Dünyanın en büyük kum bataryası Finlandiya’da hizmete girdi

Finlandiya’nın güneyindeki Pornainen kasabasında dünyanın en büyük kum bataryası faaliyete geçti. 100 MWh termal enerji depolama kapasitesine sahip sistem, güneş ve rüzgar kaynaklarından sağlanan enerjiyi kullanarak bölge sakinlerinin ısıtma şebekesinde petrol kullanımını sonlandırmasını ve karbon emisyonlarını yaklaşık %70 oranında azaltmasını mümkün kılıyor.

Loviisan Lämpö CEO’su Mikko Paajanen, “Amacımız 2035 yılına kadar iklim açısından nötr olmak ve kum aküsü bu yolda atılmış önemli bir adım,” ifadelerini kullandı. Şirketin bölgesel ısıtma ağında birincil üretim tesisi olarak hizmet verecek kum bataryası, aynı zamanda odun yongası tüketimini %60 oranında azaltacak. Mevcut biyokütle kazanı ise yoğun talep dönemlerinde yedek olarak çalışmaya devam edecek.

Kum bataryası teknolojisi Finlandiya’da gelişiyor

Yeni kurulan 1 MW kapasiteli kum bataryası, daha önce Mayıs 2022’de Kankaanpää’da kurulan daha küçük ölçekli prototipin geliştirilmiş versiyonudur. Proje, Rusya’nın Finlandiya’ya gaz arzını kesmesinden sonra hız kazanmış, yenilenebilir enerjinin depolanmasında yenilikçi bir çözüm olarak dikkat çekmiştir.

Polar Night Energy adlı Fin şirketi tarafından geliştirilen sistem, güneşli ve rüzgarlı günlerde üretilen fazla elektriği depolamak için düşük maliyetli bir yöntem sunar. Şirketin kurucuları Tommi Eronen ve Markku Ylönen, temiz enerji üretiminde karşılaşılan en büyük zorluklardan birinin depolama olduğunu vurguluyor.

Kum bataryası nasıl çalışır?

Kum bataryası sistemi, düşük kaliteli kumla dolu bir kuleye fazla elektrik enerjisi gönderilerek çalışır. Elektrik, dirençli ısıtma yöntemiyle ısıya dönüştürülür ve yaklaşık 500°C sıcaklıkta kum içinde uzun süreli olarak depolanabilir. Gerektiğinde, ısı değiştirici sistem yardımıyla sıcak hava çekilir ve bölgesel ısıtma şebekesindeki su ısıtılarak evlere, kamu binalarına ve örneğin yüzme havuzlarına kadar ulaşır.

Markku Ylönen, sistemin karmaşık kısmının ısı transfer modellemesinde olduğunu belirtiyor: “Ne kadar ısı depolandı, ne kadar çekilebilir, tüm bu detaylar bilgisayar destekli hesaplamalarla yönetiliyor.”

Pornainen Belediyesi karbon nötr hedefe bir adım daha yaklaştı

Pornainen Belediye Başkanı Antti Kuusela, projenin başarıyla tamamlandığını belirterek şunları söyledi:

“Pornainen, sürdürülebilir enerji çözümlerinde öncü olmak istiyor. Belediye stratejimizin temel hedeflerinden biri karbon nötrlüğü ve bu proje bu hedefe katkı sağlıyor.”

Bataryanın, yılda 160 ton karbondioksit eşdeğeri emisyonu önlemesi bekleniyor. Ayrıca sistem, yazın yaklaşık bir ay, kışın ise bir hafta boyunca bölgesel ısıtma ihtiyacını karşılayacak kapasiteye sahip.

Kum sürdürülebilir bir malzeme mi?

Polar Night Energy, başlangıçta inşaat kumu kullanmış olsa da, sistem kum benzeri başka malzemelerle de çalışabilecek şekilde tasarlandı. Pornainen’de kullanılan malzeme, Fin şirketi Tulikivi tarafından üretilen ezilmiş sabun taşı. Bu malzeme, yüksek termal yoğunluğu sayesinde ısıyı daha uzun süre tutabiliyor.

Markku Ylönen, “Enerji depolamada kullanılan malzeme her müşteriye özel seçiliyor. Maliyet etkinliği, performans ve döngüsel ekonomi kriterleri göz önünde bulunduruluyor” diyor.

Gelecekte kum bataryaları ne vaat ediyor?

Polar Night Energy, teknolojisini hem Finlandiya’da hem de uluslararası alanda yaygınlaştırmak için görüşmeler yürütüyor. Şirket, Valkeakoski’de elektrik üretimi için ısıyı geri dönüştüren yeni bir pilot proje üzerinde çalışıyor.

Markku Ylönen’in ifadesiyle, “Dünya genelinde yüz kat daha büyük kum bataryaları inşa etmek istiyoruz. Bu teknoloji, enerji geçişinde kilit rol oynayacak.”