Kanada’daki orman yangınları rekor kırıyor ve ABD hava kalitesini günlerce tehdit edecek

Bu hafta Kanada’nın çayırlık bölgelerinde çıkan erken mevsim orman yangınları, hem yerel acil müdahaleyi zorladı hem de Kuzey Amerika’nın doğusunda uzun süreli tehlikeli hava kalitesine yol açtı.

Manitoba ve Saskatchewan’da OHAL

Ülkenin en büyük yangınları olan Bird River ve Border yangınları, kuzey Manitoba’da halen kontrol altına alınamadı. Bu yıl yalnızca Manitoba’da yaklaşık 200.000 hektar alan yandı; bu, eyaletin son yıllardaki yıllık ortalamasının yaklaşık üç katı. Manitoba Başbakanı Wab Kinew, Çarşamba günü eyalet çapında olağanüstü hal ilan etti. Ertesi gün Saskatchewan Başbakanı Scott Moe da aynı kararı aldı.

Kinew, “Bu, Manitoba’nın yaşayan hafızada gördüğü en büyük tahliye olacak,” diyerek iklim krizine dikkat çekti: “İlk kez, bir bölgede değil, tüm bölgelerde yangın var.”

On binlerce kişi tahliye ediliyor

Manitoba ve Saskatchewan’da 17.000’den fazla kişi Kanada ordusu tarafından hava yoluyla tahliye ediliyor. Bazı toplulukların kara bağlantısı kalmadığı bildirildi. Saskatchewan’daki bazı İlk Milletler toplulukları tamamen tahliye edilirken, yol kapanmaları nedeniyle bazıları mahsur kaldı. CBC’nin paylaştığı drone görüntülerinde yanan evler ve yükselen alevler dikkat çekti.

Alberta’nın petrol bölgesindeki yangınlar da üretimi aksattı ve tahliyeleri zorlaştırdı.

Pirokümülüs bulutları: Aşırı yangın davranışının işareti

Uydu görüntüleri, yangınların yarattığı pirokümülüs bulutlarını gözler önüne serdi. Bu bulutlar, yoğun ve sıcak yangınların etkisiyle oluşuyor ve dumanın üst atmosferlere taşınarak uzun mesafelere yayılmasına neden oluyor.

ABD şehirlerinde hava kalitesi alarm veriyor

ABD Ulusal Hava Durumu Servisi, Kanada’dan gelen duman nedeniyle Minnesota’dan başlayarak ABD sınırında birçok bölge için hava kalitesi uyarıları yayımladı. Chicago, Detroit ve Washington DC gibi şehirlerde hava kalitesinin “kırmızı” kategorisine ulaşabileceği; bu seviyenin tüm gruplar için sağlıksız olduğu belirtildi.

2023 ve 2024: En kötü yangın sezonları

Kanada Doğal Kaynaklar Kurumu, yangın koşullarının özellikle Manitoba, Saskatchewan, Alberta ve Britanya Kolombiyası’nda “ortalamanın çok üzerinde” olmaya devam edeceğini öngörüyor. 2023 ve 2024 yangın sezonları, ülke tarihindeki en kötü sezonlar olarak kayıtlara geçti. Özellikle Haziran 2023’te New York semalarında turuncuya dönen gökyüzü, yangınların etkisini gözler önüne serdi.

Yangın dumanı: Ciddi bir sağlık riski

Yeni yayımlanan araştırmalar, orman yangını dumanının sadece anlık değil, aylar süren sağlık etkileri yarattığını ortaya koydu. Kalp ve akciğer hastalıklarının yanı sıra, felç riski, bilişsel bozulma ve doğurganlık üzerinde de olumsuz etkiler saptandı. Dumanın içeriğindeki ince partiküllerin, klasik kentsel hava kirliliğine göre 10 kata kadar daha toksik olduğu bildirildi.

ABD’de her yıl binlerce kişinin orman yangını dumanına bağlı nedenlerle hayatını kaybettiği, bunun da ekonomiye milyarlarca dolarlık maliyet getirdiği ifade ediliyor.

Uzmanlardan uyarı: N95 maske ve hava filtresi kullanın

Uzmanlar, açık havada bulunanların tam oturan N95 veya benzeri maskeler kullanmasını, kapalı alanlarda ise taşınabilir hava filtreleme sistemleri ile ortamı korumasını tavsiye ediyor.