Küresel yenilenebilir enerji yatırımları 2024 yılında rekor seviyeye ulaştı. Ancak yeni raporlara göre bu artış, ülkelerin 2030 yılına kadar yenilenebilir enerji kapasitesini üç katına çıkarma hedefi için hâlâ yetersiz.
Uzmanlar, mevcut büyüme hızının devam etmesi durumunda, Birleşmiş Milletler’in belirlediği 11.174 gigawatt (GW) hedefinin yakalanamayacağını belirtiyor.
Rekor artış: 582 gigawatt yeni kapasite
Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı (IRENA), Küresel Yenilenebilir Enerji İttifakı ve COP30 Brezilya Başkanlığı tarafından hazırlanan rapora göre, 2024 yılında küresel ölçekte 582 GW yenilenebilir enerji kapasitesi devreye alındı. Bu artış, yıllık bazda yüzde 15,1 büyüme oranına karşılık geliyor.
Rapor, geçen yıl Dubai’de düzenlenen COP28 iklim zirvesinde 100’den fazla ülkenin imzaladığı “yenilenebilir enerjiyi 2030’a kadar üç katına çıkarma” taahhüdü kapsamında ilerlemenin izlendiğini belirtiyor.
Tavsiye Edilen Haberler
-
SürdürülebilirlikTürkiye Sigorta tarafından “Su Raporu” yayımlandı -
-
-
Küresel yenilenebilir enerji kapasitesi 2024 yılı sonunda 4.443 GW’a ulaştı. Ancak 2030 hedefi olan 11.174 GW seviyesine ulaşabilmek için 2025–2030 döneminde yıllık yüzde 16,6 büyüme gerekiyor.
“Hedef hâlâ ulaşılabilir”
IRENA Genel Direktörü Francesco La Camera, mevcut tabloya rağmen hedefin hâlâ erişilebilir olduğunu vurguladı.
❝2025’te 700, hatta 750 gigawattlık kapasite ilavesine ulaşabiliriz. Bu, açığı kapatma şansı demek,❞ ifadelerini kullandı.
La Camera, bazı ülkelerde siyasi belirsizlikler ve yatırım yavaşlamalarına rağmen küresel enerji piyasasının “geri dönüşü olmayan bir dönüşüm sürecine” girdiğini söyledi.
❝Yenilenebilir enerjiye geçiş artık durdurulamaz. Bu, elektrik üretmenin en ucuz ve en güvenli yolu,❞ dedi.
ABD politikaları büyümeyi etkileyebilir
Rapor, ABD’de Donald Trump yönetiminin yenilenebilir enerji projelerine yönelik vergi indirimlerini yeniden düzenlemesinin, kısa vadede yatırım hızını yavaşlatabileceğine dikkat çekiyor.
Ancak IRENA, genel eğilimin tersine dönmeyeceği görüşünde.
Enerji düşünce kuruluşu Ember’ın geçen hafta yayımladığı ayrı bir analizde, 2025’in ilk yarısında yenilenebilir enerji kaynaklarının kömürden daha fazla elektrik ürettiği tespit edilmişti. Bu gelişme, dönüşümün hız kesmeden devam ettiğini gösteriyor.
Politika desteği şart
Raporda hükümetlere yönelik açık bir çağrı da yer aldı.
Yenilenebilir enerji kapasitesinin üç katına çıkarılabilmesi için ülkelerin,
- altyapı yatırımlarını hızlandırması,
- elektrik şebekelerini güçlendirmesi,
- yeşil istihdam ve yeniden eğitim programları başlatması,
- yatırım risklerini azaltacak yasal düzenlemeleri hayata geçirmesi gerektiği vurgulandı.
La Camera, bu adımların “küresel enerji geçişinin sosyal ve ekonomik maliyetini azaltacağını” söyledi.
İklim uyarısı: “Tipping noktaları” aşılıyor
Küresel yenilenebilir enerji raporuyla aynı dönemde yayımlanan Küresel Tipping Points (Küresel Eşik Noktaları) adlı bilimsel değerlendirme, iklim krizinde tehlikeli sınırların beklenenden daha erken aşıldığını belirtti.
160 araştırmacının imzasını taşıyan raporda, “fosil yakıt bağımlılığının sürmesi, küresel ısınmayı kalıcı eşiğin ötesine taşıyor” uyarısı yapıldı.
Türkiye için ne anlama geliyor?
Enerji uzmanlarına göre küresel yenilenebilir yatırımlardaki bu tempo, Türkiye’nin 2035 Ulusal Enerji Planı hedeflerini de doğrudan etkileyebilir.
Türkiye’nin güneş ve rüzgar enerjisinde artan kapasitesi olumlu bir gelişme olsa da, elektrik şebekesi yatırımlarının ve finansman modellerinin hızla güncellenmesi gerektiği belirtiliyor.
Yorum
Dünya enerji sisteminin dönüşümü ivme kazanmış olsa da, büyüme hızı hâlâ Paris Anlaşması’nın 1,5 derece hedefini güvence altına almak için yeterli değil.
Bu tablo, enerji sektöründe politika sürekliliğinin ve uluslararası iş birliğinin önemini yeniden gündeme getiriyor.
Uzmanlara göre 2030’a kadar sürecek olan “yenilenebilir yarış”, yalnızca iklim değil, aynı zamanda ekonomik rekabet meselesi haline gelmiş durumda.
Kaynak: IRENA, Küresel Yenilenebilir Enerji İttifakı, COP30 Brezilya Başkanlığı, Ember, Reuters