Dünyanın en büyük et şirketi Amazon ormansızlaştırma taahhütlerini yine bozabilir

Dünyanın en büyük et üreticisi JBS’nin, Amazon yağmur ormanlarını koruma yönündeki taahhütlerini yerine getirmede zorlandığı belirtiliyor.

Guardian, Unearthed ve Repórter Brasil ortaklığında yürütülen soruşturmaya göre, şirketin 2025 sonuna kadar orman tahribatından arındırılmış bir tedarik zinciri oluşturma hedefine ulaşması konusunda ciddi şüpheler var.

Ormansızlaşma, Amazon’un karbon yutaklığı özelliğini kaybederek karbon yayıcıya dönüşmesine neden olabilecek kritik bir tehdit olarak görülüyor. Sığır yetiştiriciliği ise Amazon’daki ormansızlaşmanın başlıca nedenlerinden biri. Brezilya merkezli çok uluslu şirket JBS, 2020 yılında verdiği sözle, Amazon bölgesinden aldığı tüm sığır etinin, orman tahribatıyla ilişkisiz olacağını açıklamıştı.

Çiftçiler ve sendikalardan hedeflere dair şüphe

Guardian ve ortaklarının Pará ve Rondônia eyaletlerinde yaptığı saha araştırmalarında, 35’ten fazla çiftçi, sendika lideri ve yerel yetkiliyle görüşüldü. Katılımcıların büyük bölümü, JBS’nin koyduğu hedeflerin ulaşılabilir olmadığını belirtti.

Tucumaã-Ourilaãndia Kırsal Üreticiler Birliği’nden Adelosmar Antonio Orio, bilinen adıyla Ticão, ❝Onlar bile bu izlenebilirliğin nasıl uygulanacağını bilmiyor❞ diyerek planın lojistik ve teknik zorluklarla dolu olduğunu ifade etti. Özellikle kulak etiketi, uydu bağlantısı ve çevre uyumluluğu belgeleri gibi ekipman ve süreçlerin küçük üreticiler için erişilebilir olmadığı vurgulandı.

Toprak mülkiyeti sorunu ise en temel engellerden biri olarak öne çıkıyor. Tarımda Kadınlar Komisyonu Başkanı Cristina Malcher, ❝2025 son tarihine yetişmek imkansız çünkü toprağın kime ait olduğunu bilmiyorsanız çevresel düzenliliğe sahip olamazsınız❞ dedi.

Sığır aklama iddiaları ve denetim boşlukları

Soruşturma kapsamında, bazı dolaylı tedarikçilerin hayvanlarının çevresel kayıtlarını temiz göstermek için aracılar kullandığı ve bu uygulamanın “sığır aklama” olarak adlandırıldığı bilgisine de yer verildi. Üreticiler, izlenebilirlik sistemindeki açıklıkların et üzerinden yapılan satışlarla by-pass edilebileceğini ve bunun yeni açıklar yaratabileceğini ifade etti.

JBS: “İddialar sorumsuzca, çabalarımız çok boyutlu”

JBS ise Guardian’a yaptığı yazılı açıklamada, araştırmanın 30 çiftçiden alınan verilerle tüm sektöre dair genellemeler yapmasının ❝sorumsuzca❞ olduğunu belirtti. Şirket, şu anda yıllık sığır alımlarının %80’inden fazlasının blockchain tabanlı izlenebilirlik sistemine kaydedildiğini aktardı.

❝Yasadışı ormansızlaşmayı önlemek için güçlü bir kaynak politikası, teknik destek ağı ve Amazon için JBS Fonu gibi çok yönlü önlemler yürütüyoruz❞ ifadelerine yer verildi. Şirket ayrıca, 2026 yılına kadar Pará eyaletindeki 26 milyonluk sığır sürüsünü kulak etiketiyle takip etmeyi amaçlayan bir sistem üzerinde çalıştığını bildirdi.

Pará Valisi Helder Barbalho, izlenebilirlik çabalarını desteklediğini ve küçük çiftçilerin daha fazla desteğe ihtiyacı olduğunu kabul ederek, Bezos Earth Fund’ın 143 milyon real taahhütte bulunduğunu açıkladı.

Eleştiriler devam ediyor

New York Başsavcısı Letitia James, JBS’yi iklim hedefleri konusunda tüketicileri yanıltmakla suçlayarak şirkete karşı dava açmıştı. ABD’den 15 senatör de Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu’na yazdıkları açık mektupta, JBS’nin hisse senedi listeleme başvurusunun reddedilmesini istemişti.

Açıklamada, ❝Onlarca gazetecilik ve STK raporu, JBS’nin Brezilya’daki diğer tüm şirketlerden daha fazla orman ve diğer ekosistem tahribatıyla bağlantılı olduğunu gösteriyor❞ denildi.

Özetle:

• JBS, 2025’e kadar Amazon’dan ormansızlaşmaya karışmamış sığır alımı taahhüdünde bulunmuştu.
• Çiftçiler ve sendikalar, toprak mülkiyeti ve teknolojik altyapı sorunları nedeniyle bu hedefin imkânsız olduğunu söylüyor.
• Şirket, halihazırda %80 izlenebilirliğe ulaştığını ve gelişmiş teknolojilerle çalıştığını savunuyor.
• Ancak bazı üreticiler, sığır aklama ve denetim boşluklarının sistemi by-pass edebileceğini dile getiriyor.
• Eleştiriler, şirketin geçmişte verdiği sözleri tutmaması ve iklim politikaları açısından şeffaf olmaması üzerinde yoğunlaşıyor.