Dünyanın en sevimli ve nesli tükenme tehlikesi altındaki hayvanlarından biri olan Hazar foku, iklim değişikliği nedeniyle hızla küçülen yaşam alanıyla karşı karşıya. Bilim insanları, acil eylem çağrısında bulunuyor.
Dünyanın en büyük iç su kütlesi olan Hazar Denizi, iklim krizinin etkisiyle hızla su kaybediyor. Araştırmalara göre, sıcaklık artışı nedeniyle deniz seviyesi bu yüzyılın sonuna kadar 20 metreye (yaklaşık 68 fit) kadar düşebilir. Bu durum, denizin tek memeli türü olan Hazar foku (Pusa caspica) için büyük bir tehdit oluşturuyor.
Leeds Üniversitesi’nden Dr. Simon Goodman, Nature Communications Earth & Environment dergisinde yayımlanan araştırmaya ilişkin yaptığı açıklamada, ❝Küresel emisyonlar azalsa bile Hazar Denizi’ndeki su seviyesinde belirgin bir düşüş kaçınılmaz görünüyor❞ dedi.
Habitatlar kayboluyor: Yavru Foklar için buz yüzeyleri eriyor
Araştırmalara göre, deniz seviyesindeki 5 metrelik bir düşüş bile fokların doğum yaptığı kuzey buz yüzeylerinin %81’inin kaybına neden olabilir. Şu anda 75.000 ila 270.000 arası birey olduğu tahmin edilen fok nüfusu, 20. yüzyıl başlarında 1 milyona yakındı.
Tavsiye Edilen Haberler
-
SürdürülebilirlikTürkiye Sigorta tarafından “Su Raporu” yayımlandı -
-
-
Hazar Politika Merkezi verilerine göre foklar halihazırda avcılık, aşırı balıkçılık, yaşam alanı kaybı, hastalıklar ve gıda zinciri bozulmalarıyla mücadele ediyor. Küçülen deniz, fokların karada dinlenme alanlarına erişimini de engelleyecek.
Deniz değil, çölleşen bir tehdit
En iyi senaryoda bile, İzlanda’dan daha büyük bir alanın kuruması bekleniyor. Bu, yalnızca biyolojik çeşitliliği değil, aynı zamanda bölgede yaşayan milyonlarca insanı da etkileyecek:
- Açığa çıkan deniz tabanı, toksik toz ve kirleticileri atmosfere salabilir
- Su kaynakları azalabilir, bu da Orta Asya genelinde kuraklık riskini artırabilir
- Balık türlerinin yumurtlama yolları kesilebilir (özellikle mersin balıkları)
- Kıyı şeridindeki yerleşimlerin altyapısı çözülebilir
Koruma alanları da risk altında
Araştırma, Kazakistan dışındaki ülkelerde Hazar’daki mevcut deniz koruma alanlarının çoğunun etkisiz hâle geleceğini öngörüyor. Yeni kıyı çizgileri nedeniyle koruma çabalarının yeniden yapılandırılması gerekecek.
Dr. Rebecca Court, ❝Bu çalışma, politika yapıcıların deniz seviyesinin düşmesinin yönü ve etkileri hakkında daha iyi hazırlık yapmasına yardımcı olabilir❞ diyerek erken müdahalenin önemini vurguladı.
Bilim insanlarının önerileri
Araştırma ekibi, Hazar Denizi’ni ve fokları korumak için şu adımların atılması gerektiğini vurguladı:
- Küresel sera gazı emisyonlarının hızla azaltılması
- Ekosistemlerin sürekli izlenmesi
- Dayanıklı kıyı altyapısı ve sürdürülebilir kalkınma yatırımları
- Koruma alanlarının yeniden tanımlanması ve yasal çerçevelerin güçlendirilmesi
Hazar fokları neden önemli?
Hazar foku, yalnızca Hazar Denizi’ne özgü olan endemik bir tür. Ekosistemin en üst halkalarından biri olarak, balık popülasyonlarının dengelenmesinde rol oynuyor. Ayrıca bu türün neslinin korunması, bölgesel biyolojik çeşitlilik için anahtar öneme sahip.