Bilim insanları tarafından geliştirilen yapay zeka destekli yeni sistem, Atlas Okyanusu üzerinde meydana gelen Atlantik Nino ve Benguela Nino hava olaylarını 5 ay öncesinden tahmin edebilecek.
Çalışma, Avrupa ve Afrika’daki üniversiteler ile araştırma merkezlerinin ortaklığıyla yürütülürken, geliştirilen derin öğrenme modeli sayesinde bu bölgesel iklim olaylarının oluşum tarihleri önceden öngörülebilecek.
Pasifik Okyanusu’nda gerçekleşen El Nino ve La Nina gibi küresel hava olaylarının yanı sıra, daha bölgesel etkiler yaratan Atlantik Nino ve Benguela Nino, özellikle Batı Afrika ve Güney Amerika kıyılarında iklim, ekonomi ve ekosistemler üzerinde önemli etkilere neden oluyor.
Atlantik ve Benguela Nino’nun etkileri büyüyor
ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi (NOAA) verilerine göre, “El Nino’nun küçük kardeşi” olarak adlandırılan Atlantik Nino, Batı Afrika kıyıları ile Brezilya’nın kuzeydoğusunda etkili olurken, Benguela Nino ise Angola ve Namibya kıyıları boyunca iklim koşullarını şekillendiriyor.
Tavsiye Edilen Haberler
-
SürdürülebilirlikTürkiye Sigorta tarafından “Su Raporu” yayımlandı -
-
-
Bu iki olay, okyanus yüzeyi sıcaklıklarının anormal şekilde artmasına veya azalmasına neden olarak deniz canlılarının yaşamını, balıkçılık faaliyetlerini ve yağış düzenlerini ciddi şekilde bozabiliyor.
Derin öğrenme tabanlı tahmin modeli
Araştırmada, 90 yıllık okyanus sıcaklığı verileri kullanılarak derin öğrenme temelli bir yapay zeka modeli geliştirildi. Projenin bir sonraki aşamasında, bu tahminlerin paylaşılabileceği internet tabanlı bir erken uyarı platformu oluşturulması planlanıyor.
Bu sayede balıkçılar, kıyı planlamacıları ve yerel otoriteler, olası hava olaylarına ilişkin tahminlere daha erken ve kolay şekilde erişebilecek.
“Atlantik Nino Avrupa hava sistemini bile etkileyebilir”
Euro-Mediterranean Center on Climate Change (CMCC) bünyesindeki Dünya Sistemi Modelleme ve Biyocoğrafya Birimi’nden araştırmacı Marie-Lou Bachelery, AA muhabirine yaptığı açıklamada şu bilgileri verdi:
“Atlantik Nino ve Benguela Nino, Atlas Okyanusu’ndaki su devinimi, atmosferik düzenler ve yağış rejimleri üzerinde ciddi etkilere sahip. Atlantik Nino ısınması çevre bölgelerdeki yağışları değiştirebilir, hatta Avrupa’daki hava sistemlerini bile etkileyebilir.”
Bachelery, okyanus sıcaklıklarındaki ani değişimlerin, özellikle balıkçılık açısından ekonomik tehditler oluşturduğunu da belirtti. Batı Afrika’da balıkçılığın, birçok ülkenin ekonomisinde temel sektör olduğunu hatırlattı.
İklim değişikliği bu olayları nasıl etkiliyor?
Bachelery, söz konusu hava olaylarının doğal olarak oluştuğunu ancak iklim değişikliği nedeniyle sıklık ve şiddetlerinde artış görülebileceğini ifade etti.
“Tropikal Atlantik’te bu tür olayların sayısında azalma beklenirken, Benguela bölgesinde tam tersi yönde bir artış öngörülüyor.”
“Erken tahmin, ekosistem koruması sağlar”
Bu tür olayların aylar öncesinden öngörülebilmesinin önemine dikkat çeken Bachelery, şu örneği verdi:
“Balıkçılık sezonu başlamışken, Atlantik Nino gelişirse bu kalan balıkları yok edebilir. Bu da gelecek yıl popülasyonun yenilenmesini engeller. Erken tahmin, ‘bu yıl daha az av yapalım’ gibi önlemlerle ekosistemin korunmasına yardımcı olabilir.”
Yapay zeka modelinin katkısı büyük
Bachelery, başlangıçta geleneksel iklim modelleriyle çalıştıklarını ancak bu modellerin karmaşık bağlantıları çözememesi nedeniyle yapay zekaya yöneldiklerini söyledi.
“Yapay zeka, sistemler ve hava olayları arasındaki karmaşık, doğrusal olmayan ilişkileri daha doğru şekilde analiz edebiliyor. Derin öğrenme modelleri, geleneksel sistemlerin yetersiz kaldığı noktaları başarıyla tamamlıyor. Bu nedenle artık iklim biliminde de önemli bir yer edinmeye başladı.”
Fotoğraf: İmansyah Muhammed Putera