Jeff Bezos fonu, milyarderlerin Trump’a ‘boyun eğeceği’ korkusuyla iklim grubuna desteğini sonlandırdı

ABD’li milyarder Jeff Bezos’un 10 milyar dolarlık Bezos Earth Fund girişimi, şirketlerin Paris Anlaşması’na uygun olarak karbonsuzlaşma süreçlerini değerlendiren Science Based Targets Initiative (SBTi) adlı uluslararası kuruluşa sağladığı fon desteğini sonlandırdı.

Kararın, ABD’deki milyarderlerin Donald Trump ve onun iklim karşıtı politikalarına boyun eğdiği yönündeki endişelerle örtüştüğü belirtilirken, SBTi’ye verilen desteğin sona ermesi küresel çevre finansmanı açısından önemli bir gelişme olarak değerlendirildi.

SBTi’nin finansmanı azaldı

Bezos Earth Fund, SBTi’nin ana fon sağlayıcılarından biriydi ve Ikea Vakfı ile birlikte kuruluşa geçen yıl yapılan toplam fonlamanın %61’ini karşılıyordu. SBTi’ye 2021’de sağlanan 18 milyon dolarlık hibe üç yıllık bir anlaşma çerçevesinde verilmişti ve sürenin bitimiyle birlikte Aralık 2024’te sona erdi.

Earth Fund yetkilileri, gelecekteki finansman konusunda henüz nihai bir karar verilmediğini belirtse de, iklim alanındaki uzmanlar ve SBTi danışmanları, bu kararın ABD’de büyük sermaye sahiplerinin Trump yönetimiyle paralel bir tavır almaya başladığına işaret ettiğini öne sürdü.

Trump etkisi mi?

SBTi’nin teknik konseyinde yer alan Prof. Doreen Stabinsky, Bezos’un fon kesme kararını, milyarderlerin Trump yönetiminin iklim politikalarına uyum sağlama eğilimiyle ilişkilendirdi. “Bezos, Trump’a boyun eğen milyarderler kulübüne katılıyor.” ifadelerini kullanan Stabinsky, bu kararın yalnızca SBTi için değil, genel olarak iklim finansmanı açısından da olumsuz etkileri olacağını belirtti.

İklim bilimciler, Trump’ın başkanlık döneminde federal iklim araştırmalarına yönelik finansmanı kestiğini, ABD hükümeti web sitelerinden iklim değişikliğiyle ilgili ifadeleri kaldırttığını hatırlatarak, yeniden seçilmesi durumunda benzer bir sürecin yaşanabileceğini vurguladı.

Şirketler iklim taahhütlerinden geri çekiliyor

ABD’deki altı büyük banka, geçtiğimiz ay küresel bankacılık sektörünün net sıfır hedef grubundan çekildiğini açıklarken, çevreci kuruluşlar bu kararın büyük şirketlerin iklim taahhütlerinden uzaklaştığının bir göstergesi olduğunu ifade etti.

ActionAid USA kıdemli politika analisti Kelly Stone, Bezos Earth Fund’ın fonlamayı durdurmasının “yeşil hırslarını terk eden şirket dalgasının bir parçası” olduğunu belirtti. “En büyük finans aktörlerinin iklim taahhütlerinden büyük bir geri çekilme görüyoruz.” dedi.

ABD’li kar amacı gütmeyen Pivot Point kuruluşunun yöneticisi Peter Riggs, Washington’dan gelen sinyallerin yenilenebilir enerji yatırımlarının aktif olarak engellendiği yönünde olduğunu söyledi. “Hatta bir kenara itilmiyorlar, yerin dibine sokuluyorlar.” ifadelerini kullandı.

SBTi’de iç tartışmalar

Geçtiğimiz yıl SBTi, şirketlerin karbon dengeleme mekanizmalarını dolaylı emisyonlar için kullanmalarına izin verme planlarını duyurdu. Bu değişikliğin Bezos Earth Fund’ın yönlendirmesiyle yapıldığı öne sürülmüş ve bazı SBTi personelleri karara tepki göstermişti. Riggs, Bezos’un SBTi’yi desteklemekten bilimsel standartlarla ilgili belirsizlikler ve değişen politik iklim nedeniyle vazgeçmiş olabileceğini ifade etti.

Bezos Earth Fund ve SBTi’den açıklamalar

SBTi ve Earth Fund yetkilileri, fon kesme kararının politik motivasyonlarla alınmadığını savundu. SBTi, “2021’de Bezos Earth Fund tarafından sağlanan üç yıllık hibe, hizmet talebine cevap verebilmek için planlanmıştı ve anlaşmaya uygun şekilde sona erdi.” açıklamasını yaptı.

Bezos Earth Fund sözcüsü ise “SBTi ile ilişkimizde bir değişiklik yok. Yeni bir finansman talebi olmadı, bu yüzden yeni bir karar alınmadı.” ifadelerini kullandı.

Ancak uzmanlar, büyük şirketlerin ve yatırımcıların iklim değişikliğiyle mücadeleye yönelik finansal taahhütlerinden çekilmesinin, küresel çevre politikalarına ciddi zarar verebileceğini vurguluyor.