COP29 Bakü’de başlıyor: İklim finansmanı gündemde

Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (UNFCCC) kapsamında düzenlenen 29. Taraflar Konferansı (COP29), 11-22 Kasım tarihleri arasında Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başlıyor. Bu yılki zirve, özellikle iklim finansmanı konusundaki ana gündem maddeleriyle dikkat çekiyor. Küresel ısınma ve iklim değişikliği ile mücadelede önemli adımların atılacağı COP29, Bakü Olimpiyat Stadyumu ve çevresinde kurulan geçici alanlarda gerçekleştirilecek.

COP29’un resmi açılışı 12 Kasım’da yapılacak. Zirvenin en önemli etkinliklerinden biri, 12-13 Kasım tarihlerinde düzenlenecek olan Dünya Liderleri İklim Eylemi Zirvesi (WLCAS) olacak. Zirveye, yaklaşık 100 ülkenin devlet ve hükümet başkanları katılacak. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da yer alacağı zirvede, İngiltere Başbakanı Keir Starmer, İspanya Başbakanı Pedro Sánchez, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni ve diğer önemli liderler de konuşma yapacak.

İklim finansmanına odaklanan bir zirve

COP29, “Finans COP” olarak da adlandırılabilir. Çünkü zirvede, iklim kriziyle mücadelede kullanılacak iklim fonları ve bu fonların sürdürülebilir şekilde nasıl finanse edileceği ana gündem maddelerinden biri olacak. 2009 yılında Danimarka’nın Kopenhag şehrinde düzenlenen COP15’te, gelişmiş ülkeler iklim değişikliğiyle mücadele için yıllık 100 milyar dolar taahhüt etmişti. Ancak bu hedef hala tam anlamıyla gerçekleşmedi. Uzmanlar, iklim finansmanı için bu rakamın artık yetersiz olduğunu belirtiyor. Gelişmekte olan ülkeler, yıllık ortalama 500 milyar ila 1 trilyon dolar arası ek kaynağa ihtiyaç duyuyor. COP29’da, bu hedeflerin güncellenmesi bekleniyor.

Türkiye’den üst düzey katılım

COP29’a Türkiye, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve üst düzey hükümet yetkililerinin yanı sıra kamu, sivil toplum kuruluşları, akademisyenler ve uzmanlardan oluşan geniş bir heyetle katılacak. Türkiye’nin etkinlik alanlarından biri de “Sıfır Atık Projesi” olacak. Emine Erdoğan’ın girişimiyle başlatılan bu proje, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in eşi Mihriban Aliyeva’nın başkanlığında, “Dayanışma Merkezi” adlı ortak pavilyonla tanıtılacak. Ayrıca, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından kurulacak Türkiye Pavilyonu’nda, birçok kurum ve kuruluş tarafından çeşitli paneller ve sunumlar yapılacak.

Ulusal katkı beyanları ve küresel hedefler

COP29’un bir diğer önemli gündem maddesi ise, Paris Anlaşması kapsamında taraf ülkelerin sera gazı emisyonlarını azaltmaya yönelik taahhütlerini içeren Ulusal Katkı Beyanları (NDC). Ülkeler, bu taahhütlerini her 5 yılda bir güncelleyerek 2025’te yeni hedefler belirleyecek. Ancak mevcut taahhütler, küresel sıcaklık artışını 1,5 dereceyle sınırlama hedefine ulaşmak için yeterli görünmüyor. COP29, bu konuda gerekli düzenlemelerin yapılması için kritik bir fırsat olarak değerlendiriliyor.

Adil geçiş ve kayıp zarar fonu gündemde

Zirvenin diğer önemli konularından biri de “adil geçiş” prensibi olacak. Fosil yakıtlardan uzaklaşarak yenilenebilir enerji kaynaklarına geçişin hızlandırılması, enerji verimliliğinin artırılması gibi önemli küresel taahhütler geçtiğimiz yılki COP28’de belirlenmişti. COP29, bu taahhütlerin ne kadarının yerine getirildiğini değerlendirecek. Ayrıca, iklim krizinin gelişmekte olan ülkelerde yarattığı hasarı tazmin etmek amacıyla kurulan Kayıp Zarar Fonu’nun 2030 yılına kadar yıllık 100 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Bu fona yönelik mali taahhütlerin kapsamı da COP29’da masaya yatırılacak.

COP29, iklim değişikliğiyle mücadelede finansman, küresel hedefler ve adil geçiş gibi önemli başlıklar altında kritik kararların alınması gereken bir zirve olacak. Bu zirve, iklim değişikliğine karşı daha etkin bir küresel strateji oluşturulması ve gelişmekte olan ülkelerin iklim finansmanındaki ihtiyaçlarının karşılanması adına büyük bir fırsat sunuyor.