IEA: Yapay zeka veri merkezlerinin enerji tüketimi 2030’a kadar dört kat artacak

Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) tarafından yayımlanan yeni rapora göre, yapay zeka teknolojilerine olan küresel talep, 2030 yılına kadar veri merkezlerinin enerji tüketimini dört katına çıkaracak. Artan tüketimin yalnızca yarısının yenilenebilir enerji kaynaklarıyla karşılanabileceği öngörülüyor.

Raporda yer alan tahminlere göre, 2030 yılına gelindiğinde sadece ABD’deki veri işleme faaliyetleri, çelik, çimento ve kimyasallar gibi enerji yoğun sanayi kollarının toplamından daha fazla elektrik tüketecek. Bu artışın en büyük nedeni olarak ise yapay zeka tabanlı uygulamaların yaygınlaşması gösteriliyor.

Tek bir veri merkezi 100 bin haneye denk elektrik tüketiyor

Günümüzde ortalama bir veri merkezi, yaklaşık 100.000 hanenin tüketimine eşdeğer miktarda elektrik kullanıyor. Ancak şu anda inşa edilen bazı yeni veri merkezlerinin, bu miktarın 20 katı kadar enerji tüketeceği tahmin ediliyor.

IEA verilerine göre, küresel veri merkezi kaynaklı elektrik talebi 2030’a kadar iki katından fazla artacak. Sadece yapay zekaya özel veri merkezlerinin talebi ise dört kattan fazla yükselecek.

“Yapay zeka bir araç, onu nasıl kullanacağımız belirleyici olacak”

IEA İcra Direktörü Fatih Birol, ❝Yapay zekanın yükselişiyle birlikte enerji sektörü, zamanımızın en önemli teknolojik devrimlerinden birinin ön saflarında yer alıyor. Yapay zeka, potansiyel olarak inanılmaz güçlü bir araçtır; ancak onu nasıl kullanacağımız, hükümetlerimize, toplumlarımıza ve şirketlerimize bağlı❞ değerlendirmesinde bulundu.

Raporda, yapay zekanın yalnızca enerji tüketicisi değil, aynı zamanda enerji verimliliğini artırabilecek bir çözüm aracı olabileceği vurgulandı. Özellikle enerji sistemlerinin yeniden tasarlanmasında, verimliliği artırmada ve yenilenebilir kaynakları dengelemede AI teknolojilerinin kilit rol oynayabileceği belirtildi.

Yapay zeka ile şebeke planlaması ve verimlilik mümkün

Yapay zekanın, rüzgar ve güneş gibi aralıklı yenilenebilir enerji kaynaklarını içeren şebekelerin daha etkin planlanmasını sağlayabileceği ifade edildi. Geleneksel şebekeler, genellikle fosil yakıt santrallerine uygun şekilde tasarlanmışken, AI sayesinde talep ve arz arasındaki denge daha hassas şekilde kurulabilir.

Ayrıca yapay zeka, sanayi süreçlerinde verimliliği artırmak, trafik sistemlerini planlamak, kritik madenlerin keşfi gibi alanlarda da kullanılabilir. Bu potansiyel kazanımlar, yapay zekanın enerji sistemlerine yüklediği baskının bir kısmını dengeleyebilir.

Uyarılar: Potansiyel tehlikeler göz ardı edilmemeli

Ancak raporda aynı zamanda, bu gelişmelerin kendiliğinden olumlu sonuçlar doğurmayacağı ve hükümet politikalarının yönlendirici rolü olmadan AI’nın kontrolsüz büyümesinin enerji sistemleri ve çevre için ciddi tehditler oluşturabileceği belirtildi.

IEA, verimlilik artışlarıyla elde edilen kazanımların geri alınabileceği ve şirketlerin kısa vadeli çözümlere yönelerek fosil yakıtlara geri dönebileceği konusunda uyarıda bulundu. Rapora göre, bu durum özellikle gelişmiş ekonomilerde son yıllarda elde edilen enerji tasarrufu başarılarını tehlikeye atabilir.

Tatlı su kullanımı ve çevresel etkiler

The Guardian’ın araştırmasına göre, yapay zekaya bağlı veri merkezlerinin yalnızca elektrik değil, aynı zamanda büyük miktarlarda tatlı su tükettiği tespit edildi. Bu durum, dünyanın kurak bölgelerinde ek çevresel riskler doğurabilir.

Eleştiriler: IEA gerçekleri yeterince vurgulamıyor

Yeşiller Partisi eski Avrupa Parlamentosu üyesi ve Lüksemburg Enerji Bakanı Claude Turmes, IEA’nın raporunu fazla iyimser bulduğunu ve ajansı, politika yapıcılara gerçekçi önerilerde bulunmamakla eleştirdi.

❝IEA ve Fatih Birol, hükümetlere yapay zekanın enerji sistemi üzerindeki büyük olumsuz etkilerini nasıl düzenleyecekleri konusunda net bir yol haritası sunmak yerine, teknoloji şirketlerini memnun eden bir tablo çiziyor❞ dedi.

Fotoğraf: rawpixel.com