ABD Başkanı Donald Trump, iklim değişikliğiyle mücadelede en önemli bilimsel ve yasal dayanaklardan biri olan 2009 tarihli “Tehlike Bulgusu”nun (Endangerment Finding) iptali için harekete geçti. Washington Post’un haberine göre, ABD Çevre Koruma Ajansı (EPA) Yöneticisi Lee Zeldin, Beyaz Saray’a bu temel bilimsel belgenin yürürlükten kaldırılması için bir öneri sundu.
Tehlike Bulgusu, sera gazı emisyonlarının halk sağlığı ve çevre açısından ciddi riskler oluşturduğunu ortaya koyuyor ve EPA’ya gezegenin ısınmasına neden olan kirliliği sınırlama yetkisi veren yasal bir temel sağlıyor. Bu belge, ABD’nin Temiz Hava Yasası kapsamındaki iklim eylemlerinin bel kemiğini oluşturuyor ve 15 yıldır ülkenin sera gazı emisyonlarını azaltma politikalarına yön veriyor.
Trump’ın yürütme emri: Amerikan enerjisini serbest bırakma
Trump, ikinci başkanlık döneminin ilk gününde imzaladığı bir dizi yürütme emri arasında, “Amerikan Enerjisini Serbest Bırakma” (EO 14154) başlıklı 20 sayfalık belgeyle, EPA’dan “Tehlike Bulgusu”nun yasallığını ve uygulanabilirliğini incelemesini talep etti. Bu inceleme sonucunda, EPA’nın 30 gün içinde Beyaz Saray Bütçe Ofisi’ne önerilerini sunması istendi.
Bu girişim, Trump’ın iklim değişikliğini “aldatmaca” olarak nitelendiren önceki açıklamalarıyla paralellik gösteriyor. EPA Yöneticisi Zeldin’in bu incelemeyi tamamladığı ve Tehlike Bulgusu’nu yürürlükten kaldırma kararı aldığı belirtiliyor.
Tavsiye Edilen Haberler
-
SürdürülebilirlikTürkiye Sigorta tarafından “Su Raporu” yayımlandı -
-
-
İklim felaketleri ve bilime rağmen tehlikeli adımlar
Bu karar, ABD’nin 2024’te yaşadığı iklim felaketlerinin ardından geldi. NOAA Ulusal Çevresel Bilgi Merkezleri’ne (NCEI) göre, 2024’te ABD’de 27 ayrı iklim ve hava felaketi yaşandı. Bu felaketlerin en az 568 can kaybına ve 182,7 milyar dolarlık hasara neden olduğu bildirildi.
Bu verilere rağmen Trump yönetiminin bilim karşıtı ve fosil yakıt yanlısı politikaları, çevre ve halk sağlığı üzerinde ciddi tehditler oluşturuyor. Çevre Savunma Fonu’nda özel projeler direktörü Peter Zalzal, “Tehlike Bulgusu’na saldırı, aşırı ve tehlikeli bir hamledir. Bu, önemli çevresel faydaları riske atıyor” diyerek endişelerini dile getirdi.
Tehlike Bulgusu neden önemli?
2007’de ABD Yüksek Mahkemesi, sera gazlarını Temiz Hava Yasası kapsamındaki hava kirleticileri olarak tanımladı ve EPA’dan bu gazların halk sağlığı üzerindeki etkisini bilimsel olarak değerlendirmesini istedi.
Bu doğrultuda EPA, 2009’da Tehlike Bulgusu’nu yayınladı ve karbondioksit (CO2), metan (CH4), nitröz oksit (N2O), hidroflorokarbonlar (HFC), perflorokarbonlar (PFC) ve kükürt hekzaflorür (SF6) gibi altı sera gazının mevcut ve öngörülen seviyelerinin halk sağlığı ve refahını tehdit ettiğini açıkladı.
Tehlike Bulgusu, ABD’nin iklim değişikliğine yönelik yasal ve bilimsel çerçevesinin temel taşını oluşturuyor ve EPA’nın sera gazı emisyonlarını sınırlamakla yükümlü olmasının dayanağı.
Bilimsel veriler güçlenirken, politika zayıflatılıyor
2018 ve 2023’te yayınlanan Ulusal İklim Değerlendirme Raporları, sera gazı emisyonlarının ABD genelinde geniş çaplı zararlara neden olduğunu doğruladı. İklim değişikliğinin sağlık, ekonomi, tarım ve altyapı üzerindeki etkileri, bu raporlarda güçlü bilimsel verilerle desteklendi.
Endişeli Bilim İnsanları Birliği’nin politika direktörü Rachel Cleetus, “Bu bilim karşıtı ve fosil yakıt yanlısı yönetimin Tehlike Bulgusu’nu hedef alması şaşırtıcı değil. Bu girişim başarısız olmayı hak ediyor” dedi.
Trump yönetimi “Tehlike Bulgusu“nu iptal edebilir mi?
Tehlike Bulgusu’nu yürürlükten kaldırmak zorlu ancak imkansız değil. Bunun için Trump yönetiminin:
- Bulgunun dayandığı kapsamlı bilimsel kanıtları itibarsızlaştırması
- Aksini savunan sağlam ve ikna edici bilimsel veriler sunması
- Kamuoyu incelemesi ve yasal prosedürleri tamamlaması
gerekiyor. Bu süreç yıllar alabilir ve bilim camiası tarafından büyük bir direnişle karşılanması bekleniyor.
Alternatif bir tehdit: Düzenlemelerin zayıflatılması
Trump yönetimi, Tehlike Bulgusu’nu doğrudan iptal etmek yerine, EPA’nın düzenleyici yetkisini zayıflatabilir. Obama dönemi Temiz Enerji Planı’nın Trump döneminde Uygun Fiyatlı Temiz Enerji Kuralı’yla değiştirilmesi, bu stratejinin bir örneği.
Bu yöntemle sera gazı emisyonlarını sınırlayan düzenlemeler etkisiz hale getirilebilir ve kömür gibi fosil yakıtlara dayalı politikalar güçlendirilebilir.
ABD’nin iklim eylemine ağır darbe
Tehlike Bulgusu’nun kaldırılması, ABD’nin iklim krizine karşı mücadelesini zayıflatacak ve çevresel koruma önlemlerini etkisiz hale getirecek. EPA’nın düzenleyici gücünün kısıtlanması, iklim politikalarının fosil yakıt endüstrisinin çıkarlarına hizmet etmesine yol açabilir.