İklim sığınağı nedir ve neden önemlidir?

İklim sığınakları, sıcaklıklara karşı savunmasız kalabilecek kişilere hizmet vermek amacıyla gündüzleri açık olan kamu parkları ve bahçeleri, kütüphaneler, belediye merkezleri, müzeler veya okullar gibi alanları kapsayabilir.

Veri bilimcisi Manuel Banza, şehirlerde yaşanan “sıcak ada etkisi“nin bu sıcak hava dalgalarında yoğunlaştığını belirtiyor. Euronews’e yaptığı açıklamada Banza, “Bunun nedeni, yoğun yapılaşmış şehirlerimiz olması ve güneşi emen çok fazla asfalt olması. Günün sonunda, akşam saat altı veya yedide, artık güneşli olmasa bile, toprağın güneşi emmiş olması nedeniyle, hala çok sıcak olma ihtimalinin olması” diyor. Ayrıca, “Çok sayıda bina ve çoğu zaman dar sokaklar oluyor, bu da havanın dolaşımını zorlaştırıyor” diye ekliyor.

Banza, Portekiz’in başkenti Lizbon’da olası iklim sığınaklarını belirleyen bir makale yayınladı. Şehrin etkileşimli haritasına, kentsel ısı adası etkisinin yoğunluğunu gösteren kartografyayı yerleştirdi ve bahçeler, çeşmeler, içme çeşmeleri, halka açık yüzme havuzları ve kütüphaneler gibi serinleme noktalarını ekledi.

Lizbon’da evlerdeki termal konforsuzluğun yaygın bir gerçeklik olduğunu belirten Banza, Lizbon’un enerji verimliliği açısından Avrupa’nın en kötü şehirlerinden biri olduğunu vurguluyor. Bu durum, insanların hem yaz hem de kış aylarında evlerini ısıtma veya soğutmada zorluk çektiği anlamına geliyor. Banza, bu noktada belediye ve kamuya düşen sorumluluğun, kamusal alanı evlerin bir uzantısı haline getirmek olduğunu ifade ediyor. Enerji ve Çevre Ajansı’nın enerji yoksulluğu üzerine yaptığı ankete katılan Lizbon sakinlerinin yarısından fazlası (%56,5 yazın, %63,2 kışın) evlerinde termal rahatsızlık hissettiğini belirtmiş. Rahatsızlığın yanı sıra, sıcaklık aynı zamanda artan ölüm oranlarıyla da ilişkili. Bu yıl 28 Haziran ile 3 Temmuz arasında Portekiz’de 284 aşırı ölüm kaydedilmesi, durumun ciddiyetini gözler önüne seriyor.

Barcelona örnek teşkil ediyor

İklim sığınaklarından oluşan bir ağ kurmada öncülük eden ve 400’den fazla alanıyla Avrupa’nın diğer şehirlerine örnek teşkil eden İspanya’nın Barcelona kentinden öğrenilecek çok şey var. Analistler, Katalan şehrini gerçekten harika bir örnek yapan şeyin, sığınak kavramının ne olduğunu tanımlayan net kriterlere sahip olması olduğunu söylüyor.

Bask İklim Değişikliği Merkezi’nde (BC3) kentsel iklim adaptasyonu konusunda uzmanlaşmış araştırmacı Ana Terra Amorim-Maia‘ya göre, “Herhangi bir alan otomatik olarak bir iklim sığınağı değildir.” Terra Amorim-Maia, Euronews’e yaptığı açıklamada, “Aşırı sıcaklıklara karşı en savunmasız olan kesimlerin ihtiyaçlarına cevap verebilmeleri için en azından şu asgari kriterlere sahip olmaları gerekiyor; insanların oturabileceği, su içebileceği ve tuvaleti kullanabileceği kapalı bir alana sahip olmaları gerekiyor” diye belirtiyor.

Barcelona örneği, şehirlerin iklim değişikliğinin getirdiği sıcaklık artışlarına karşı vatandaşlarını korumak için nasıl somut adımlar atabileceğini gösteriyor. Siz de şehrinizde benzer uygulamaların hayata geçirilmesi gerektiğini düşünüyor musunuz?