Uluslararası Adalet Divanı’nda iklim değişikliği davası başlıyor

Uluslararası Adalet Divanı (UAD), bugün iklim değişikliğiyle mücadele ve savunmasız ülkelerin iklim değişikliğinin yıkıcı etkisiyle mücadelesine yardımcı olmak için dünya çapında ülkelerin yasal olarak ne yapması gerektiğini inceleyen iklim değişikliği davasında duruşmalara başlayacak.

Ada ülkelerinin yıllardır yaptığı lobi çalışmalarının ardından, BM Genel Kurulu geçen yıl Uluslararası Adalet Divanı’ndan “Devletlerin iklim değişikliği konusundaki yükümlülükleri” konusunda bir görüş istedi. 100’den fazla ülke ve kuruluştan avukatlar ve temsilciler, Lahey’deki UAD’ye başvuruda bulunacak.

Benzeri görülmemiş duruşmalar, ülkelerin çevreyi zararlı sera gazlarından nasıl koruyacaklarına ve bunu yapmazlarsa sonuçlarının ne olacağına dair bir taslak bulmayı amaçlıyor. UAD’ın tavsiye görüşleri bağlayıcı olmasa da, yasal ve politik açıdan önemlidir.

“Hayatımız yeniden şekilleniyor”

Vanuatu, 13 Aralık’a kadar sürecek duruşmalarda argümanlarını sunacak ilk ülke olacak. Görüş 2025’te sunulacak. Kampanya, 2019’da Pasifik’teki sınıflarda bir grup öğrencinin iklim sorununu UAD’a götürmek için baskı yapmasıyla başladı.

Davanın UAD’a taşınmasında etkili olan Pasifik Adaları Öğrencileri İklim Değişikliğiyle Mücadele Grubu’nun direktörü Vishal Prasad, “İklim değişikliği bizim için uzak bir tehdit değil” dedi.

Prasad, duruşmalardan birkaç gün önce gazetecilere, “Şu anda hayatlarımızı yeniden şekillendiriyor. Adalarımız risk altında. Topluluklarımız, bizden önceki nesillerin bilmediği bir hız ve ölçekte yıkıcı bir değişimle karşı karşıya,” dedi.

“İklim finansmanı boş bir jest”

Duruşmalar, Pasifik ve diğer gelişmekte olan ülkelerin, 2035 yılına kadar daha yoksul ülkelerin iklim değişikliğiyle başa çıkmasına yardımcı olmak için yıllık 300 milyar dolarlık iklim finansmanı sağlama konusunda COP29 zirvesinde varılan anlaşmayı yetersiz olarak nitelemesinin ardından bir hafta önce başladı .

Topluluklarını temsil eden Pasifik iklim aktivistleri, COP zirvelerindeki sonuçların krizin ölçeğini karşılamada defalarca başarısız olduğunu söylüyor. Bu yıl Papua Yeni Gine, COP29’daki üst düzey görüşmelerden çekilme gibi nadir bir adım attı ve toplantıları “tamamen zaman kaybı” olarak nitelendirdi.

Pasifik Adası İklim Eylem Ağı’nın bölgesel kolaylaştırıcısı Dylan Kava, COP29’da sunulan iklim finansmanı planını, Pasifik ülkelerindeki iklim zararlarının etkisinin boyutunu ele almayan “boş bir jest” olarak nitelendirdi.

Kava, “Isınmanın her bir derecesinin gerçek kayıplara yol açtığı toplulukları temsil ediyoruz: evler deniz tarafından yutuldu, ekinler tuzluluk nedeniyle yok oldu ve kültürler yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kaldı. Pasifik ülkeleri, çoğunlukla yetersiz kaynaklara ve halkımızın dayanıklılığına güvenerek, giderek artan uyum ve toparlanma maliyetleriyle boğuşuyor” dedi.

Papua Yeni Gine, UAD duruşmalarına katılan Pasifik ülkeleri arasında yer alıyor ve 6 Aralık’ta sunumunu sunacak. Başsavcı ve adalet bakanı Pila Niningi, Papua Yeni Gine’nin yükselen deniz seviyelerinin ve değişen hava modellerinin doğrudan etkisiyle karşı karşıya kalan Pasifik ada ülkelerinin karşılaştığı zorluklara ses vereceğini söyledi.

“ICJ’nin tavsiye kararı, devletlerin iklim değişikliğiyle mücadeledeki yasal sorumluluklarının açıklığa kavuşturulmasına, rehberlik sağlanmasına ve insan hakları ve çevre anlaşmaları da dahil olmak üzere uluslararası hukuk kapsamındaki yükümlülüklerine yardımcı olacak.” dedi.