Brezilya, COP30’da temiz yakıt üretimini 4 katına çıkarma taahhüdü hazırlığında

Brezilya, küresel temiz enerji dönüşümünde yeni bir sayfa açmaya hazırlanıyor. Ülke, 2035 yılına kadar sürdürülebilir yakıt üretimini dört katına çıkarma hedefi taşıyan uluslararası bir taahhüde destek için Japonya ile birlikte çalışıyor. Girişimin, 6–7 Kasım 2025’te Brezilya’nın Belém kentinde düzenlenecek COP30 İklim Zirvesi sırasında açıklanması bekleniyor.

Kaynaklara göre, Brezilya bu planı “COP30 Eylem Gündemi’nin temel bir unsuru” haline getirmeyi ve Hindistan ile İtalya’nın da aralarında bulunduğu ülkeleri taahhüde katmak istiyor.

Temiz yakıtlarda yeni dönem

Hazırlanan bildirge, sıvı biyoyakıtlar, biyogaz, yeşil hidrojen ve karbon yakalama yoluyla üretilen e-yakıtları kapsayacak.
Bu yakıtlar, özellikle havacılık ve ağır sanayi gibi karbondan arındırılması zor sektörlerde emisyon azaltımı açısından kilit rol oynayacak.

Planın, 2023’teki COP28 Zirvesinde kararlaştırılan “fosil yakıtlardan uzaklaşma” ve “yenilenebilir kapasiteyi üç katına çıkarma” hedeflerinin eksik kalan yönlerini tamamlaması bekleniyor.
Brezilya hükümeti, girişimin teknoloji transferi, yatırım teşviki ve uluslararası standartların belirlenmesi gibi başlıkları içereceğini belirtiyor.

1,5 trilyon dolarlık yatırım potansiyeli

Uluslararası Enerji Ajansı (IEA)’nın 13 Ekim tarihli raporuna göre, sürdürülebilir yakıt teknolojilerinin yaygınlaştırılması 2035’e kadar 1,5 trilyon dolarlık yatırım çekebilir.
Bu dönüşümün dünya genelinde 2 milyon yeni istihdam yaratması bekleniyor.

Uzmanlara göre, temiz yakıtlar sadece enerji sektöründe değil; tarım, lojistik ve kimya sanayi gibi alanlarda da ekonomik zinciri dönüştürme gücüne sahip.

Brezilya: Biyoyakıt devi

Brezilya, 1970’li yıllardaki petrol krizinden sonra başlattığı etanol programıyla bu alanda dünya liderlerinden biri haline geldi.
Bugün ülkedeki araçların çoğu benzin-etanol karışımı yakıt kullanabiliyor ve Brezilya, ABD’nin ardından dünyanın en büyük ikinci etanol ihracatçısı konumunda.

Ancak çevre grupları, bitkisel biyoyakıtların gıda güvenliği ve biyoçeşitlilik üzerinde olumsuz etkiler yaratabileceği uyarısında bulunuyor.
Eleştirmenler, “rüzgar ve güneş enerjisinden elde edilen elektriğin e-yakıt üretiminde kullanılmasının pahalı ve verimsiz olabileceğini” savunuyor.

Uluslararası çekinceler: AB temkinli

Kaynaklara göre, Avrupa Birliği söz konusu taahhüde imza atmayı değerlendiriyor ancak biyoyakıtların rolü konusundaki çekinceler nedeniyle henüz karar vermedi.
İtalya, AB’nin 2035’te yürürlüğe girecek içten yanmalı motor yasağından biyoyakıtla çalışan araçların muaf tutulması için lobi faaliyetlerini sürdürüyor.

Hindistan ise planın teknoloji paylaşımı boyutuyla ilgilendiğini açıklasa da resmi yanıt henüz verilmedi.

Brezilya’nın iklim diplomasisi stratejisi

Brezilya yönetimi, COP30 dönem başkanlığı süresince iklim görüşmelerini “verilen sözlerin uygulanması” temasına odaklamak istiyor.
Bu kapsamda, karbon piyasalarında standart uyumunu sağlamak için Karbon Piyasaları Koalisyonu adlı yeni bir girişim üzerinde de çalışılıyor.

Uzmanlar, Brezilya’nın bu hamleyle hem biyoyakıt alanındaki tarihsel deneyimini küresel ölçekte yeniden konumlandırmak, hem de yeşil hidrojen ve e-yakıt üretiminde yatırım çekmek istediğini belirtiyor.

Türkiye’ye ve bölgeye olası etkiler

Enerji ekonomistlerine göre, COP30’da gündeme gelecek bu taahhüt, Türkiye’nin biyoyakıt ve yeşil hidrojen yatırımlarını da yakından ilgilendiriyor.
Türkiye, son yıllarda Konya ve Balıkesir bölgelerinde yürüttüğü pilot biyoyakıt projeleriyle benzer hedefler doğrultusunda ilerliyor.
Uzmanlar, bu tür küresel standartların Türkiye’nin ihracat pazarlarını doğrudan etkileyebileceğini ifade ediyor.

Yorum

Brezilya’nın COP30’daki temiz yakıt girişimi, iklim diplomasisinde yenilenebilir enerji sonrası ikinci aşamayı temsil ediyor.
Fosil yakıt bağımlılığını azaltmak için yeni teknolojilere yatırım yapan ülkeler, hem enerji güvenliğini artırıyor hem de ekonomik dönüşüm sürecinde öncü konuma geçiyor.
Ancak çevresel ve etik tartışmaların gölgesinde, bu girişimin gerçekten “sürdürülebilir” olup olmayacağı sorusu COP30’un en önemli gündemlerinden biri olacak.

Kaynak: Bloomberg, Reuters, Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), Brezilya Enerji Bakanlığı