip, hava akışını iyileştiren çatılı dış geçitler, su yapıları ve kavisli binalar gibi çözümlerin de bu sorunu çözebileceğini, ancak önceliğin daha fazla ağaç dikmek olması gerektiğini ifade etti.

Artan sıcaklıklar ve sağlık riskleri

İngiltere İklim Değişikliği Komitesi daha önce, sıcaklık kaynaklı ölümlerin 2022’de 3.000’den, 2050’de ise ortalama bir yılda 10.000’in üzerine çıkabileceğini bildirmişti. Vücudumuz vücut sıcaklığını yaklaşık 37°C’de (98°F) tutmaya çalışırken, sıcak havalarda vücudun sıcaklığı düşük tutmak için daha fazla çalışması gerekiyor ve bu da potansiyel olarak ölümcül ısı yorgunluğuna yol açabiliyor.

Cardiff Üniversitesi’nden ekip, daha önce artan sıcaklıkların Cardiff, Newport ve Wrexham şehirlerindeki insanları nasıl etkileyebileceğini modellemişti. Ekibin son araştırması, yeşil müdahalelerin başarısını ölçtü ve sonuçlar, ağaç dikmenin somut bir fark yaratabileceğini gösteriyor.

Ağaçlandırmanın etkisi ve uygulama zorlukları

Hong Kong’lu araştırmacılarla işbirliği yapan Galler Mimarlık Okulu’ndan Prof. Philip Jones, ağaç örtüsünden kaynaklanan sıcaklık düşüşlerinin “önemli” olduğunu söyledi. Prof. Jones, bir alanı 4-5°C (7.2-9°F) kadar soğutmak için “ağaç örtüsünü %30-40 civarına çıkarmamız gerektiğini” belirtti.

Ekibin bilgisayar modeli, Tsinghua Üniversitesi Shenzhen Uluslararası Okulu’ndaki araştırmacılarla işbirliği içinde tasarlandı. Verileri doğrulamak için ekip, gölgeli ve açık alanlar arasındaki sıcaklık farklarını ölçmek amacıyla sıcak bir dönemde Cardiff’te özel olarak uyarlanmış bir bisikletle tur attı. Odak noktası, maksimum ağaç örtüsünün %38 olma potansiyeline sahip olduğu Grangetown idi. Prof. Jones’a göre bu, “tipik müdahalelerden önemli ölçüde daha yüksek”, ancak bu seviyeye ulaşılması ortalama hava sıcaklıklarını 1,4°C ile 4°C arasında azaltabilir.

2020 yılında Galler Doğal Kaynakları (NRW), Cardiff’in %15,1, Bangor’un %18,6, Wrexham’ın %14, Swansea ve Newport’un her ikisinin de %18,4 gölgelik örtüsüne sahip olduğunu buldu. Newport’ta ağaç örtüsünü %25’e çıkarma hedefi var ancak bunun için 30.000 ağaç daha gerekiyor ve bunun 10 yıl sürmesi bekleniyor.

Sürdürülebilir kent planlaması ve acil eylem çağrısı

Kuzey Ren-Vestfalya’da kentsel yeşil altyapı danışmanı olan Peter Frost, büyük ağaç türlerinin dikilmesine derhal başlanması gerektiğini söyledi. Galler’deki mevzuatın “planlama izni gerektiren her yeni binanın doğal yollarla drene edilmesi gerektiği” anlamına geldiğini belirten Frost, su şirketlerinin de yağmur suyu yönetiminde sorunlar yaşadığını ve bu durumun ağaç dikmek için büyük bir fırsat sunduğunu dile getirdi. Frost, “Bu yüzden sokaklarımıza sürdürülebilir drenaj sistemleri yerleştirmeyi düşünüyorlar. Ve ağaç dikmek için harika bir fırsat var. Ama daha hızlı ve daha çok çaba sarf etmemiz gerekiyor,” diye ekledi.

Frost, kentsel alanların ağaçlandırma ile ulaşılabilecek en üst seviyeye ulaşması halinde önemli etkiler olabileceğini söyledi. Ağaçların gölgelik alanının %40 veya daha fazla olması, ağaçlar arasında daha az boşluk olacağı anlamına gelir; dolayısıyla kaldırımlar ve duvarlar gölgede oldukları kadar ısınmaz ve şehirlerin geceleri daha serin kalmasını sağlar. Frost, “İşte bu, insanların gece boyunca serinleyemedikleri sıcak hava dalgaları sırasında sıcaklık stresinden öldüğü zamanlardır,” dedi.

Kış aylarında ise yaprak döken ağaçların yapraklarının dökülmesiyle gün ışığının azaldığı dönemlerde ağaçlar daha fazla avantaj sağlar. Alçak açılı kış güneşi binaların içine girebilir ve ısıtmaya daha az ihtiyaç duyulur. Meteoroloji Ofisi modellemesi, İngiltere’de 40 santigrat derecenin üzerindeki sıcaklıkların yüzyılın başında serin olarak kabul edilebileceğini tahmin ediyor.

Kentsel ısı adası etkisi ve uluslararası örnekler

Şehirlerde yaşayan insanlar, kentsel ısı adası etkisi nedeniyle kırsal alanlarda yaşayanlara göre sıcak hava dalgalarından daha fazla risk altındadır. Bu etki, yüksek binalar tarafından hapsedilen, asfalt ve beton tarafından emilen ve ısıtma ve klima sistemleri tarafından salınan ısıdan kaynaklanmaktadır. Yeşil alanlar, gölgelendirme yoluyla ve buharlaşma adı verilen bir süreçle havaya geçen su miktarını artırarak sıcaklığı dengeler, ancak kentsel alanlarda daha az gölgeli alan olma eğilimindedir.

Prof. Jones, Hong Kong, Singapur ve Miami gibi yerlerde sıcaklığın etkilerini hafifletmek için alınan önlemleri inceledi. Şehir merkezindeki sıcaklıkların dışarıya göre 7°C (12,6°F) daha yüksek olabildiği Singapur’da yetkililer, binaların etrafına açık alanlar ekliyor, duvarlarda ve çatılarda daha açık renkler kullanıyor ve şehirdeki yeşillik miktarını artırıyor. Singapur’un neredeyse yarısı artık yeşil alan ve 2020’den bu yana 500.000’den fazla ağaç dikildi; 2030 yılına kadar bir milyon ağaç dikilmesi hedefleniyor. Bina yüksekliklerini değiştirmek ve hatta binaların köşelerini kavisli hale getirmek, klimaya ihtiyaç duymadan sıcaklıkları düşürmenin etkili yollarındandır.

Ancak ağaçların ucuz olması ve tam olgunluğa erişmelerinin zaman alması nedeniyle Prof. Jones, İngiltere’deki şehirlerin mümkün olduğunca çok sayıda ağaç dikmeye başlaması gerektiğini söyledi. Galler hükümeti de sokaklardaki ve parklardaki ağaçların, değişen iklimin etkilerine uyum sağlamada ve kentsel alanlardaki yaban hayatını desteklemede hayati bir rol oynadığını belirtti. “Galler İçin Ormanlar stratejimiz, insanlara daha kaliteli, kolay erişilebilir yeşil alanlar sağlamak için ağaçların yeşil altyapıda ve kentsel alanlarda daha yaratıcı bir şekilde nasıl kullanılacağını açıklıyor.”