Yeni yayımlanan Amerikan Akciğer Derneği (ALA) raporu, ABD’de yaşayanların neredeyse yarısının sağlıksız seviyelerde hava kirleticilerine maruz kaldığını ortaya koydu. Bu oran, geçen yıla göre %16 artarak son on yılın en yüksek seviyesi olarak kaydedildi.
ALA’nın 2021-2023 yıllarını kapsayan yıllık analizine göre, yaklaşık 156 milyon kişi, yoğun duman (ozon) ve ince partikül (PM2.5) kirliliği içeren bölgelerde yaşıyor. Uzmanlara göre bu tür kirleticiler, erken ölüm riskini artırmanın yanı sıra kalp krizi, felç, astım krizleri, düşük doğum ağırlığı ve bilişsel gerileme gibi ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.
Hava kirliliği neden artıyor?
Rapor, özellikle iklim değişikliği kaynaklı sıcak hava dalgaları ve yaygın orman yangınlarının bu kirleticileri artırdığını vurguluyor. ALA Başkanı Harold Wimmer, “Her gün, Amerika’daki aileler hava kirliliğinin sağlık üzerindeki etkileriyle mücadele ediyor. Aşırı sıcaklıklar ve orman yangınları durumu daha da kötüleştiriyor,” dedi.
Özellikle Minnesota’dan Teksas’a uzanan orta bölgelerde ozon seviyeleri önemli ölçüde artmış durumda. Daha yüksek sıcaklıklar, ozonun oluşumunu kolaylaştırıyor ve havadan temizlenmesini zorlaştırıyor.
Tavsiye Edilen Haberler
-
Yeşil Yönetim11 Kasım’da 14 milyon 914 bin fidan toprakla buluştu -
İklim DeğişikliğiSavaş mağduru ülkeler COP30’da “geride bırakıldık” diye uyarıyor -
-
Etnik gruplar daha fazla etkileniyor
ALA’nın raporuna göre, renkli bireylerin sağlıksız hava koşullarına maruz kalma riski beyaz Amerikalılara göre iki kat, Latin Amerikalılar içinse üç kat daha fazla. Bu durum, çevresel eşitsizliklerin ciddi boyutlara ulaştığını gösteriyor.
Ayrıca, yaklaşık 43 milyon kişi, hem ozon hem de partikül kirliliğinin yüksek olduğu bölgelerde yaşıyor. Bu üç kriterde de olumsuz sonuçlar alan yerleşim alanlarında yaşayan bireyler, ciddi sağlık riskleriyle karşı karşıya.
En temiz şehirler: Sadece iki yer
2023 yazında Kanada orman yangınlarının etkisiyle birçok ABD eyaleti dumanla kaplanırken, yalnızca Maine’deki Bangor ve Porto Riko’daki San Juan, temiz hava kategorisinde sınıflandırıldı. Diğer tüm bölgeler, ya ozon ya da is oranında artış gösterdi.
EPA ve politika tehditleri
Rapor, Çevre Koruma Ajansı (EPA) üzerindeki baskılara da dikkat çekiyor. ALA, fon kesintileri, personel azaltımı ve programların askıya alınmasının, Amerikan halkını hava kirliliğine karşı daha savunmasız hale getirdiğini belirtiyor.
Donald Trump yönetimi, EPA’nın politikalarını önemli ölçüde zayıflatmış ve çevresel düzenlemeleri geri çekmişti. Özellikle çeşitlilik, eşitlik ve kapsayıcılık (DEI) politikalarıyla desteklenen çevresel adalet çabaları da hedef alınmıştı.
Kayıp verilerle mücadele
Yaklaşık 73 milyon Amerikalı, yaşadığı bölgelerde ne ozon ne de PM2.5 kirliliği düzeylerinin izlendiği bir sistemle korunuyor. Bu, özellikle kırsal veya düşük gelirli bölgelerde, halk sağlığı verilerinde büyük boşluklara neden oluyor ve gelecekteki fon kesintileri bu durumu daha da kötüleştirebilir.
