ABD’de iklim krizi faturası kabardı: 6 ayda 101 milyar dolarlık rekor afet zararı

Amerika Birleşik Devletleri, 2025’in ilk yarısında şiddetli fırtına, kasırga ve yangınlar nedeniyle 101 milyar dolardan fazla zarara uğrayarak tarihi bir rekor kırdı. Bu rakam, 45 yıllık kayıtlardaki en maliyetli ilk altı aylık döneme işaret ediyor. Hasar hesaplaması, eski Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi (NOAA) bilim insanları tarafından yönetilen ve kâr amacı gütmeyen Climate Central kuruluşu tarafından yeniden başlatılan milyar dolarlık felaketler veri tabanına dayanıyor.

Bu gelişme neden önemli? İklim krizi ve aşırı hava olaylarının maliyetinin bu denli hızlı ve yüksek bir seviyeye ulaşması, sadece çevresel bir sorun olmaktan çıkıp, ABD ekonomisi ve federal bütçesi için devasa bir yüke dönüştüğünü gösteriyor. Veri tabanını yöneten eski NOAA bilim insanı Adam Smith, hasardaki bu artışın doğrudan “insan faaliyetleriyle ilgili” olduğunu vurgulayarak, artan iklim değişikliği etkileri ile insanların yerleşim ve yapılaşma tercihlerinin kırılganlığı artırdığını belirtiyor.

Bu Türkiye için ne anlama geliyor? ABD’nin yaşadığı bu rekor maliyetli afetler zinciri, Türkiye’nin de başta deprem ve sel olmak üzere artan doğal afet riskleri karşısında ulusal afet fonlarını güçlendirmesi ve iklim değişikliğine karşı dirençli altyapı yatırımlarını hızlandırması gerektiği konusunda ciddi bir uyarı niteliği taşıyor.

Hasar dökümü: Kasırgalar ve Los Angeles yangınları başrolde

2025’in ilk altı ayındaki 101 milyar dolarlık zararın ana kaynakları, ülkenin farklı coğrafyalarında meydana gelen büyük ölçekli olaylardı:

• Los Angeles Yangınları: Hasarın önemli bir kısmı, yılın ilk yarısında Los Angeles’ta meydana gelen yıkıcı yangınlardan kaynaklandı. Orman yangınlarının maliyeti, yapılaşmanın arttığı bölgelerde giderek yükselmektedir.
• Kasırga ve Fırtınalar: ABD’nin orta ve güney kesimlerinde bahar aylarında meydana gelen kasırga ve şiddetli fırtınalar, 40 milyar dolardan fazla kayba yol açtı.

Analizin dayandığı temel verilerin ve yöntemlerin, NOAA’nın uzun süredir kullandığı güvenilir bilimsel standartlara uygun olduğu belirtiliyor.

Kurumsal kırılganlık: NOAA personel kaybı ve FEMA fon açığı

Rekor düzeydeki kayıplar, federal afet ve iklim ajanslarının kaynaklarının azalmasıyla aynı döneme denk geldi. Bu durum, felaketlere hazırlık ve müdahale kapasitesi hakkında endişeleri artırıyor:

• NOAA’da Personel Kaybı: Ulusal Hava Durumu Servisi’ni denetleyen NOAA, Ocak ayından bu yana yüzlerce çalışanını işten çıkarmalar ve gönüllü çıkış programları nedeniyle kaybetmiştir. Kurum, milyar dolarlık afet projesinin de dahil olduğu bazı projelerden kaynaklarını çektiğini ve “belirsizliğe dayalı projeler yerine sağlam ve tarafsız araştırmalara öncelik verdiğini” açıkladı. Ancak bu durum, kurumun uzun soluklu veri izleme ve analiz yeteneğini zayıflatma riski taşımaktadır.
• FEMA Fonlarındaki Kriz: Felaket Kurtarma Büyük Bir İş olmaya devam ederken, Federal Acil Durum Yönetim Ajansı’nın (FEMA) Afet Yardım Fonu’ndaki paranın bu yaz Kongre’ye sunulan bir rapora göre Eylül ayı sonunda tükenme tehlikesi vardı. FEMA, kaynak tahsisiyle ilgili mahkeme savaşlarına rağmen sonbahara girerken hesabını tüketmekten kaçındı.

Siyasi onay engeli: Yardım talepleri beklemede

Federal hükümetin kapalı olduğu dönemde bile yardım sağlama yetkisine sahip olan FEMA’nın bu dönemde karşılaştığı siyasi engeller dikkat çekicidir. Bir düzineden fazla yardım talebi ve başvurusu, Başkan Donald Trump’ın onayını bekliyordu ve bazı eyaletler yardım için uzun süre beklediklerini bildirdi. Bu gecikmeler, harap olmuş bölgelerdeki iyileşme sürecini ve ekonomik toparlanmayı yavaşlatmaktadır.

Türkiye’ye uyarı: Afet yönetimi ve fonların önemi

ABD’de yaşanan 101 milyar dolarlık rekor zarar, Türkiye için afet yönetiminde alınması gereken dersleri netleştirmektedir. Türkiye, özellikle 1999 ve 2023 depremleri, sık yaşanan sel olayları ve artan orman yangınları nedeniyle büyük maliyetlerle karşı karşıya kalmakta.

ABD örneği, afetlerin maliyetinin sadece hasar anıyla sınırlı olmadığını, aynı zamanda federal kurumların (FEMA ve NOAA muadilleri) zayıflamasının ve siyasi karar alma süreçlerindeki gecikmelerin toparlanmayı nasıl uzattığını göstermekte. Türkiye’nin, afet sigortacılığını yaygınlaştırması, şehir planlamasını iklim risklerine göre yeniden düzenlemesi ve afet fonlarını siyasi tartışmalardan izole ederek sürekli güçlü tutması, ABD’nin 101 milyar dolarlık faturasından çıkarılması gereken en önemli sonuçlardır.

Yorum

ABD'nin 2025'in ilk yarısında rekor kıran 101 milyar dolarlık afet faturası, iklim değişikliğinin maliyetinin artık soyut bir kavram değil, somut ve acil bir ekonomik tehdit olduğunu kanıtlıyor. Bu yüksek maliyetler, maalesef, iklim kriziyle mücadele eden ve afetlere müdahale eden federal kurumların (NOAA ve FEMA) siyasi baskılar, personel kayıpları ve fon eksiklikleriyle boğuştuğu bir döneme denk gelmekte. 
Bilim insanlarının "insan faaliyetleriyle ilgili" dediği bu hasar artışı, ülkenin hem çevresel zorluklarla yüzleşirken hem de kendi bilimsel ve idari kapasitesini zayıflattığı yönündeki tehlikeli çelişkiyi gözler önüne seriyor. ABD, yaklaşan yeni fırtına tehditleriyle karşı karşıyayken, siyasi liderlerin afet yardım fonlarının tahsisini hızlandırması ve iklim bilimini destekleyen kurumları güçlendirmesi, ulusal bir zorunluluk.

Kaynak: Bloomberg, Climate Central Raporu, Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi (NOAA), FEMA