Trump yönetimi 100’den fazla iklim araştırmasını fonlamadan çekti: Bilim camiası alarmda

ABD’de Trump yönetiminin iklim değişikliğiyle ilgili 100’den fazla federal araştırma projesinin fonlarını sonlandırması, bilim dünyasında büyük yankı uyandırdı. Projeler arasında temiz enerji, çevresel adalet ve iklim adaptasyonu gibi konular yer alırken, birçok uzman bu hamlenin bilimsel özgürlüğe ve kamu sağlığına ağır darbe vurduğunu belirtiyor.

Fonlar kesildi, projeler durduruldu

Ulusal Bilim Vakfı (NSF) ve Ulusal Sağlık Enstitüleri (NIH) gibi önde gelen kurumlar üzerinden finanse edilen en az 118 proje iptal edildi. GrantWatch ve MIT Technology Review’un analizlerine göre, toplam kesinti tutarı 100 milyon doları aşıyor. “İklim” temalı projelerde bu rakamın 230 milyon doların üzerine çıktığı ifade ediliyor.

Bu projeler arasında:

• Temiz enerji teknolojileri
• Metan emisyonlarının ölçümü
• Aşırı sıcakların marjinal gruplara etkisi
• İklim adaleti ve çevresel eşitlik araştırmaları
  gibi konular bulunuyor.

DEI gerekçesi öne sürüldü

NSF, sonlandırmaların gerekçesini “ajansın hedefleriyle uyumsuzluk” olarak açıklarken, bu kapsama çeşitlilik, eşitlik ve kapsayıcılık (DEI) gibi ilkeler de dahil edildi. Trump yönetimi, DEI politikalarının bilimi siyasallaştırdığını ve “araştırmacılara olan güveni zedelediğini” savunuyor.

Ancak bilim camiası bu gerekçeyi reddediyor. Harvard Üniversitesi’nden Prof. Daniel Schrag, durumu “iklim biliminin tamamen fon dışı bırakılması girişimi” olarak nitelendirerek şu uyarıda bulunuyor:

❝Bunun nereye gittiğini görmek için fazla hayal gücüne gerek yok.❞

Harvard, MIT, Caltech davacı oldu

İptallerin en sert şekilde vurduğu kurumlardan biri olan Harvard Üniversitesi, NSF’ye hukuki süreç başlattı. Davacılar arasında Carnegie Mellon, MIT ve California Teknoloji Enstitüsü gibi önde gelen üniversiteler de yer alıyor.

Harvard’dan Prof. Daniel Nocera, yapay fotosentez projesi de dahil olmak üzere tüm araştırma fonlarının kesildiğini açıkladı:

❝Araştırma fonum yok.❞

Siyasi müdahale endişesi

Uzmanlara göre, araştırmaların durdurulması yalnızca bilimsel çalışmaları sekteye uğratmıyor, aynı zamanda bilimsel tarafsızlığa da gölge düşürüyor. Kaliforniya Üniversitesi’nden Prof. Kathleen Johnson, çevresel adalet odaklı CLIMATE Justice burs programının 4 milyon dolarlık bütçesinin ortasında kesildiğini ve bunun, yeni nesil çevre bilimcilerin eğitimi için büyük bir kayıp olduğunu vurguladı.

Gelecek karanlık: Gözlem ve uydu sistemleri tehlikede

Trump yönetiminin 2025 bütçe önerisi, sadece araştırma fonlarını değil, aynı zamanda:

• NOAA’nın okyanus sensörleri ağını
• NASA’nın iklim gözlem uydularını
• ABD Küresel Değişim Araştırma Programı’nı
  neredeyse tamamen devre dışı bırakmayı hedefliyor.

Bu, bilim insanlarına göre iklim değişikliğini ölçme ve izleme yeteneğinin felç olması anlamına geliyor.
Lawrence Livermore Ulusal Laboratuvarı’ndan Dr. Jane Long uyarıyor:
❝Olan biteni ölçmeyi bırakırsak, nereye gittiğimizi bilemeyiz.❞

‘Amerikan bilimi tehdit altında’

Princeton Üniversitesi’nden Prof. Michael Oppenheimer, kamu fonlarındaki bu büyük kesintilerin yalnızca üniversite sistemini değil, aynı zamanda ABD’nin bilimdeki liderliğini de tehdit ettiğini söylüyor:

❝Bir nesil bilim insanını kaybedebiliriz. Bu dört yılda düzeltilemez.❞

Trump yönetiminin iklim araştırmalarına yönelik bu kapsamlı müdahalesi, bilim çevrelerinde “bilgiyi bastırma ve ideolojik uygunluk” arayışı olarak görülüyor. Harvard’dan Daniel Schrag bunu şöyle özetliyor:

❝Trump, Amerika’yı gerçekten harika yapan bilimin temellerine saldırıyor.❞