Bugün devasa rüzgarlı kumul alanlarıyla kaplı olan Arap Yarımadası, milyonlarca yıl önce tekrarlayan nemli dönemler yaşamış olabilir.
Nature dergisinde 9 Nisan’da yayımlanan yeni bir araştırma, bölgenin zaman zaman göller, nehirler ve yeşil otlaklarla kaplı olduğunu ve Afrika ile Asya arasında doğal bir geçit görevi gördüğünü ortaya koydu.
8 milyon yıllık yağmurun izleri mağaralarda
Araştırmanın temelini, Arap Yarımadası’nın altında yer alan mağaralardaki sarkıt ve dikitler (speleotemler) oluşturdu. Bilim insanları, bu oluşumları inceleyerek bölgenin yaklaşık 8 milyon yıl öncesine uzanan nemli iklim dönemlerini belgeledi. Uranyum tarihlemesi yöntemiyle yaşlandırılan örnekler, Arap Çölü’nün bir zamanlar sanılandan çok daha farklı bir iklime sahip olduğunu gösterdi.
Max Planck Kimya Enstitüsü’nden paleoklimatolog Hubert Vonhof, ❝Speleotemler yüzeyin ıslak olduğunun açık göstergesidir. Bunlar, mağaraya düzenli olarak ulaşan yağmur sayesinde oluşur❞ ifadelerini kullandı. Vonhof ve ekibi, bu oluşumları analiz ederek yağış miktarlarını ve bitki örtüsünün varlığını ortaya koydu.
Tavsiye Edilen Haberler
Güneş, musonlar ve göç
Araştırmacılar, bu nemli dönemlerin Dünya’nın yörüngesindeki on binlerce yıllık döngüsel değişikliklerle bağlantılı olduğunu belirtiyor. Bu değişimler, güneş ışığı dağılımını etkileyerek Kuzey Atlantik’in ısınmasına ve musonların Arabistan’a ulaşmasına yol açmış olabilir. Böylece bölgede göller ve nehirler oluşmuş, hayvanlar ve erken hominidler için geçiş yolları açılmıştır.
Griffith Üniversitesi’nden arkeolog Michael Petraglia, Birleşik Arap Emirlikleri’ndeki Baynunah Formasyonu’nda bulunan 7 milyon yıllık fosillerin, antik su aygırları, zürafalar ve primatların bölgede yaşamış olduğunu kanıtladığını belirtti. Bu veriler, Arap Yarımadası’nın bir zamanlar göç yollarının merkezinde yeşil bir kavşak olduğunu gösteriyor.
Yeşil Arabistan teorisi güçleniyor
Daha önce bilim dünyasında, Arap Yarımadası’nın Afrika ile Asya arasında geçilmez bir çöl bariyeri oluşturduğu görüşü hâkimdi. Ancak yeni bulgular, bu algıyı temelden sarsıyor. Nature’da yayımlanan bu çalışma, Arap Çölü’nün iklim geçmişine dair önemli bir boşluğu dolduruyor.
Araştırmaya katılmayan antropolog Miriam Belmaker, tanımlanan nemli dönemlerden ikisini hominidlerin Afrika dışına ilk çıkışlarıyla ilişkilendiriyor. Gürcistan, Romanya, İsrail, Avrupa ve Çin’de yaklaşık 2 milyon yıl öncesine tarihlenen fosil kayıtları bu geçişlerin izlerini taşıyor. Ancak Belmaker, Arap rotasının bu göçler için tek yol olmadığını da vurguluyor.
Manzaranın tam resmi henüz belirsiz
Tübingen Üniversitesi’nden paleoklimatolog Madelaine Böhme, çalışmanın Arabistan’ın iklim tarihine dair anlayışımızı geliştirdiğini belirtiyor. Ancak o dönemdeki manzaranın nasıl göründüğünü tam olarak anlamak ve bu yeşil geçidin küresel göç yolları açısından oynadığı rolü belirlemek için daha fazla veri gerektiğini ifade ediyor.
Fotoğraf: wirestock
