Ülke genelinde hava durumu uyarısı: Sağanak yağışlar ve sisli sabahlar kapıda

Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nden alınan son tahminler, Türkiye genelinde havanın parçalı ve yer yer çok bulutlu olacağını, özellikle güney ve iç bölgelerde etkili olacak sağanak yağışlarla mevsimsel geçişin belirginleşeceğini gösteriyor. Batı ve iç bölgelerdeki sıcaklıklar mevsim normallerinde seyrederken, doğu ve güney kesimlerdeki normallerin üzerindeki sıcaklıklar, beklenen yağışlarla birleştiğinde şiddetli hava olayları riskini artırıyor.

Peki, mevsim normalleri üzerindeki sıcaklıklar bu sağanak yağışların şiddetini nasıl etkileyecek? Yağış beklenen bölgeler arasında yer alan tarımsal açıdan kritik illerde (Antalya, Karaman, Güneydoğu Anadolu) bu durum ne tür riskler taşıyor? Türkiye’nin mevcut iklim şartları göz önüne alındığında, bu tür hava durumu desenleri ne anlama geliyor?

Sağanak ve gök gürültülü yağış alarmı

Güncel tahminlere göre, yağışların ana merkez üssü Orta ve Doğu Akdeniz ile Güneydoğu Anadolu’nun batısı olacak. Bu bölgelerde sağanak ve yer yer gök gürültülü sağanak yağışlar bekleniyor.

Yağış beklenen diğer önemli şehirler ve bölgeler şunlardır:

• İç Anadolu: Karaman, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kayseri, Sivas.
• Akdeniz/Ege Kesimi: Antalya.
• Karadeniz: Samsun, Amasya, Tokat.
• Doğu Anadolu: Malatya, Tunceli, Elazığ.

Uzman Görüşü: Meteoroloji uzmanları, hava sıcaklığının normallerin üzerinde seyrettiği bölgelerde (özellikle Doğu ve Güneydoğu) meydana gelen gök gürültülü sağanak yağışların ani sel ve su baskını riskini artırabileceği konusunda uyarıyor. Yüksek yüzey sıcaklığı, atmosferdeki buharlaşmayı ve nem oranını artırarak yağışın şiddetini ve kısa sürede düşen miktarını (anlık sağanak) yükseltmektedir. Bu durum, özellikle şehir merkezlerinde ve dere yataklarında hızlı müdahale gerektiren olaylara yol açabilir.

Sisli sabahlar ve pus: Trafikte dikkat

Sabah ve gece saatlerinde, özellikle Marmara’nın doğusu ile iç ve doğu kesimlerde etkili olacak pus ve yer yer sis olayları bekleniyor.

• Bu hava olayı, karayolu trafiğinde görüş mesafesini ciddi şekilde düşüreceği için sürücülerin özellikle İstanbul-Ankara otoyolu, İç Anadolu platosundaki yüksek rakımlı yünler ve Doğu Anadolu’daki geçitlerde hızlarını azaltmaları ve takip mesafesini artırmaları gerekmektedir.
• Bu durum aynı zamanda havayolu ulaşımında da bölgesel rötarlara neden olabilir.

Hava sıcaklığı ve rüzgar analizi

Hava Sıcaklığı: Sıcaklıklar, batı ve iç kesimlerde mevsim normalleri civarında seyredecek. Ancak diğer bölgelerde (özellikle Doğu ve Güneydoğu), sıcaklıkların mevsim normallerinin üzerinde seyretmesi bekleniyor. Bu sıcaklık farkı, ülkenin farklı iklim rejimlerine maruz kaldığını ve bu rejmler arasındaki sınır bölgelerde (örneğin İç Anadolu’nun doğusu) hava koşullarının daha değişken olacağını gösteriyor.

Rüzgar: Rüzgarın genellikle güney yönlerden (Lodos) hafif, ara sıra orta kuvvette esmesi bekleniyor. Güneyden esen rüzgarlar, Marmara ve İç Anadolu bölgelerine nispeten sıcak hava taşıyarak mevsim normallerinin korunmasına yardımcı olacak, ancak aynı zamanda nem seviyesini artırarak yağış olasılığını da destekleyecektir.

Türkiye ekonomisi ve bölgesel bağlantı: tarımsal riskler

Hava durumu tahmini, özellikle tarımsal üretim açısından önemli riskler barındırmaktadır.

1. Orta Akdeniz ve Antalya: Türkiye’nin yaş sebze ve meyve deposu olan Antalya ve Orta Akdeniz’de beklenen sağanak ve gök gürültülü yağışlar, tarım ürünlerinin hasat süreçlerini doğrudan etkileme ve özellikle seralarda su baskını riski yaratma potansiyeli taşır.
2. Güneydoğu Anadolu ve İç Anadolu: Güneydoğu Anadolu’nun batısı ve İç Anadolu’nun doğusunda (Karaman, Kayseri) görülecek şiddetli yağışlar, buğday, arpa ve baklagillerin ekim veya gelişme dönemlerinde aşırı su birikimine neden olabilir. Bu bölgelerdeki sıcaklığın normallerin üzerinde olması ise, bitki hastalıklarının yayılma riskini artırabilir.

Meteorolojinin bu tahmini, yerel çiftçilerin ve tarım kooperatiflerinin sulama ve drenaj sistemlerini gözden geçirmeleri, mahsulleri ani su baskınlarına karşı korumaları gerektiği sinyalini vermektedir.

İklimsel geçişlerin yeni yüzü

Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün bu tahmini, Türkiye’nin iklimsel geçiş dönemlerinde karşılaştığı karmaşık hava desenlerini özetliyor. Bir yanda Marmara’da sabahları görüş mesafesini sıfırlayan sis ve pus, diğer yanda Güneydoğu’da yaz aylarını aratmayan sıcaklıklar ve buna eşlik eden anlık sel potansiyeli taşıyan gök gürültülü sağanaklar… Bu durum, iklim değişikliğinin neden olduğu artan volatiliteyi (değişkenliği) net bir şekilde gösteriyor.

Geçmişte daha öngörülebilir olan mevsim geçişleri, artık kısa sürede aşırı sıcaklık ve aşırı yağış gibi zıt durumları bir araya getirebiliyor. Hava durumu artık sadece bir günlük planlama aracı değil; aynı zamanda tarım, trafik ve enerji yönetimi için çok ciddi bir risk yönetim aracı haline gelmiştir. Vatandaşların, Meteoroloji’den gelen tahminleri yalnızca sıcaklık olarak değil, potansiyel tehlike uyarıları olarak algılaması hayati önem taşımaktadır.

Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlüğü