Alaska’da Mount Spurr Yanardağı alarm veriyor: Patlama yakın olabilir

Bilim insanları, Alaska’nın en tehlikeli yanardağlarından biri olan Mount Spurr’de son haftalarda artan sismik hareketlilik ve gaz salınımlarının, zirvenin patlamaya hazırlandığının göstergesi olabileceği konusunda uyardı.

Alaska Volkan Gözlemevi (AVO) tarafından yapılan açıklamada, Anchorage’ın 80 mil (yaklaşık 130 km) batısında yer alan 3.350 metre yüksekliğindeki Mount Spurr’deki huzursuzluğun, önümüzdeki birkaç hafta veya ay içinde bir patlama yaşanabileceğine işaret ettiği belirtildi.

Sarsıntılar ve gaz salınımı artıyor

Bilim insanları, volkanın güney yamacında yeni menfezlerin açıldığını, çevredeki karın eridiğini ve büyük miktarda kükürt dioksit ile karbondioksit salındığını tespit etti. Ayrıca, sismometreler yanardağda yüzlerce küçük depremi kaydetti ve sensörler, zirvenin yüzeyinin bir balon gibi şiştiğini gösterdi.

AVO’nun baş bilim insanı Matthew Haney, “Volkanlarda bir patlamanın belirtilerini görmek için bir veri kontrol listemiz var. Şu anda elimizdeki tüm veriler anormallikler gösteriyor,” diyerek mevcut durumun ciddi olduğunu vurguladı.

Bu değişimler, magmanın Dünya kabuğundan yüzeye doğru ilerlediğini ve zirvenin altındaki kayaları kırarak küçük depremlere neden olduğunu gösteriyor.

Patlama Anchorage ve çevresini etkileyebilir

Mount Spurr’ün patlaması durumunda en büyük etkiler ıssız vahşi doğada hissedilecek. Ancak, rüzgar yönüne ve zamanlamaya bağlı olarak patlama gökyüzünü yüzlerce mil boyunca karartabilir ve Alaska’nın en büyük kenti olan Anchorage’a kül yağdırabilir.

• Kül yağışı, trans-Pasifik uçuşlarını durdurabilir.
• Havadaki kül, Anchorage’daki 300 bin kişi için ciddi sağlık riskleri oluşturabilir.
• Yanardağdan püskürecek aşındırıcı kül ve kaya parçaları, uçak motorlarını ve araçları etkileyebilir.

Bilim insanları, “Volkanik titremeler” olarak bilinen sürekli sarsıntıların artması halinde magmanın yüzeye çıkmasının çok daha olası hale geleceğini söylüyor.

Tarihi patlamalar ve olası senaryolar

Mount Spurr’un zirvesi 5.000 yıldır patlamamış olsa da, 1953 ve 1992’de yan tarafındaki Krater Zirvesi olarak bilinen menfezden büyük kül püskürmeleri yaşandı.

• 1953 ve 1992’deki patlamalarda kül bulutları 30 bin feet (yaklaşık 9 km) yüksekliğe ulaştı.
• 1953’te araştırma uçakları küller nedeniyle çizildi ve motorları hasar gördü.
• Küller, Anchorage’ın su kaynağını kirletti ve asidik hale getirdi.
• 1992’deki patlamalarda doğrudan can kaybı yaşanmadı, ancak iki kişi kül temizlerken kalp krizinden hayatını kaybetti.

Haney, şu anki hareketliliğin 1953 ve 1992’deki patlamalara benzer bir püskürmeyle sonuçlanmasının en olası senaryo olduğunu belirtti. Ancak, volkanın daha büyük bir patlama yaşaması veya tamamen durulması gibi ihtimaller de masada.

Volkan Gözlemevi kapatılabilir mi?

Mount Spurr’daki endişeler, ABD Jeoloji Araştırmaları (USGS) ofisinin Alaska Volkan Gözlemevi’ne (AVO) ev sahipliği yapan Anchorage’daki merkezinin kiralamasının iptal edilmesi girişimiyle daha da arttı.

Fairbanks Alaska Üniversitesi’nden volkan uzmanı David Fee, bütçe kısıtlamaları nedeniyle saha çalışmalarının aksayabileceğini ve bu durumun bilim insanlarının volkanı takip etmesini zorlaştırabileceğini belirtti.

USGS yetkilileri ise kapanma iddialarıyla ilgili net bir açıklama yapmazken, bilimsel araştırmaların “güçlü ve etkili” kalmasını sağlamaya çalıştıklarını duyurdu.

Tehlikeye karşı uyarılar ve önlemler

Bilim insanları, volkanın aktivitesini yakından izlemeye devam edeceklerini ve bir patlamanın yaklaştığını tespit etmeleri halinde acil durum yetkililerine uyarıda bulunacaklarını açıkladı.

Mount Spurr’un hareketliliği, Alaska’nın ateş çemberindeki en aktif yanardağlardan biri olmaya devam ettiğini gösteriyor. Yetkililer, bölgede yaşayanların olası bir patlamaya karşı hazırlıklı olmaları gerektiğini vurguluyor.