Yeni bir bilimsel çalışmaya göre, iklim krizi nedeniyle okyanuslardaki sıcak hava dalgalarının süresi üç katına çıktı. Bu durum, ölümcül fırtınalara neden olurken, yosun ormanları ve mercan resifleri gibi hayati ekosistemlerin yok olmasına yol açtı.
Okyanuslardaki aşırı sıcaklık artışı tehlikeli eşiklerde
Araştırmacılar, 2000 yılından bu yana meydana gelen deniz sıcak hava dalgalarının yarısının doğrudan insan kaynaklı küresel ısınmaya bağlı olduğunu belirledi. Bu olaylar sadece daha sık değil, aynı zamanda daha yoğun hale geldi; bazı bölgelerde deniz suyu sıcaklıkları 5°C’ye kadar arttı.
Çalışma, iklim krizinin dünya okyanusları üzerindeki etkisine dair yapılan ilk kapsamlı değerlendirme olma özelliği taşıyor. Bilim insanları, okyanusların artık atmosferdeki fazla ısının %90’ından fazlasını emdiğini, ancak bu kapasitenin sınırlarına yaklaşıldığını bildiriyor.
“Deniz çorbasına dönüşüyor”
Araştırmaya İspanya’nın Mallorca kentindeki Akdeniz İleri Araştırmalar Enstitüsü’nden Dr. Marta Marcos liderlik etti. Marcos, Akdeniz’de yaşanan 5°C’lik sıcak hava dalgalarının sadece yüzey değil, tüm su altı ekosistemleri üzerinde yıkıcı etkiler yarattığını söyledi:
Tavsiye Edilen Haberler
-
SürdürülebilirlikTürkiye Sigorta tarafından “Su Raporu” yayımlandı -
-
-
❝Yüzmeye gittiğinizde korkunç oluyor. Deniz çorba gibi görünüyor❞ diyen Marcos, deniz çayırları, yosun ormanları ve mercan resifleri gibi hassas habitatların büyük zarar gördüğünü vurguladı.
Libya’daki felaket yağışlar 50 kat daha olası hale geldi
Okyanuslardaki aşırı ısınma sadece deniz canlılarını değil, karasal yaşamı da doğrudan etkiliyor. Dr. Marcos, 2023’te Libya’da 11.000 kişinin ölümüne yol açan sel felaketinin, Akdeniz’de 5,5°C’ye kadar çıkan deniz sıcaklıkları nedeniyle 50 kat daha olası hale geldiğini söyledi. Artan deniz sıcaklıkları, daha fazla su buharı ve dolayısıyla yoğun yağış anlamına geliyor.
Ekonomik ve ekolojik yıkım
İngiltere Ulusal Oşinografi Merkezi’nden Dr. Zoe Jacobs, sıcak hava dalgalarının balıkçılık, su ürünleri yetiştiriciliği ve turizm sektörlerinde milyonlarca dolarlık kayıplara neden olduğunu belirtti. Ayrıca:
- Karasal sıcak hava dalgaları daha da kötüleşiyor
- Kasırga ve fırtına gibi aşırı hava olaylarında artış yaşanıyor
- Deniz canlıları kitlesel şekilde ölüyor
Jacobs’a göre bu olaylar yalnızca çevresel değil, sosyoekonomik krizleri de tetikliyor.
1940’tan bu yana aşırı sıcak gün sayısı üç katına çıktı
Araştırmacılar, iklim krizini denklemden çıkardıkları bir simülasyon modeliyle 1940’tan bu yana deniz yüzeyi sıcaklıklarını inceledi. Bulgulara göre:
- 1940’larda yılda ortalama 15 gün aşırı sıcak deniz günü yaşanırken,
- Günümüzde bu sayı yılda 50 günü buluyor.
Hint Okyanusu, tropikal Atlantik ve batı Pasifik gibi bölgelerde bu sayı yılda 80 güne kadar çıkıyor; yani her beş günde bir aşırı sıcaklık günü yaşanıyor.
Tropikal ve ılıman denizler farklı tepki veriyor
Tropikal denizler zaten yüksek sıcaklıklara sahip olduğundan, ekstra ısı dalgaların süresini uzatıyor. Buna karşılık, Akdeniz ve Kuzey Denizi gibi daha serin sularda, aynı ısı artışı dalgaların yoğunluğunu artırıyor.
Bu nedenle araştırmacılar, yalnızca frekans değil, şiddet düzeyinde de dikkat çekici bir artış yaşandığına dikkat çekiyor.
“Okyanuslar temelden değişiyor”
Reading Üniversitesi’nden Dr. Xiangbo Feng, okyanusların maruz kaldığı bu değişimin geri döndürülemez etkiler yaratabileceği uyarısında bulundu:
❝Küresel sıcaklıklar artmaya devam ettikçe, deniz sıcak hava dalgaları daha da yaygın ve yıkıcı hale gelecek. İnsan faaliyetleri okyanuslarımızı temelden değiştiriyor. Deniz ortamlarını korumak için acil iklim eylemi gerekiyor❞ dedi.
“Tek çözüm fosil yakıtların yakımını azaltmak”
Dr. Marcos, deniz sıcaklıklarındaki bu artışın en temel nedeninin fosil yakıt kullanımıyla oluşan sera gazı salımları olduğunun altını çizdi: ❝Atmosferi ısıtmayı bırakırsanız, okyanusu ısıtmayı da bırakırsınız❞ dedi.
Bilim insanları, okyanusların artık iklim krizinin erken uyarı sistemleri olarak görülmesi gerektiğini ve alınacak her gecikmeli aksiyonun hem canlı yaşamına hem ekonomilere bedel ödettiğini vurguluyor.