Küresel ısınma tersine çevrilirse buzullar yeniden oluşabilir mi? Biz göremeyebiliriz

Yeni bir araştırma, insan faaliyetlerinin neden olduğu küresel ısınmanın geçici olarak 1,5°C sınırını aşması durumunda, dünyanın birçok dağlık bölgesindeki buzulların yüzyıllar boyunca yeniden toparlanamayabileceğini ortaya koydu.

İngiltere’deki Bristol Üniversitesi ile Avusturya’daki Innsbruck Üniversitesi iş birliğiyle yürütülen çalışmada, gezegenin önce 3°C’ye kadar ısındığı, ardından yeniden soğuyarak 1,5°C’ye sabitlendiği bir “aşım senaryosu” temel alındı.

Çalışma, buzulların bu ısı değişimlerinden nasıl etkileneceğini 2500 yılına kadar modelleyen ilk bilimsel araştırma olma özelliği taşıyor.

Araştırmanın yazarlarından Dr. Fabien Maussion, bu senaryoyu şöyle yorumluyor:

❝Gezegen tekrar soğuduğunda buzulların iyileşip iyileşmeyeceğini merak ettik. Ne yazık ki bulgularımız, bizim ya da çocuklarımızın ömrü boyunca buzulların toparlanamayacağını gösteriyor.❞

3°C ısınma, buzul kütlesinin yüzde 50’den fazlasını yok edebilir

Bilim insanları, 2150 yılına kadar sıcaklıkların 3°C’ye kadar yükseleceği, ardından 2300’de yeniden 1,5°C’ye düşeceği bir senaryoyu simüle etti.

Bu koşullarda:

• 2200 yılına gelindiğinde buzullar, 1,5°C sınırının hiç aşılmadığı bir senaryoya göre yüzde 16 daha fazla kütle kaybedecek.
• 2500 yılına gelindiğinde ise bu fark yüzde 11’e ulaşacak.
• Bu değerler, zaten erimeye mahkûm olan yüzde 35’lik buz kütlesine eklendiğinde, toplam kayıp dramatik bir seviyeye ulaşıyor.

En kötü senaryo: 12°C’lik ısınma

Araştırmaya göre, dünyadaki herkesin en zengin %0,1’lik kesim kadar karbon salımı yapması durumunda, küresel sıcaklıklar 12,2°C artabilir. Bu da buzullar açısından telafi edilemeyecek bir yıkım anlamına geliyor.

Nature Climate Change dergisinde yayımlanan çalışmanın baş yazarı Dr. Lilian Schuster, büyük kutup buzullarının bile bu ısınmadan sonra toparlanmasının binlerce yıl süreceğini belirtiyor.

Schuster, ❝Daha küçük dağ buzulları, örneğin Alpler ve Himalayalar’dakiler, 2500 yılına kadar toparlanabilir; ancak bu süreç bugünkü nesillerin ötesinde bir zamana yayılacak❞ diyor.

‘Çukur su’ etkisi: Geçici büyüme bile fayda sağlamıyor

Bilim insanları, sıcaklık düştükten sonra bile buzulların yeniden büyüdüğü dönemlerde su akışının azalabileceğini, buna da “çukur su” etkisi adının verildiğini belirtiyor.

Dr. Schuster, ❝İncelediğimiz havzaların yaklaşık yarısında 2100 sonrasında çukur su etkisi görülecek❞ diyerek, bu durumun aşağı havzadaki su kaynakları ve topluluklar üzerinde büyük etkilere yol açabileceğine dikkat çekiyor.

Deniz seviyesi risk altında

2000 yılından bu yana eriyen buzullar, deniz seviyesini yaklaşık 2 santimetre yükseltti. Buzul erimesi, okyanuslardaki ısınmanın ardından deniz seviyesindeki yükselmeye en çok katkı sağlayan ikinci faktör.

Uzmanlar uyarıyor: ❝Hasar kalıcı, eylem şart❞

Dr. Maussion’un açıklaması, raporun özeti niteliğinde:

❝1,5°C sınırını geçmek, geçici olsa bile buzullar için yüzyıllarca sürecek bir kaybı tetikliyor. Bu hasarın çoğu geri döndürülemez.❞

— ❝Emisyon kesintilerini geciktirdikçe, gelecek nesillere geri alınamaz zararlar bırakıyoruz.❞

Fotoğraf: wirestock