Elon Musk’ın xAI şirketi Memphis’te kirlilik suçlamalarıyla gündemde

Elon Musk’ın yapay zeka şirketi xAI, Memphis, Tennessee’de tartışmaların odağında. Şirketin, güçlü yapay zeka sistemlerine ev sahipliği yapacak dev süper bilgisayar “Colossus” için kurduğu tesis, çevre aktivistleri ve mahalle sakinlerinin tepkisini çekiyor. Nedeni ise, bölgedeki hava kirliliğinde belirgin bir artışa sebep olduğu yönündeki iddialar.

Süper bilgisayarın ardındaki endişeler artıyor

Memphis’in tarihsel olarak siyahi topluluklarının yaşadığı bölgede inşa edilen veri merkezi, yerel halk tarafından ciddi bir çevre tehdidi olarak görülüyor. Southern Environmental Law Center (SELC), xAI’nin gerekli hava izinleri olmaksızın 35 taşınabilir metan gazı türbini çalıştırdığını açıkladı. Bu jeneratörlerin, küçük bir şehir kadar enerji üretme kapasitesine sahip olduğu ve büyük miktarda toksik emisyon yaydığı belirtiliyor.

SELC, uydu görüntüleri ve termal kamera teknolojileri kullanarak elde ettiği yeni kanıtlarla, 33 türbinin aynı anda ısı yaydığını ve çalışır durumda olduğunu belgeledi.

Yasal izinler ve kamuoyu tepkisi

Şirket henüz resmi bir açıklama yapmasa da, Memphis Belediye Başkanı Paul Young, sadece 15 türbinin aktif olduğunu ve geri kalanlarının yedek olarak alanda bulunduğunu söyledi. Ancak yerel sağlık yetkilileri, şu anda xAI’nin bu türbinler için geçerli bir çevresel izin başvurusunun sadece 15 cihazı kapsadığını doğruladı.

Bu durum, Memphis’in güney bölgelerinde yaşayan topluluklarda endişeyi artırdı. Özellikle daha önce de endüstriyel kirlilikle mücadele eden bu mahallelerde kanser ve solunum yolu hastalıkları oranlarının yüksek olması, yeni riskleri daha da kritik hale getiriyor.

Halkla ilişkiler stratejisi tepki çekti

Şirket ya da destekçileri tarafından gönderildiği düşünülen, “Gerçekler Kurgu Üzerine” imzasını taşıyan el ilanlarında, metan gazı türbinlerinin “temiz teknoloji” olarak tanımlandığı ve düşük emisyonlu olduğu iddia edildi. Bu broşürlerde, jeneratörlerin dizel ya da kömür yerine gazla çalıştığı ve dolayısıyla çevreye zarar vermediği ileri sürüldü. Ancak ne Çevre Koruma Ajansı (EPA) ne de Shelby İlçe Sağlık Departmanı bu türbinlere dair resmi izin verdiğini doğruladı.

Tennessee Eyalet Temsilcisi Justin Pearson, konuyla ilgili olarak sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, bu bildirilerin yanlış bilgi içerdiğini belirterek, “xAI bize metan gazı kirliliği konusunda yalan söylüyor,” ifadelerini kullandı. Pearson, metan gazının astım krizleri ve solunum yolu hastalıklarını artırdığının bilimsel olarak kanıtlandığını da vurguladı.

Colossus ve AI’nın enerji açlığı

Musk’ın “Colossus” adını verdiği bu süper bilgisayar, xAI’nin sohbet robotu Grok için yüksek işlem gücü sağlamak üzere tasarlandı. Şirket, tesisin büyüklüğünü 13 futbol sahası kadar inşa etti ve bu alanı iki katına çıkarmayı planlıyor. Geçtiğimiz ay da Memphis’te bir milyon metrekarelik yeni bir mülk daha satın alındı.

Yapay zeka sistemleri, özellikle büyük dil modelleri gibi yüksek işlem kapasiteli uygulamalar, büyük miktarda elektrik tüketiyor. ABD’de bu elektriğin önemli bir kısmı hâlâ fosil yakıtlardan sağlanıyor. Bu durum, çevresel etkilerin azaltılması gerekliliğini daha da önemli hale getiriyor.

Toplumdan güçlü bir çağrı

Cuma günü yapılacak olan ilk kamuoyu duruşması öncesinde, Memphis halkı, xAI üzerindeki çevresel denetimlerin artırılması ve şirketin faaliyetlerinin şeffaf hale getirilmesi için harekete geçmiş durumda. Temsilci Pearson, halkı bu duruşmaya katılarak seslerini duyurmaya çağırdı:

“Temiz hava bir insan hakkıdır. Shelby İlçe Sağlık Departmanı, bu hakkı korumakla yükümlüdür.”