Trump yönetimi iklim hibelerini iptal ediyor: Temyiz mahkemesi kararı onayladı

ABD’de federal bir temyiz mahkemesi, Başkan Donald Trump yönetiminin iklim değişikliğiyle mücadele için ayrılan 16 milyar doların üzerindeki hibeyi sonlandırmasına izin veren bir karar aldı. Bu fonlar, Trump’ın selefi Joe Biden tarafından imzalanan 2022 tarihli Enflasyon Azaltma Yasası (IRA) kapsamında, sera gazı emisyonlarını azaltmayı amaçlayan kâr amacı gütmeyen kuruluşlara verilmişti.

Bu kararın önemi, ABD’nin iklim politikalarında büyük bir U dönüşü yaşanabileceğini göstermesidir. Trump yönetimindeki Çevre Koruma Ajansı (EPA), hibelerin “kurumun öncelikleriyle uyuşmadığını” savunarak ve “olası dolandırıcılık, israf ve suistimal” endişelerini dile getirerek fonların iptalini talep etmişti. Bu karar, daha önce mahkeme tarafından durdurulan bir süreci yeniden başlattı ve iklim projelerinin geleceğini tehlikeye attı.

Mahkeme kararının hukuki arka planı

ABD Columbia Bölgesi Temyiz Mahkemesi, 2-1 oyla, hibe alan beş kâr amacı gütmeyen kuruluşun açtığı davanın alt mahkemede görülme yetkisi olmadığına karar verdi. Mahkeme, bu davanın parasal talepleri dinleyen özel bir mahkeme olan Federal İddialar Mahkemesi’nde görülmesi gerektiğini belirtti.

Kararı yazan Yargıç Neomi Rao, kanunlarda EPA Yöneticisi Lee Zeldin’in hibeleri durdurma takdir yetkisini sınırlayan herhangi bir ibare olmadığını savundu. Rao’ya göre, EPA bu hamleyle Kongre’yi ihlal etmedi. Ancak bu karara karşı çıkan Yargıç Cornelia Pillard, yönetimin bu eylemini “Kongre’nin usulüne uygun olarak yürürlüğe koyduğu politikanın hukuka aykırı bir şekilde geçersiz kılınması” olarak nitelendirdi.

İptal edilen fonlar ve Türkiye’ye etkisi

İptal kararı, Citibank’ta tutulan ve Climate United Fund, Coalition for Green Capital, Power Forward Communities, Inclusiv ve Justice Climate Fund gibi kuruluşlara dağıtılması planlanan 16 milyar doların üzerindeki fona erişimi dondurdu. Nisan ayında bir alt mahkeme, fonların dağıtılması yönünde bir karar almış olsa da, bu temyiz kararıyla süreç durduruldu.

Bu gelişme, Türkiye’nin iklim politikalarını doğrudan etkilemese de, küresel iklim finansmanı ve uluslararası iklim işbirliği açısından önemli bir sinyal veriyor. ABD’nin dünyanın en büyük ikinci sera gazı emisyonuna sahip ülkesi olarak iklim hedeflerinden geri adım atması, diğer ülkelerin de bu alandaki çabalarını yavaşlatma riski taşıyor. Bu durum, Türkiye’nin de kendi yenilenebilir enerji hedeflerine ulaşmak için uluslararası finansmandan bağımsız, yerli çözümlere daha fazla odaklanması gerektiğini gösteriyor.

Yorum

ABD Temyiz Mahkemesi’nin bu kararı, iklim değişikliğiyle mücadelenin sadece bilimsel ve çevresel bir konu olmadığını, aynı zamanda derin siyasi ve hukuki engellerle dolu bir alan olduğunu bir kez daha kanıtlıyor. Finansmanın kesilmesi, yenilenebilir enerji ve iklim adaletini destekleyen projeleri doğrudan etkileyecektir. Bu durum, gelecekteki iklim politikalarının siyasi değişimlere ne kadar duyarlı olduğunu gözler önüne seriyor.

Kaynak: Reuters