Küresel elektriğin yüzde 40’ı temiz enerjiden: Güneş enerjisi dönüşümün motoru

Enerji düşünce kuruluşu Ember tarafından yayımlanan yeni rapora göre, 2024 yılında küresel elektrik üretiminin yüzde 40’ı temiz enerji kaynaklarından karşılanacak. Bu oran, 1940’lardan bu yana bir ilk olma özelliği taşıyor. Özellikle güneş enerjisi kapasitesindeki hızlı artış, bu dönüşümde kritik bir rol oynuyor.

Güneş enerjisinde patlama yaşanıyor

Raporda, güneş enerjisinin son üç yılda kapasitesini iki katına çıkardığı ve bu artışın, temiz enerjinin elektrik üretimindeki payını artırdığı vurgulandı. Ember Yönetici Müdürü Phil MacDonald, şu ifadeleri kullandı:

❝Güneş enerjisi, küresel enerji dönüşümünün motoru haline geldi. Pil depolama teknolojileriyle birlikte durdurulamaz bir güç olması bekleniyor.❞
— ❝En hızlı büyüyen ve en büyük yeni elektrik kaynağı olarak, dünyanın sürekli artan elektrik talebini karşılamada kritik öneme sahip.❞

Güneş enerjisi hâlâ küçük bir paya sahip

Buna rağmen güneş enerjisi, küresel enerji sisteminin halen küçük bir bölümünü oluşturuyor. Ember verilerine göre, 2023 yılında güneş enerjisi küresel elektriğin yaklaşık %7’sini, rüzgar enerjisi ise %8’in biraz üzerini karşıladı. En eski yenilenebilir kaynaklardan olan hidroelektrik, istikrarlı seyrini sürdürerek 2024’te elektriğin %14’ünü sağlamaya devam edecek.

Fosil yakıtlar geri plana düşüyor

Rapor, güneş enerjisinin yanı sıra nükleer ve biyoenerji gibi diğer temiz enerji kaynaklarının da dünya genelinde elektrik talebinden daha hızlı büyüdüğünü belirtti. Bu eğilim, fosil yakıtların küresel güç sistemindeki ağırlığının azalmaya başladığını gösteriyor.

Emisyonlar rekor kırdı

Ember, 2023 yılı için elektrik kaynaklı emisyonların zirve yapacağı öngörüsünde bulunmuştu. Ancak yıl boyunca yaşanan sıcak hava dalgaları, klima ve soğutma sistemlerine olan talebi artırarak yakıt kaynaklı elektrik üretiminde %1,4’lük bir artışa yol açtı. Bu da emisyonları %1,6 oranında artırarak tüm zamanların en yüksek seviyesine taşıdı. Rapor, 88 ülkeyi kapsayarak küresel elektrik pazarının %93’ünü analiz etti.

Yeni teknolojiler talebi artırıyor

MacDonald, 2024 yılında sıcak hava dalgalarının elektrik talebinde benzer bir artışa neden olmasının beklenmediğini, ancak yapay zeka, veri merkezleri, elektrikli araçlar ve ısı pompalarının elektrik ihtiyacını ciddi oranda artıracağını vurguladı. Ember raporuna göre, bu teknolojilerin bir araya gelmesi, 2024’te elektrik talebinde %0,7’lik bir artışa neden olacak. Bu oran, beş yıl öncesine göre iki kat daha fazla.

Phil MacDonald şu değerlendirmeyi yaptı:

❝Dünya, yapay zeka ve elektrikli araçlar gibi teknolojilerin elektrik talebini nasıl yönlendireceğini izliyor.❞
— ❝Patlayan güneş ve rüzgar kapasitesi, bu artışı rahatlıkla karşılayabilir. Fosil yakıt üretiminin artmaya devam etmesini bekleyenler hayal kırıklığına uğrayacak.❞