Küresel sıcaklık düşündüğümüzden daha yüksek olabilir

Yeni bir veri setine göre, dünya sanayi öncesi dönemlerden bu yana düşünülenden daha fazla ısındı. Sıcaklık artışının, önceki tahminlerden %6 daha yüksek olduğu ortaya çıktı. Bu bulgu, Paris İklim Anlaşması kapsamında belirlenen 1,5°C küresel ısınma sınırının 2028 yılında aşılabileceğini gösteriyor — bilim insanlarının daha önce tahmin ettiği 2030–2035 aralığından çok daha erken.

2024, küresel ortalamada 1,5°C eşiğinin aşıldığı ilk takvim yılı

2024 yılı, küresel ortalama sıcaklıkların 1,5°C’yi aştığı ilk tam takvim yılı olarak kayda geçti. Bu, Paris hedefinin teknik olarak ihlali anlamına gelmese de (çünkü hedef, sürekli artışı temel alıyor), sıcaklıkların beklenenden daha hızlı yükseldiğine dair endişeleri artırdı.

Bu bağlamda, Avusturya’daki Graz Üniversitesi’nden Gottfried Kirchengast ve Moritz Pichler, 1850–2024 dönemini kapsayan küresel ortalama yüzey sıcaklığı (GMST) için yeni bir tahmin oluşturdu. GMST, IPCC’nin küresel ısınmayı ölçmekte kullandığı temel parametre olarak kabul ediliyor.

GSAT ile daha doğru bir küresel ısınma göstergesi geliştirildi

Araştırmacılar ayrıca GMST verisini, deniz yüzeyi ve hava sıcaklığı karışımı yerine yalnızca yüzey hava sıcaklığını esas alan GSAT (Küresel Yüzey Hava Sıcaklığı) verisine dönüştürmek için yeni bir hesaplama yöntemi geliştirdi. Bu yöntem, IPCC raporlarında kullanılan yöntemlere kıyasla daha doğru bir ısınma ölçümü sunduğunu öne sürüyor.

Kirchengast, ❝Bu yeni kayıt, geleneksel sıcaklık veri kümelerinin en iyisini temel alıyor ve önemli bir iyileştirme sunuyor❞ diyerek, belirsizlik aralığının daraldığını ve dünyanın daha hızlı ısındığını belirtti.

Paris hedefleri ve küresel ısınma verisi nasıl ölçülmeli?

2015’te imzalanan Paris İklim Anlaşması, küresel sıcaklık artışını sanayi öncesi seviyelerin 2°C altında sınırlama ve 1,5°C altında tutma çabalarını sürdürme hedefini içeriyor.

Bu hedefler genellikle 20 yıllık ortalamalara göre değerlendiriliyor. Ancak araştırmacılar, bu hesaplamanın 10 yıllık gecikmeler yaratabileceğini ve Paris hedefinin ihlalinin zamanında fark edilememesine yol açabileceğini savunuyor.

Kirchengast ve Pichler, Paris hedeflerine karşı ilerlemeyi değerlendirmek için, tarihsel gözlemler ile iklim modeli tahminlerini harmanlayan ve gerçek zamanlı ısınma seviyesi üretebilen bir metodoloji öneriyor. Çalışmalarında mevcut ısınma seviyesi sanayi öncesi seviyelerin 1,39°C üzerinde hesaplandı.

Uzmanlar arasında görüş ayrılığı var

İngiltere’deki Southampton Üniversitesi’nden Duo Chan, GSAT verisinin küresel ısınmayı değerlendirmek için en iyi ölçüt olmadığını ifade ediyor: ❝GSAT, IPCC’nin hedefleri ve iletişimlerinde birincil ölçüt olmamıştır❞ diyor.

Buna karşılık, GMST’nin, deniz seviyesindeki yükselme, mercan resiflerinin beyazlaması ve yağış düzenlerindeki değişiklikler gibi diğer iklimsel etkilerle daha iyi ilişkilendirildiğini belirtiyor. ❝GMST, yüksek hesap verilebilirlik için yeterince bilgilendirici bir ölçüt olmaya devam ediyor❞ diye ekliyor.

Bilimsel bir uzlaşının aciliyeti vurgulanıyor

İngiltere’deki Lancaster Üniversitesi’nden Andrew Jarvis, Paris hedeflerine göre ilerlemeyi ölçmek için bilim camiasının ortak bir yöntem üzerinde uzlaşması gerektiğini söylüyor: ❝Ortaya çıkan tahmin çeşitliliği, politika değerlendirmelerini baltalıyor❞ diyerek metodolojik netliğin önemine dikkat çekiyor.

Fotoğraf: Wolfgang Hasselmann